24 Νοε 2009

Η εισήγηση της Άννας Φραγκουδάκη σε δικοινοτική συζήτηση για την Παιδεία



Πρόσφατα η Πλατφόρμα Εκπαιδευτικών οργάνωσε, με μεγάλη επιτυχία, εκδήλωση-συζήτηση με θέμα "Μύθοι και Προκαταλήψεις στην Παιδεία".

Δείτε τη σχετική ανάρτηση του μπλογκ εδώ:http://evaneocleous.blogspot.com/2009/11/blog-post_16.html


Σήμερα, οι "Επισημάνσεις" παρουσιάζουν την εισήγηση της Άννας Φραγκουδάκη,η οποία δημοσιεύεται για πρώτη φορά στην Κύπρο.
Ευχαριστώ την κ. Φραγκουδάκη που μου την παραχώρησε κι ελπίζω να γίνει αφορμή για μια γόνιμη και ουσιαστική συζήτηση(όχι εδώ κατ΄ανάγκη), όπως συνέβηκε και το βράδυ της εκδήλωσης.

Πολύ σύντομα θα ακολουθήσει ρεπορτάζ για την εκδήλωση, καθώς και φωτογραφικό υλικό.

Εισήγηση της Άννας Φραγκουδάκη

στη ΔΙΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ
της Πλατφόρμας Ε/κ και Τ/κ Εκπαιδευτικών «ΕΝΩΜΕΝΗ ΚΥΠΡΟΣ»
(Πύλη Αμμοχώστου,Λευκωσία,18.11.2009)

"Οι κοινωνικοί μύθοι για τα έθνη και τις κουλτούρες
απέναντι στις ανάγκες και τις αξίες της ευρωπαϊκής εποχής
"

Η διατύπωση και μόνο της έκφρασης «οι κοινωνικοί μύθοι για τα έθνη» προκαλεί μια αντανακλαστική αντίδραση σαν να έγινε κάποια ιεροσυλία.

Τι σημαίνει αλήθεια η έκφραση που υπονοεί ότι υπάρχουν μύθοι για τα έθνη; Υπάρχουν εθνικοί μύθοι και ποιοι είναι αυτοί; Ναι, υπάρχουν. Όλες οι εθνικές ιδεολογίες είναι μύθος. Ο μύθος είναι παντού, για όλα τα έθνη παρόμοιος. Παρουσιάζει το κάθε έθνος (τα υπόλοιπα ταιριάζουν σε όλους σχεδόν τους λαούς, στους Έλληνες και τους Τούρκους, τους Βούλγαρους, τους Γάλλους, τους Γερμανούς, τους Ιρλανδούς, τους Πολωνούς, τους Ρώσους, τους Σουηδούς, τους Σέρβους κ.ο.κ.), παρουσιάζει λοιπόν το έθνος σαν ομάδα που ξεκίνησε την πορεία της στην ιστορία τους αρχαιότατους χρόνους, διατήρησε επί δεκάδες αιώνες τα ίδια «εθνικά» της χαρακτηριστικά, την ίδια κουλτούρα, θρησκεία, γλώσσα, παραδόσεις και έχει τους δικούς της αρχαίους προγόνους.

Οι εθνικές μυθολογίες εμφανίζουν το έθνος σαν ανθρώπινη ομάδα σχεδόν «αιώνια», σαν οντότητα έξω από την ιστορία, χωρίς εξέλιξη και αλλαγή μέσα στους αιώνες και με συγγένεια σχεδόν βιολογική, κάτι σαν τη φάρα ή τη φυλή.
Τι λέει η σύγχρονη επιστημονική ιστορία για τα έθνη; Το έθνος είναι έννοια νεωτερική, είναι ιδέα που ανήκει στο Διαφωτισμό, έγινε πολιτική πράξη με τη γαλλική Επανάσταση και δημιούργησε το έθνος-κράτος. Ιστορική διαδικασία που γενικεύεται τον 19ο αιώνα, τον οποίο η σύγχρονη ακαδημαϊκή ιστορία ονομάζει «αιώνα των εθνών».

Oι αξίες της ισότητας και της ελευθερίας που θα γεννήσει η γαλλική επανάσταση θα εμπνεύσουν διανοουμένους που θα διαμορφώσουν το όραμα της εθνικής ανεξαρτησίας, θα ηγηθούν εξεγέρσεων ενάντια στη δεσποτική ηγεσία των δύο μεγάλων αυτοκρατοριών, της οθωμανικής και της αυστροουγγρικής, και από τους αγώνες αυτούς θα προέλθουν τα σύγχρονα ανεξάρτητα έθνη-κράτη.
Πού οφείλεται ο μύθος της βιολογικής συγγένειας των μελών του έθνους; Οι αγώνες για να γίνουν ανεξάρτητα τα έθνη κράτη σχεδόν παντού στηρίχτηκε σε μια παρομοίωση. Allons, enfants de la patrie, Eμπρός, τέκνα της πατρίδας, αρχίζει η περίφημη Mασσαλιώτιδα. H πατρίδα περιγράφεται με υψηλή έξαρση από τους διαφωτιστές διανοουμένους της εποχής σαν «μητέρα» αλυσοδεμένη που τα «παιδιά» της μάχονται να ελευθερώσουν. H παρομοίωση της σκλαβωμένης μητέρας είχε μεγάλη δύναμη και πειστικότητα για τον τότε μείζονα κοινωνικό της στόχο, το ανεξάρτητο έθνος-κράτος.

Το κάθε έθνος μόλις γίνει κράτος θα επιβάλει την κεντρική νομοθεσία, την ενοποίηση της αγοράς, τη μία εθνική γλώσσα και την ομοιογενοποίηση των πληθυσμών του. Καθώς παράλληλα όλα τα έθνη κράτη έχουν οράματα επεκτατικά, στα Βαλκάνια π.χ. διεκδικούν εδάφη από τις αυτοκρατορίες αλλά και τα γειτονικά έθνη-κράτη. Έτσι επί ενάμιση αιώνα ηχούν σάλπιγγες του πολέμου που κηρύττουν τα «ιερά δίκαια» του κάθε έθνους στην κατάκτηση εδαφών.

Η παρομοίωση των τέκνων της μητέρας πατρίδας, άρα εξ αίματος παιδιών της, θα φέρει σημαντικά αποτελέσματα. Θα αποδώσει ιερότητα στον αγώνα για την απελευθέρωση της αλυσοδεμένης μητέρας, και στη συνέχεια θα εξαγιάσει τα εθνικά επεκτατικά οράματα και τους πολέμους του κάθε έθνους κράτους. Οι «Μεγάλες», όπως η εποχή τις ονόμασε, «Ιδέες» είναι αυτές που θα αποδώσουν στο κάθε έθνος κράτος το δικαίωμα σε επεκτατικές διεκδικήσεις για να απελευθερώσει τους εθνικούς του «αδερφούς» κατακτώντας εδάφη «αλύτρωτα».

Συνέπεια των εθνικών επεκτατισμών είναι ότι οι πληθυσμοί με διαφορετικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά που βρίσκονται μέσα στην κάθε εθνική επικράτεια γίνονται απειλή για την ακεραιότητα των συνόρων του. H ύπαρξη τέτοιων πληθυσμών συντηρεί τις επεκτατικές βλέψεις των γειτόνων εθνών-κρατών και νομιμοποιεί την επεκτατική εθνική τους πολιτική. Το κάθε έθνος-κράτος προβάλλει το «ιερό δικαίωμα» να απελευθερώσει τους σκλαβωμένους εθνικούς του «αδελφούς», ενώ παράλληλα τα σύνορά του απειλούνται από το ιερό δικαίωμα που εξίσου διεκδικούν τα γειτονικά έθνη-κράτη να απελευθερώσουν τους δικούς τους σκλαβωμένους «αδελφούς». Έτσι η εθνική ομοιογένεια από παρομοίωση με στόχο να οδηγήσει στην εξέγερση της ανεξαρτησίας και να νομιμοποιήσει τους εθνικούς στόχους της επέκτασης των κρατικών συνόρων θα μετατραπεί σε κοινωνική πολιτική.

H κατασκευή της ομοιογένειας θα γίνει σε όλα τα έθνη κράτη-πολιτική προτεραιότητα, με διαδικασίες άλλοτε ήπιες και άλλοτε βίαιες. Kαθώς την πολιτική κατασκευής της ομοιογένειας δικαιώνει η επεκτατική πολιτική των γειτόνων, έχει παντού πλατύτατη συναίνεση. H εθνική ομοιογένεια γίνεται κοινός στόχος όλων των εθνών-κρατών, γι’ αυτό και πήρε κατά καιρούς και τη βίαιη μορφή με τις ανταλλαγές πληθυσμών.

Η εθνική μυθολογία του 19ου αιώνα είναι άρα σχετική με τις αναγκαιότητες εκείνης της εποχής, είχε μεγάλη κοινωνική χρησιμότητα, καθώς οι ιδέες κατάφεραν να κινητοποιήσουν λαούς ολόκληρους σε αμέτρητες θυσίες και να οδηγήσουν στα ανεξάρτητα έθνη-κράτη και στα κρατικά σύνορα που έχουν σήμερα.

* * *
Η εθνική ιδεολογία του 19ου αιώνα όμως είναι για σήμερα παρωχημένη και βλαβερή. Αυτό είναι δύσκολα ορατό, επειδή οι εθνικές ιδέες έχουν μέσα στην ιστορία αποχτήσει ένα είδος ιερότητας που τις μετατρέπει σε αξίες έξω από το λογικό χειρισμό. Η ιερότητα ιδίως οφείλεται στους ποταμούς αίματος που κόστισε η εφαρμογή αυτών των ιδεών για την επίτευξη της ανεξαρτησίας του έθνους-κράτους και της διαμόρφωσης των συνόρων του.

Σήμερα ζούμε σε τελείως άλλη εποχή, της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Φρανσουά Μιτεράν, στο λόγο που εγκαινίαζε τη γαλλική Προεδρία στην Eυρωπαϊκή Ένωση το 1995, είχε πει ότι οι εθνικές ιδέες άλλων εποχών είναι σήμερα επικίνδυνες, επειδή «ο εθνικισμός ισούται με τον πόλεμο».
Τα εθνικά επαναστατικά κηρύγματα του 19ου υποστηρίζουν με φλεγόμενη ρητορεία το ιερό δικαίωμα στην εξέγερση, το δίκαιο μίσος κατά των εχθρών, το ιερό καθήκον της φυσικής εξόντωσης των τυράννων, την υποχρέωση της θυσίας. Tο πάθος για την ελευθερία θεμελιώνει τη νομιμότητα και την ηθική της βίας. H αξία της ελευθερίας και το ύψιστο καθήκον της δημιουργίας του ανεξάρτητου έθνους-κράτους απαιτούν κάθε θυσία. Έτσι η ανθρώπινη ζωή δεν έχει μεγάλη σημασία. O ηρωισμός είναι πρωτεύουσα αρετή, η θυσία μέγιστο καθήκον, η ανεξαρτησία αξία υπέρτατη («Kαλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή», αρχίζει ο Θούριος του Pήγα), άρα η ανθρώπινη ζωή είναι μονάχα σπόρος, ταπεινός σπόρος στη ρίζα της ελευθερίας για να την κάνει να βλαστήσει.

Αυτές οι αξίες, το δίκαιο μίσος κατά των εχθρών, η ηθική της βίας, η μικρή σημασία στην ανθρώπινη ζωή, αξίες μεγάλες και αποτελεσματικές για τους κοινωνικούς στόχους άλλων εποχών, είναι βλαβερές για το παρόν.
Oι εθνικές ιδέες της εποχής των ανεξαρτησιακών αγώνων και των επεκτατικών εθνικισμών περιέχουν μύθους βαθιά διχαστικούς για τις μοναδικές αρετές και τα ιερά δίκαια του κάθε έθνους απέναντι στους δαιμονικούς εχθρούς που αντίθετα έχουν ταπεινά κίνητρα και χυδαία συμφέροντα. Εμποδίζουν την ειρηνική συμβίωση.

Περιέχουν βλαβερούς μύθους για την πατρίδα που είναι μητέρα και τα μέλη του έθνους που είναι «αδερφοί». H παρομοίωση έχει σήμερα σοβαρές πολιτικές επιπτώσεις, υποβιβάζει την ιδιότητα του πολίτη στην κατηγορία του «τέκνου» της κρατικής εξουσίας, και παρουσιάζει με προφανείς συνέπειες σαν ανήθικη διαμάχη μεταξύ «αδερφών» τις συγκρούσεις κοινωνικών συμφερόντων.

H παρομοίωση του έθνους με την οικογένεια περιέχει ακόμα την πολιτικά επικίνδυνη ιδέα της πολιτισμικής καθαρότητας. Η πολιτισμική καθαρότητα είναι ιστορικό ψεύδος. Κατά τις επιστήμες, κανένα σύγχρονο έθνος δεν έχει κοινή εθνοτική βάση, κι ακόμα λιγότερο «βιολογική» συγγένεια. Οι μόνοι στην ιστορία του κόσμου λαοί που δεν αναμείχθηκαν με άλλους είναι κάποιες πολύ μικρές ομάδες που έζησαν για γεωγραφικούς ιδίως λόγους σε απομόνωση. Για τούτο άργησε πολύ η κοινωνική τους εξέλιξη και παρέμειναν έως τον 20ό αιώνα σε πρώιμα στάδια κυνηγετικών κοινωνιών. Δεν υπάρχουν άλλοι. Δεν υπάρχει λαός ή πολιτισμός χωρίς αναμίξεις και πλήθος αλληλεπιδράσεις. Από την αρχαιότητα ακόμα, οι πιο δυναμικοί πολιτισμοί ήταν εκείνοι που συνεχώς μετανάστευαν, επιδίωκαν την ώσμωση με άλλους, αντλούσαν τεχνογνωσία, τρόπους κοινωνικής οργάνωσης, μορφές τέχνης, ήθη, ιδέες.

Οι πολιτισμικές ταυτότητες δεν έχουν σχέση με τη μυθική «καθαρότητα» αλλά με την πολιτική βούληση. Η εθνική υπαγωγή είναι αποτέλεσμα της ιδεολογίας και όχι της βιολογίας. Δεν είναι «εξ αίματος» συγγένεια, είναι βούληση του ανήκειν στην πολιτική κοινότητα που είναι το έθνος-κράτος.
Η πολιτισμική καθαρότητα περιέχει ένα αποτρόπαιο ζητούμενο, την εξάλειψη των διαφορών. Αρκεί να διατυπωθεί η ιδέα της εξάλειψης των διαφορών και εγκυμονεί τον κίνδυνο, ανάλογα με τις συνθήκες, να πάρει την τερατική μορφή της εξάλειψης των «διαφορετικών» ανθρώπινων ομάδων. Η ιδέα παραπέμπει κατευθείαν στο ναζισμό και στη φυλετική του «λογική», ωστόσο παραπέμπει και στο παρόν, καθώς με τη σφαγή της πρώην Γιουγκοσλαβίας είδαμε το σκιάχτρο να ξαναζωντανεύει και να ονομάζεται με τον αποτρόπαιο νεολογισμό «εθνοκάθαρση».

Οι εθνικές μυθολογίες άλλων εποχών είναι επικίνδυνες για την ευρωπαϊκή εποχή μας. Δεν είναι αλήθεια ότι το κάθε έθνος αποτελούν «αδέρφια» που ζουν αρμονικά κι αγαπημένα όταν δεν συμβιώνουν με «άλλους». Δεν είναι αλήθεια ότι η κοινή γλώσσα και η κοινή θρησκεία εξασφαλίζουν την αρμονική συμβίωση των μελών της «εθνικής οικογένειας». Η κοινή τους γλώσσα δεν απέτρεψε Σέρβους και Κροάτες από τη σφαγή. Η ίδια θρησκεία άλλοτε ενώνει πέρα από έθνη-κράτη όπως ο Ισλαμισμός, άλλοτε διαιρεί ομάδες εθνικές όπως τους Ιρλανδούς. Είναι αδιανόητο για σήμερα το αίτημα να κατοικούνται τα σύγχρονα ευρωπαϊκά κράτη από πληθυσμούς εθνικά αμιγείς. Άλλωστε είναι απολύτως αδύνατο να επιτευχθεί. Μόνο στη σφαγή και τον όλεθρο μπορεί να οδηγήσει, τη μάταιη σφαγή και τον όλεθρο δικαίων και αδίκων χωρίς αποτέλεσμα και χωρίς νικητές, μόνο ηττημένους (όπως πάλι έδειξε η Γιουγκοσλαβία).

Σήμερα ζούμε στην εποχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια από τις σημαντικότερες διαστάσεις της Ένωσης ως συνασπισμού κρατών είναι ότι διαμόρφωσε το σύγχρονο όραμα να αφήσει οριστικά πίσω στο παρελθόν μια ευρωπαϊκή ιστορία αιματηρών πολέμων, βίαιων επεκτατισμών, ελέγχου με τα όπλα εδαφών και πληθυσμών, και να βαδίσει έναν καινούριο δρόμο, όπου οι διαφορετικές επιδιώξεις ανάμεσα στα κράτη και τα διαφορετικά ή/και συγκρουόμενα συμφέροντα θα αντιμετωπίζονται με το διάλογο, τις διαπραγματεύσεις και τους συμβιβασμούς. Τον καινούριο αυτό δρόμο τον αποκλείουν οι εθνικές ιδέες που ανήκουν στην εποχή των επεκτατικών εθνικισμών.

Οι ιδέες των εθνικισμών του 19ου αιώνα δεν χωράνε το σύγχρονο ευρωπαϊκό όραμα της «ενότητας μέσα στην ποικιλία», της συνύπαρξης και της συνεργασίας των λαών. Είναι ιδέες που δεν επιτρέπουν διαπραγματεύσεις και συμβιβασμούς. Αποδίδουν στο διάλογο τη σημασία της υποχώρησης, αποδίδουν στις διαπραγματεύσεις τη σημασία του ενδοτισμού και παρουσιάζουν τους συμβιβασμούς σαν «προδοσία». Είναι ιδέες που σημαίνουν πόλεμο. Γι’ αυτό είναι τελείως ανεπίκαιρες.

Oι εθνικές ιδέες του παρελθόντος είναι οι αξίες που αποτέλεσαν τη γενεσιουργό ύλη του έθνους-κράτους. Αυτές διαμόρφωσαν τα έθνη, γέννησαν το όραμα του ανεξάρτητου έθνους-κράτους, χάρη σε αυτές το όνειρο έγινε πολιτική και εφαρμόστηκε με πόλεμο. Αυτές οδήγησαν στην ίδρυση των ανεξάρτητων εθνών-κρατών, στην ιστορική τους πορεία σε εποχές γενικευμένης βίας, πολέμων και επεκτατισμών, μέχρι αυτό που είναι το κάθε κράτος σήμερα.

Όμως οι νέες γενιές έχουν σήμερα μεγάλη ανάγκη να μάθουν ιστορία. Αυτό θα επιτρέψει να εντάξουν τις εθνικές ιδέες του παρελθόντος μέσα στην ιστορική τους εποχή, να κατανοήσουν τη σημασία τους και να τις σεβαστούν για αυτό που ιστορικά ήταν. Παράλληλα μαθαίνοντας ιστορία θα μπορέσουν να αναγνωρίσουν ότι πρόκειται για ιδέες και αξίες που δεν αντιστοιχούν στο παρόν και δε βοηθούν το μέλλον, ώστε το μεγάλο ηθικό βάρος των εθνικών ιδεών του παρελθόντος να μην εμποδίζει την αποδοχή των ιδεών και αξιών του παρόντος και τη συμμετοχή των νέων γενεών στους κοινωνικούς αγώνες για οράματα καινούρια, για μια «Ευρώπη των λαών».
Άννα Φραγκουδάκη

8 σχόλια:

gyristroula2 είπε...

Πολλή απομυθοποίηση, Εύα μου, πολλή "αφυδάτωση" , της ιστορίας, της ιδεολογίας, της πατριδογνωσίας μας. Λες και αν δεν αναπτύσσοταν στην Εσπερία η ιδέα του έθνους, εμείς εδώ θα λέγαμε το "πάλι με χρόνια με καιρούς..." και θα εννοούσαμε τα ντουβάρια.
Κακό πράγμα οι εθνικισμοί και οι σωβινισμοί, αλλά ας αφήσουμε λίγο χώρο στις πατρίδες να υπάρχουν, δεν απειλούν τον πολιτικό μας ορθολογισμό, ούτε την αντικειμενικότητα της επιστημοσύνης μας.

Ανώνυμος είπε...

stelios

όντως πολύ ενδιαφέρουσα η εισήγηση της κας φραγκουδάκη.

Εκεί που θα διαφωνήσω (επειδή ήμουνα και εγω εκεί)είναι ότι εκείνο το βράδυ έγινε "γόνιμη και ουσιαστική συζήτηση".

Αυτό που έγινε ήταν μια σειρά από άτομα με παρόμοιες ιδέες να παίρνουν το μικρόφωνο να ξεκινούν με μια πρόταση τυο στυλ "να συμφωνήσω με τον προλαλήσαντα" ή "να προσθέσω και γω ότι..." και να συνεχίζουν με ένα δικό τους μονόλογο. Μονολόγους που τις πλείστες φορές οι εισηγητές δεν είχαν κάτι να προσθέσουν.

Βεβαίως οι παρόντες είχαν λίγο πολύ όλοι τις ίδιες ιδέες άρα μια "σύγκρουση" ήταν δύσκολο να υπάρξει, αλλά πραγματικά έχει καταντίσει κουραστικό σε συζητήσεις όλοι να συμφωνούν και να προσθέτουν τον δικό τους μονόλογο.

Μόνο μια κυρία έθεσε ερώτηση (αντί δική της άποψη) που αφορούσε στο αν πρέπει τα σχολεία να δημιουργούν ταυτότητες (και όντως είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση) , η οποία έμεινε δυστηχώς αναπάντητη.

Από όσες "εκδηλώσεις - συζητήσεις" έχω παραστεί μ΄΄εχρι σήμερα, μόνο μια φορα είχα την αίσθηση ότι βιώσα ένα πραγματικό διάλογο και αυτό έγινε στο σεμιναριο του PRIO τον περασμένο ιούνη.

τέλος να προσθέσω ότι η μετάφραση από τούρκικα σε ελληνικά ήταν μέτρια κάτι που έκανε δύσκολη τη παρακολούθηση του τκ εισηγητή.

Ανώνυμος είπε...

Κάποια στιγμή, κι όταν καλύψουμε το διάστημα της εκατέρωθεν "νεκρής σκέψης" θα μπορέσουμε να αποτιμήσουμε και τη συνεισφορά εκδηλώσεων σαν κι αυτήν. Που πρέπει να πολλαπλαστιαστούν. Που πρέπει να εμπλουτιστούν. Που πρέπει να γίνουν πιο ανοικτές και διαλογικές. Και τώρα και τότε ας πιστώσουμε τη διάθεση για πολυφωνία και δημοκρατική συζήτηση στους οργανωτές. Κάτι που δύσκολα βρίσκεις σε ομάδες ή εκδηλώσεις ομάδων με σκέψη εθνικιστική-που πάει να πει ολοκληρωτική και σκέψη και νοοτροπία και συμπεριφορά!!!
Κανείς αντιφρονών δεν εμποδίστηκε να μιλήσει, κανείς δεν αποθαρρύνθηκε.
Βεβαίως κι εγώ έχω ενστάσεις για την επιστημονικότητα απόψεων που εκφράστηκαν. Λ.χ. Το έθνος δεν είναι μόνο "κατασκευή" και μάλιστα "κατασκευή" του κράτους. Στην περίπτωση του ελληνικού έθνους [και έθνους-κράτους] δεν ισχύει, τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 19ου αι.
Το ίδιο ισχύει και για άλλα έθνη, εννοείται.
Κριτικάρω την τάση να απολυτοποιούνται στοιχεία και να ενισχύεται η διαμόρφωση νέων "επιστημονικών" στερεοτύπων. Ας το προσέξουμε αυτό όλοι.
Καλή συνέχεια σε τέτοιες προσπάθειες, παρά τις ελλείψεις και τα όποια επιμέρους προβλήματα. Έρευνα και κριτική στάση χρειαζόμαστε, όχι νέους θεούς και υποταγή σε δόγματα.
Γ.

Eva Neocleous είπε...

Γυριστρούλα μου,
με αυτή την έννοια όχι λίγο, πολύ χώρο ν΄αφήσουμε στις πατρίδες.
Κάπου αλλού αναφέρει η Φραγκουδάκη:
"είναι ανάγκη να καλλιεργήσει το σχολείο την εθνική αυτογνωσία στη θέση της εθνικής μυθολογίας".

stelio,
(χρόνια πολλά για τη γιορτή σου).
Σχετικά με το "γόνιμη και ουσιαστική συζήτηση", έχεις δίκιο για το βράδυ της εκδήλωσης.Πιο πολύ μιλούσα για συζήτηση που θα γίνει με αφορμή το κείμενο, μετά τη δημοσίευσή του.Και δεν εννοώ σ΄ αυτό το χώρο του ιστολογίου.
Ως προς τις άλλες σου παρατηρήσεις:
πάντα σ΄αυτές τις εκδηλώσεις(που απ΄ότι λες κι εσύ παρακολουθείς), υπάρχει το περιορισμένο του χρόνου.Πόσοι θα πάρουν το λόγο;Πόσο θα γίνει η σε βάθος συζήτηση;Ύστερα, ναι, συνήθως οι περισσότεροι έχουν περίπου τις ίδιες θέσεις.Όμως,η εκδήλωση ήταν ανοικτή για όλους κι ο καθένας μπορούσε να πάρει το λόγο και βέβαια και να ασκήσει την κριτική του(έτυχε σε άλλες περιπτώσεις να γίνει πολύ έντονος διάλογος).
Για το πρόβλημα της μέτριας μετάφρασης.Είναι από τα γνωστά,δυστυχώς "προβλήματα" στις δικοινοτικές εκδηλώσεις.Αν και ο μεταφραστής ήταν από τους καλύτερους.Ως προς αυτό, νομίζω, πως πρέπει να δείξουμε κατανόηση,δεν είναι το μείζον.
Σ΄ευχαριστώ για τα σχόλιά σου
... και στην επόμενη εκδήλωση ίσως μιλήσουμε κι από κοντά.

Eva Neocleous είπε...

Γ.
Εξαιρετικά εύστοχες οι παρατηρήσεις σου.
Ως προς την αποτίμηση, αυτό προσπαθεί να κάνει κάθε φορά και η Πλατφόρμα εκπ/κών.Σκέψεις για πολλαπλασιασμό,εμπλουτισμό,όπως λες κι εσύ,γίνονται.
Για τις ενστάσεις σου..."Κριτική στάση χρειαζόμαστε"
Σε παραπέμπω και στο
"Τι είν΄η πατρίδα μας"(Α.Φραγκουδάκη,Θ.Δραγώνα,επιμέλεια),
εκδ.Αλεξάνδρεια.

Γιούλη είπε...

Γεια σου Εύα και χρόνια πολλά και δημιουργικά σε σένα και στους αναγνώστες σου
Είμαι η Γιούλη, από τη Θεσσαλονίκη , καθηγήτρια φιλόλογος δεμένη με σχέσεις αγάπης με την Κύπρο και ιδιοκτήτρια του "Giouliblog", του "Ιστορία Κατεύθυνσης blog" και του " δημιουργούμε" . Βρήκα το άρθρο της Άννας Φραγκουδάκη πολύ ενδιαφέρον και αναδημοσίευσα αποσπάσματα στο Giouliblog. Αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα θα τα αποσύρω αμέσως

Eva Neocleous είπε...

Γιούλη μου σε χαιρετώ,
Χρόνια Πολλά και ό,τι καλύτερο εύχομαι.Συγχαρητήρια για τα ιστολόγιά σου.
Είναι θετικό να συμμετέχουμε κι εμείς οι φιλόλογοι στη διαδικτυακή επικοινωνία(κι ας μας κατηγορούν για ασχετοσύνη).
Καλά έκανες κι αναδημοσίευσες το άρθρο,χαίρομαι που το βρήκες ενδιαφέρον.Ξέρεις μετά την Δραγώνα παρέλαβαν και την Φραγκουδάκη τώρα...
Γιατί να το αποσύρεις;

Unknown είπε...

«Ζήτω τα γιούχα»
ΤΑ ΝΕΑ, Τρίτη 16 Φεβρουαρίου 1999
Η κ. Άννα Φραγκουδάκη στο άρθρο της, στα «ΝΕΑ» του προπερασμένου Σαββάτου, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου. Θύμωσε μάλιστα πολύ διαβάζοντας πως ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Γαλλίας Ζοσπέν επικαλείται την ιδέα της πατρίδας και προτρέπει τους Γάλλους να προσέλθουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις ακμαίες παραδόσεις του έθνους τους.

Η κ. Φραγκουδάκη θεωρεί πως κάθε αναφορά σε πατρίδα, πατριωτισμό και έθνος είναι συντηρητική, δεξιά και, σχεδόν, φασιστική πολιτική. Επειδή η ορθή αντιμετώπιση ανάλογων κινδύνων και στον τόπο μας έχει ανάγκη από τέτοιες επισημάνσεις και επειδή η πρόληψη είναι η αρίστη μέθοδος... κάνω έκκληση στους υπεύθυνους πολιτικούς, κρατικούς, δημοτικούς φορείς και στα κέντρα αποφάσεων να σπεύσουν να προλάβουν κάθε ενέργεια, κίνηση, συνωμοσία που σκοπεύει στην πατριωτική και εθνική έξαρση που μπορεί στα ξαφνικά να μας προκύψει

Έτσι, καλό θα είναι να απαλειφθούν από τα σχολικά βιβλία όλα τα ποιήματα, τα διηγήματα και τα δοκίμια που αναφέρουν με θετικούς χαρακτηρισμούς τις έννοιες «πατρίδα» και «έθνος».
Έτσι θα χρειαστεί να σβήσουν από τους «Πέρσες» του Αισχύλου οι στίχοι από τον παιάνα της Σαλαμίνας «Ίτε παίδες Ελλήνων, ελευθερούτε πατρίδα... κτλ.». Η μελέτη τέτοιων φανατικών ιδεοληψιών είναι δυνατόν να οδηγήσει τους ανώριμους μαθητές σε τίποτε κουτουράδες, και να θολώσει το μυαλό τους και να αρρωστήσουν από την ασθένεια του πατριωτισμού.
Πρέπει ευθύς να αφαιρεθούν από τα σχολικά εγχειρίδια όλες οι αναφορές που υπάρχουν στο έργο του Σολωμού και ιδίως στον πατριδοκαπηλικό «Ύμνον εις την Ελευθερίαν» στις έννοιες Πατρίδα και Έθνος. Είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει πάραυτα ο Ζακύνθιος ποιητής να μην προσφωνείται Εθνικός. Αν δεν γίνεται αλλιώς, να καταχωνιαστεί η «Ιστορία του ελληνικού έθνους» του Παπαρρηγόπουλου, καλό θα είναι να καεί.
Οπωσδήποτε όμως θα πρέπει να καεί και, μάλιστα δημοσίως, το φασιστικό μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα «Για την Πατρίδα». Να εξοβελιστούν τα δεκατετράστιχα του Παλαμά «Πατρίδες», εκτός αν τον παμπόνηρο αυτόν γέροντα τον σώσει η κραυγή του Γύφτου του «Γιούχα και πάλι γιούχα των πατρίδων».
Η κ. Φραγκουδάκη δεν είναι ούτε μόνη ούτε πρώτη. Έχουν ήδη προηγηθεί δύο άλλοι επίσης πανεπιστημιακοί, οι οποίοι σε βιβλία και άρθρα τουςχαρακτηρίζουν φασίστες τον Ελύτη, τον Εγγονόπουλο και τον Εμπειρίκο γιατί μιλούν για πατρίδα και ελληνική γλώσσα και εθνικιστή τον Σεφέρη!
Επειδή όμως η λέξη έθνος, αυτή η βόμβα στα θεμέλια του Λαού, υπάρχει, δυστυχώς, στο πρώτο άρθρο του Συντάγματος θα πρέπει, νομίζω, να προβλεφθεί η εξάλειψή του κατά την προσεχή αναθεώρηση του θεμελιώδους Νόμου της Πολιτείας.
Εντός σύντομης προθεσμίας πρέπει να αλλάξουν όνομα η ποδοσφαιρική ομάδα «Εθνικός», το «Εθνικό Θέατρο», η εφημερίδα «Έθνος», το «Πατριωτικό Ίδρυμα», το «Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών», το υπουργείο Εθνικής Αμύνης και το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, η Εθνική Λυρική Σκηνή και για να προληφθούν παγκόσμια δεινά ο «Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών»!

ΚΩΣΤΑΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
Διαβάστε περισσότερα: http://catakravgi.blogspot.com/2009/12/1999.html#ixzz0bFuXheDF
Under Creative Commons License: Attribution Non-Commercial