26 Σεπ 2010

"Πόλεις και Λογοτεχνία,Θεσσαλονίκη,Πάτρα,Ηράκλειο"

                                                Σοφία Νικολαϊδου,Κώστας Λογαράς

Πραγματοποιήθηκε  την περασμένη Παρασκευή (24/9/2010) μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα λογοτεχνική εκδήλωση στον "Τεχνοχώρο" της ΕΘΑΛ, στη Λεμεσό, με τίτλο "Πόλεις και Λογοτεχνία - Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο".
Διοργανωτές ήταν η ΕΘΑΛ και ο Δήμος Λεμεσού με την υποστήριξη   του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) και τη συνεργασία των Λεσχών Ανάγνωσης της Λεμεσού.


 Σάκης Σερέφας,Μηνάς Τίγγιλης,Σοφία Νικολαϊδου

Τέσσερις συγγραφείς, η Σοφία Νικολαΐδου, ο Σάκης Σερέφας, η Νίκη Τρουλλινού και ο Κώστας Λογαράς συναντήθηκαν με το φιλαναγνωστικό κοινό της πόλης μας και 
 μίλησαν για το πώς είναι να ζεις και να δημιουργείς, εκτός των "τειχών", στην προκειμένη περίπτωση εκτός Αθηνών. Οι πεζογράφοι ζουν και δημιουργούν σε Αδελφές... Πολιτείες,όπως αναγραφόταν και στην πρόσκληση και όπως επεσήμανε και ο συντονιστής της εκδήλωσης κ.Τίτος Κολώτας, ο οποίος στον πρόλογό του έκανε ιδιαίτερη αναφορά στη σχέση της πόλης μας με τις ιδιαίτερες πατρίδες των τεσσάρων λογοτεχνών.
Στενά δεμένοι με τις πόλεις τους,θεωρούν αυτονόητο να συνεχίζουν να ζουν και να γράφουν σ΄αυτές, έστω κι αν βιώνουν ταυτόχρονα και τα αρνητικά της εκτός κέντρου διαμονής.
                                                        Τίτος Κολώτας,Σάκης Σερέφας
Η καταξίωση τους βρήκε κι ας ήτανε και στην περιφέρεια(μια αναγνώριση που όπως τόνισε και η Νίκη Τρουλλινού "θα έρθει, όταν έχεις κάτι να πεις") κι ας είχαν να αντιπαλέψουν τα πολλά πλεονεκτήματα που προσφέρει το κέντρο και η πρωτεύουσα.Κανένας τους δε διανοείται να εγκαταλείψει την πόλη του,αυτό τόνισαν στην κουβέντα με το κοινό.
Αυτή η αγάπη και το δέσιμο με την ιδιαίτερη πατρίδα, κυρίαρχα στοιχεία και καθοριστικά στη λογοτεχνική πορεία των εκτός κέντρου δημιουργών, μου έφεραν στο νου τους στίχους του Μόντη,του δικού μας ποιητή "...όμως αντισταθμίζει που γράφουμε Ελληνικά".
Κι ας μην είναι,στην προκειμένη περίπτωση,η Θεσ/νίκη,το Ηράκλειο ή η Πάτρα η "μακρινή γωνιά".
Επέλεξαν συνειδητά να παραμείνουν και κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τα όποια εμπόδια(προβολή,ΜΜΕ,εκδηλώσεις κ.λπ),αξιοποιώντας τα θετικά(τόνισαν ανάμεσα σε άλλα το διαθέσιμο χρόνο,τη δυνατότητα προσήλωσης και συγκέντρωσης στο γράψιμο,την ποιότητα ζωής).
Δε νιώθουν ξεκομμένοι,είπαν,καθώς σήμερα με το διαδίκτυο και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο εκμηδενίζονται οι αποστάσεις και η επικοινωνία είναι άμεση.
Τους ευχόμαστε καλή συνέχεια και καλή επιτυχία στο συγγραφικό τους έργο.
Και τους ευχαριστούμε για την τόσο ζεστή παρουσία τους!
Την αγάπη μας από την "αδελφή πολιτεία"...
 Για τους συγγραφείς(ενδεικτικά):
 Σοφία Νικολαΐδου
Σάκης Σερέφας
Νίκη Τρουλλινού
Κώστας Λογαράς

Κι επειδή μιλήσαμε για πόλεις και λογοτεχνία, ας θυμηθούμε και τον Καβάφη.Ο ποιητής δέθηκε με την πόλη του,την Αλεξάνδρεια,την αγάπησε και ταυτίστηκε μ΄αυτήν(κι ας ήταν τόσο αρνητικός στην αρχή).
********
Η ΠΟΛΙΣ
Κ.Π.Καβάφης

Είπες, "Θα πάγω σ΄άλλη γη, θα πάγω σ΄άλλη θάλασσα.
Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή.
 Κάθε προσπάθειά μου μια καταδίκη είναι γραφτή
κι είν΄η καρδιά μου - σαν νεκρός- θαμμένη.
Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμόν αυτόν θα μένει
όπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω
ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,
που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα".

Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θά΄βρεις άλλες θάλασσες.
Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς
 τους ίδιους.Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς
και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ΄ασπρίζεις.
Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού - μη ελπίζεις-
δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.
Έτσι που την ζωή σου ρήμαξες εδώ
στην κώχη τούτη τη μικρή,σ΄όλην την γη την χάλασες.

************
(Σημ.Ευχαριστώ τον καλό φίλο Παντελή, από τη Λέσχη Ανάγνωσης Λεμεσού, που μου παραχώρησε τις φωτογραφίες).
Προσθήκη:το κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πολίτης(3-10-2010)
 http://pdf.politis-news.com/pdf/pdf?-A=213921,pdfview.html&-V=pdfarchive

19 Σεπ 2010

Κώστας Γεωργάκης(1948-1970).Κι΄όμως εκείνος καίγονταν μονάχος!

(Εικόνα από ροϊδη εμμονές)

 Κώστας Γεωργάκης(23 Αυγ.1948-19 Σεπτ.1970)
Σαν σήμερα,πριν από σαράντα χρόνια, ένας 22άχρονος φοιτητής από την Κέρκυρα αυτοπυρπολήθηκε στη Γένοβα της Ιταλίας για να υπερασπιστεί τη δημοκρατία και την ελευθερία στη χώρα του.Τρία χρόνια μετά την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών,η Ελλάδα μετατράπηκε σε "Ελλάς των Ελλήνων" και όπως έλεγε κι ο Ποιητής:"Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει".
Δείτε σχετικές ανάρτησεις στις "Επισημάνσεις" εδώ και εδώ  (συνδέουν με το ιστορικό πλαίσιο της περιόδου).


Ο Γεωργάκης έγινε σύμβολο.Ο ασυμβίβαστος,ο αγωνιστής,ο επαναστάτης, ο ιδεολόγος.Δεν αρκέστηκε στα μεγάλα λόγια,υπερασπίστηκε τα ιδανικά του με την ίδιά του τη ζωή.Οδηγήθηκε συνειδητά στην αυτοπυρπόληση, στην έσχατη αυτή μορφή διαμαρτυρίας για να διασώσει την αξιοπρέπεια σε ατομικό,εθνικό και πανανθρώπινο επίπεδο.Αυτήν που είχε κατακουρελιαστεί από τα έργα και τις ημέρες της περιβόητης Χούντας.
Γράφει ο Τάκης Σινόπουλος στο ποίημά του "Ο καιόμενος"
"...Στην εποχή μας όπως και σε περασμένες εποχές
άλλοι είναι μέσα στη φωτιά κι άλλοι χειροκροτούνε".

Το ποίημα πάντα επίκαιρο.Σήμερα, ίσως, όσο ποτέ άλλοτε.(Για τον Καιόμενο δείτε εδώ,στην ανάρτηση με τίτλο "Μάρκο Παπαγεωργίου και Γιάννη Νικολάου,δεν είστε μόνοι").
Και οι στίχοι του Ναζίμ Xικμέτ,επίσης,πάντα επίκαιροι:

"Αν δεν καώ εγώ
Αν δεν καείς εσύ
Αν δεν καούμε εμείς
Πώς θα γενούνε τα σκοτάδια λάμψη;"




Έγραψε για τη θυσία του Κώστα Γεωργάκη ο Νικηφόρος Βρεττάκος:
"…ήσουν η φωτεινή περίληψη του δράματός μας…στην ίδια λαμπάδα τη μία, τ' αναστάσιμο φως κι ο επιτάφιος θρήνος μας…"(Η θέα του κόσμου)
Και ο Παντελής Μπουκάλας:
"Ένας ενδόξως ανώνυμος ο Κώστας Γεωργάκης. Δεν ξέρω αν κάποιος δήμος σκέφτηκε ποτέ να αποδώσει τ' όνομά του σε κάποια οδό, σε κάποιο ταπεινό αδιέξοδο. Περιττό θα 'ταν άλλωστε. Τίποτε δεν σώζουν οι τελετές της υποκρισίας, εκτός ίσως από την ιδιοτέλεια των υποκριτών.
Ετών 22 ο Κώστας Γεωργάκης. Κερκυραίος. Σπούδαζε στην Ιταλία. Και να την άντεχε την ξενιτιά, δεν άντεχε να βλέπει την πατρίδα του ξενιτεμένη από την ελευθερία. «Δεν αντέχω άλλο μετά τρία χρόνια βίας», έγραψε στον πατέρα του, Σεπτέμβρη του 1970. «Δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά παρά να σκέφτομαι και να ενεργώ σαν ελεύθερο άτομο» (το γράμμα ετούτο και πάμπολλα άλλα στοιχεία περιέχονται στο βιβλίο του συμπατριώτη του Κωνσταντίνου Γ. Παπούτση, «Το Μεγάλο Ναι. Υπόθεση Κώστα Γεωργάκη», εκδ. «Κωνσταντίνος»).
Το μόνο ίσως που μπορούσε να διαχειριστεί απολύτως ελεύθερα ήταν το σώμα του και η ψυχή που το φτέρωνε. Ετοιμάζοντας με την ψυχραιμία των πεπεισμένων το ίδιο του το ξόδι, λούστηκε με βενζίνη, με μύρο πες, και πυρπόλησε το σώμα του, μπροστά στο Μέγαρο των Δόγηδων στη Γένοβα - ένας φανός ελευθερίας.
Τώρα βρίσκεται εκεί μια μαρμάρινη επιγραφή για να βεβαιώνει, στα ιταλικά, πως «η Ελεύθερη Ελλάδα θα τον θυμάται για πάντα», «per sempre», με γράμματα μεγάλα, να ξεχωρίζουν.
Άλλες όμως οι γραφές της βουλήσεως και της υπόσχεσης κι άλλες, πιο αδύναμες, οι γραφές της μνήμης. Κι ο Κώστας Γεωργάκης, που έγινε «η φωτεινή περίληψη / του δράματός μας», «στην ίδια λαμπάδα τη μία / τ' αναστάσιμο φως / κι ο επιτάφιος θρήνος μας», όπως απαθανάτισε τη θυσία του ο Νικηφόρος Βρεττάκος, στο ποίημά του «Η θέα του κόσμου», παραμένει ξενιτεμένος από τη συλλογική μας μνήμη".

Ενδεικτική βιβλιογραφία:
-Σαν σήμερα
-ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
-Corfutopia 
-http://www.inout.gr/showthread.php?t=31628
-Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα

12 Σεπ 2010

Πολυξένη Λοϊζιάς(1855-1942). "40ετής αγώνας για την παιδεία"

(Η εικόνα από το βιβλίο του Κώστα Α.Πιλαβάκη,Η Λεμεσός σ΄άλλους καιρούς,Β΄Έκδοση Συμπληρωμένη και Βελτιωμένη,Εκδόσεις ΟΝΗΣΙΛΟΣ,σ.344)

Επανέρχομαι με τη σημερινή μου ανάρτηση στην αγαπημένη μου Πολυξένη Λοϊζιάδα.Σας θυμίζω και μια παλιότερη ανάρτησή μου με τίτλο"Πολυξένη Λοϊζιάς.Μια ξεχωριστή φυσιογνωμία της Λεμεσού" εδώ.Παρεμπιπτόντως,συνεχίζω την έρευνα και τη μελέτη μου γι΄αυτή την πολύπτυχη προσωπικότητα και ελπίζω σύντομα να είμαι σε θέση να την δημοσιοποιήσω.
Η μελέτη πρωτοξεκίνησε έτσι:

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ


ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ
ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
2005-2006












                                    
Μια πρώτη προσέγγιση στη ζωή και το έργο
της Πολυξένης Λοϊζιάδος
 
Έρευνα-Συγγραφή: Εύα Νεοκλέους 
Εποπτεύων Καθηγητής: Πέτρος Παπαπολυβίου 
Λευκωσία, Οκτώβριος 2006 
*********
Από τότε ακολούθησαν δημοσιεύσεις και παρουσιάσεις επιμέρους κεφαλαίων σε διάφορα επιστημονικά έντυπα και συνέδρια/συμπόσια για την Ιστορία της Κύπρου.
Σήμερα λοιπόν, μιας και βρισκόμαστε στο ξεκίνημα της νέας σχολικής χρονιάς,σκέφτηκα πως καλό θα ήταν να θυμηθούμε αυτή την πρωτοπόρο εκπαιδευτικό με τις τόσο καινοτόμες και ρηξικέλευθες απόψεις για την παιδεία.Της χρωστάμε πολλά!

Γράφει η Π.Λ. στην «Κυπριακή Κυψέλη»: «... ευτυχώς κατενοήθη και εν Κύπρω, ως εν τη λοιπή Ελλάδι, όθεν λαμβάνονται και τα προγράμματα και τα βιβλία των σχολείων της Κύπρου, ότι ουχί τα κατάφορτα πολλών και μεγάλων γνώσεων προγράμματα, ων η αδύνατος εν πολλοίς εφαρμογή δι΄ έλλειψιν μέσων καταπονεί τον φυσικόν νουν και μαραίνει την προς τα προσιτά κλίσιν και έφεσιν των τροφίμων μετά της πολυτίμου υγείας αυτών, αποτελούσι την καλήν οργάνωσιν των σχολείων και εις την πρόοδον αυτών συντελούσιν.  ... ούτε γνώμων της προόδου των σχολείων και ικανοποίησις των λογικών ατόμων και του Έθνους εν γένει είναι η πρόοδος μερικών εξόχων πνευμάτων, άτινα σπανίζουν...
Το αποτέλεσμα των προγραμμάτων της δυνατής και σκοπίμου εφαρμογής αυτών γνωρίζεται εκ της προόδου πάντων των μαθητών, και δη των μετρίων πνευμάτων...». 
(Απόσπασμα από το Β΄Κεφ.της μελέτης μου με τίτλο"Εκπαιδευτικό-Παιδαγωγικό Έργο")
Απόψεις που απηχούν και τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις.


******
Και δυο ποιήματα της Λοϊζιάδος:

Νοσταλγία Κυπρίας

Όσω ο ήλιος έλαμπε και τα πουλιά λαλούσαν
κι΄  στα βουνά και τους γιαλούς οι διαλαλήτρες αύρες
Κρυφά μηνύματα χαράς γύρω μου εσκορπούσαν,
εδρόσιζαν τα στήθια μου της ξενητιάς τες λαύρες

Στα διάφανα τα πέλαγα του ουρανού πετώντας
ταξίδευα στον τόπον μου όλους τους λογισμούς μου,
τα γλυκοχτύπια της καρδιάς τιμόνι μου κρατώντας
εθάρρουν, πως αντάμωνα όλους τους σπιτικούς μου.

Αχ! τώρα; Εβούρκωσαν οι ουρανοί και μαύρα,
ολόμαυρα σωριάσθησαν τα νέφη εμπροστά μου
Τόπον δεν έχω να σταθώ, του στήθους μου η λαύρα
με καίει, και με τες βροχές τρέχουν τα δάκρυά μου!
............................
Γλυκέ μου τόπε, αχ! εσύ! που με τον ήλιο μοιάζεις,
όπου σαν αύρα ή άγγελος εκεί, που σε θυμάμαι,
με χαϋδεύεις, μου γελάς, σαν Ίριδα χαράζεις,
Αχ! πότε, πότε, τόπε μου, στην αγκαλιά σου θα΄ μαι;

Πολυξένη Λοϊζιάς, Κυπριακόν Λεύκωμα.
 *******

Ο Αποχαιρετισμός των μαθητριών της ανωτέρας τάξεως κατά το 1894

Καθώς τ΄ αφτέρωτο πουλί φεύγει από την φωλιά του
και δοκιμάζει ολόχαρο τ΄ αδύνατα φτερά του
.................................................
Έτσι και σεις αφτέρωτα, κοράσια, πετάτε
και λυπημένα στέκεσθε ή γελαστά σκιρτάτε,
και στίχους δοκιμάζετε για την καλή σχολή σας
που στέγασε φιλόστοργα την παιδική ζωή σας.
Πετάτε! κατευόδιον! δύναμι στα φτερά σας
να δίδη πνεύμα του Θεού αγρύπνητο σιμά σας.

Πολυξένη Λοϊζιάς,ΙΡΙΔΕΣ,Εν Αθήναις 1901

2 Σεπ 2010

"Κι ανοίξαμε επιτέλους ορθάνοιχτα τα τζάμια"

Φωτό:Εύα Νεοκλέους

Αγαπημένοι φίλοι αναγνώστες,
Καλό μήνα σε όλους και καλή δύναμη...
Σας ευχαριστώ που με συντροφέψατε  στις ποιητικές περιπλανήσεις του καλοκαιριού.Έτσι κύλησε αυτό το καλοκαίρι, με βιβλία, εικόνες,μουσικές, στίχους...
Και ξαφνικά συνειδητοποιούμε πως ήρθε ο Σεπτέμβρης,πως μπαίνουμε ξανά στη ρουτίνα της καθημερινότητας,πως τα δύσκολα του φθινόπωρου είναι κιόλας μπροστά μας.Ανασκουμπωνόμαστε,μαζεύουμε τις δυνάμεις μας κι έχουμε μπόλικες τώρα, μιας και μας τις έδωσε απλόχερα το καλοκαίρι.
Επιστρέψαμε, λοιπόν, στα σχολεία μας!
Καλή μας χρονιά,καλή έναρξη και καλώς να υποδεχτούμε τους μαθητές μας την ερχόμενη βδομάδα.
Μια χρονιά των προκλήσεων και των αλλαγών στην εκπαίδευση.Με φιλόδοξους και μεγαλόπνοους στόχους για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση από τη μεριά της Πολιτείας,με την οικονομική κρίση να επηρεάζει και τα κονδύλια για την εκπαίδευση.Με τους εκπαιδευτικούς να είναι επιφυλακτικοί και να τελούν εν αναμονή των εξαγγελθεισών αλλαγών.
Να΄μαστε λοιπόν μπροστά στα νέα αναλυτικά προγράμματα,στους νέους θεσμούς(τετράμηνα),στους νέους στόχους του Υπουργείου Παιδείας για τη νέα σχολική χρονιά.Να μας περιμένουν επιμορφωτικά σεμινάρια,συνεδρίες,προγραμματισμοί,κατανομές μαθημάτων...
Για όλα τούτα,βέβαια, θα έχουμε την ευκαιρία να μιλήσουμε στη συνέχεια,καθώς το ιστολόγιο θα ξαναβρεί σιγά σιγά τους κανονικούς του ρυθμούς.
Προς το παρόν,έτσι για να κλείσουμε τον κύκλο των ποιητικών μας ταξιδιών, να θυμηθούμε τον Ανδρέα Εμπειρίκο, μιας και σήμερα είναι η επέτειος της γέννησής του.Είχαμε κάνει και πρόσφατα  ένα μικρό αφιέρωμα στον ποιητή εδώ.

Εξαιρετικό το αφιέρωμα  της ΕΡΤ(Ψηφιακό Αρχείο) στον μεγάλο υπερρεαλιστή ποιητή.

Επίσης η συνέντευξη του γιου του ποιητή Λεωνίδα στα Νέα με τίτλο "Μια βρεγμένη βαλίτσα έκρυβε τον θησαυρό του Εμπειρίκου".

Φωτό από blog Λέξεις μουσικής και λόγου


Από εκεί και οι στίχοι από το αδημοσίευτο ποίημα "Την 2η μέρα του Σεπτέμβρη"

«Τη 2η μέρα του Σεπτέμβρη
που φτάσαμε στ΄ απομεινάρια του πατρικού χτημάτου μας Μπογιάτι. Η μέρα ήτανε όμορφη κι επίσης ο κάμπος, το δάσος, η Πάρνις και η Πεντέλη
Κι ένας ευχάριστος αέρας - εδώ κάνω μια ρίμα προς διασκέδασιν μου-
Μας δρόσιζε τα μέλη.

Αμέσως αντικρύσαμε σ΄ όλη του την ασχήμια
τον φρικαλέο δεσπότη αυτού του χώρου
τον παλαιό, τον κόκκινο, τον σάπιο καναπέ/ να εξουσιάζει μες τη μούχλα, τον σκόρο και το σκότος.

Κι έτσι στο τέλος μιας ζωής πολλών δεκάδων χρόνων
Ο σάπιος καναπές ες κόρακας εστάλη.

Τώρα όλα είναι μπορετά
αφού την δεύτερη μέρα του Σεπτέμβρη, και την πρώτη της αφίξεως μας στο Μπογιάτι
Καταλύσαμε την τυραννίδα του σάπιου καναπέ.

Κι ανοίξαμε επιτέλους ορθάνοιχτα τα τζάμια.

Μπογιάτι, 3 Σεπτεμβρίου 1933» 
Ας ανοίξουμε, λοιπόν, επιτέλους ορθάνοιχτα τα τζάμια...
Καλό φθινόπωρο!