28 Δεκ 2018

Ο Άριστος Τσιάρτας παρουσιάζει τα "Σημάδια για το δρόμο" της Εύας Νεοκλέους






Η ανάλυση που ακολουθεί δημοσιεύτηκε στο Διμηνιαίο Περιοδικό Τεχνών και Πολιτισμού "διόραμα",τ.20,Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2018,σελ.32-33
Θερμές ευχαριστίες στον Άριστο Τσιάρτα και στον εκδότη  Ανδρέα Χατζηθωμά!

«Σημάδια για το δρόμο»

Πολλές φορές αποδίδεται  στους ποιητές ως κύριο ή μάλλον αποκλειστικό προσόν η ευαισθησία. Αυτό λειτουργεί ως ένα είδος αντιδιαστολής απέναντι στην πεζότητα και τη ρηχότητα του καθημερινού βίου. Στην  ποιητική συλλογή της Εύας Νεοκλέους Σημάδια για το δρόμο (Εκδόσεις Ακτίς, 2015), η ευαισθησία  παρότι έντονα παρούσα, δεν φωνάζει, δεν διεκδικεί. Η  ποιήτρια σέβεται και διαφυλάσσει  την ευαισθησία της σαν βαρύτιμη εσωτερική γνώση, χωρίς να ζητά την άμεση και πρόσκαιρη αποδοχή. Η ευαισθησία διαφαίνεται, πρωτίστως,  μέσα από την αύρα που περιβάλλει το ύφος και τη μορφή των ποιημάτων της. 

Ο ποιητικός λόγος της Εύας Νεοκλέους είναι ευδιάκριτα προσωπικός και εξομολογητικός. Οι στίχοι της  δεν τείνουν προς μια εξωστρεφή σύλληψη του κόσμου, όπου όλα κινδυνεύουν να μείνουν στην επιφάνεια σαν μια γυαλιστερή κρούστα. H ποίησή της, ιδίως ο εξομολογητικός της τόνος, είναι δρόμος εσωτερικής αυτογνωσίας. Οδυνηρής αυτογνωσίας. Έτσι για να μας υπενθυμίζει ότι,  ούτως ή άλλως, ο ποιητής βρίσκεται, λιγότερο ή περισσότερο, αβοήθητος στο πέλαγος των εσωτερικών του συγκρούσεων απ’ όπου αναδύεται σαν άλλος, με πυξίδα την ειλικρίνεια και την ακεραιότητά του. Σ’ αυτή την πορεία, ο πρωτοπρόσωπος, ως επί το πλείστον,  ποιητικός λόγος διατηρεί ακέραια την καθαρότητά του, αλλά και το προνόμιο μιας έντιμης στάσης, μιας ηθικής επιταγής, προς κάθε άτομο που μένει με συνέπεια και τόλμη όρθιο στον πιο ανθρώπινο και στον πιο αδιάβλητο εσωτερικό του κόσμο.

Οι στίχοι έχουν προφανές βιωματικό υπόστρωμα και διατυπώνονται με ανόθευτα πηγαίο τρόπο.  Όμως, η ποιήτρια φιλτράρει άρτια την ένταση του βιώματος από την  ένταση της καλλιτεχνικής διαδικασίας. Αποστασιοποιείται, έτσι,  από τα αυτοαναφορικά της ίχνη, προσδίδοντας στον ποιητικό της λόγο αυτοτέλεια και μεγαλύτερη εμβέλεια.



Η μικρή κατά βάση φόρμα των ποιημάτων, σε συνδυασμό με τη χρήση  συμβόλων και  μεταφορών, εξοικειώνουν  μεμιάς τον αναγνώστη με το ποιητικό της σύμπαν. Η δεσπόζουσα διαδικασία αναστοχασμού επαυξάνει τη δραματικότητα των στίχων, υποδεικνύοντας ότι στην ποίηση ενδιαφέρει  βέβαια η πληθώρα των εικόνων και των λέξεων. Πρωτίστως, όμως, ενδιαφέρει το απόσταγμά της.   

Έπειτα, η ποίηση της Εύας Νεοκλέους είναι μια πορεία εναγώνιας εσωτερικής αναζήτησης που αφουγκράζεται, παρά τους εκκωφαντικούς έξω θορύβους, τους ψίθυρους μιας εσωτερικής ανάγκης. Ο ποιητικός της λόγος  δεν υπερθερμαίνεται ποτέ, ενώ στις  προσωπικότερες και αιχμηρότερές του διακυμάνσεις δεν διαρρηγνύει το ποιητικό του κέλυφος.    Από αυτό το ποιητικό κέλυφος αναδύονται στίχοι  εξαιρετικής περιεκτικότητας και πυκνότητας, στίχοι όπου αισθήματα, νοήματα και εικόνες παρατίθενται σε δόσεις και αναλογίες άψογα ρυθμισμένες.

Ένα τίποτα

 η κραυγή του θέλω

χωρίς αντίκρισμα

οι λέξεις που ονειρεύτηκα

Τώρα αφουγκράζομαι

 τα βήματα των μετέωρων ποιητών

μόνη εγώ

(Αναζητώντας τη χαμένη απλότητα)  

 


Τα  «Σημάδια για το δρόμο»,  τα φεγγάρια, τα αστέρια , τα σύννεφα, οι  γλάροι έχουν πρωτεύοντα ρόλο, συμβολική αλλά και ουσιαστική αξία. Χωρίς να χαράσσουν  ένα δρόμο με σεσημασμένες όλες του τις λεπτομέρειες, αποτελούν, ένα βασικό πεδίο αναγωγών στο οποίο προσφεύγει συχνά, εμμονικά θα’ λεγα, η ποιήτρια.  Η χρήση τους και η αινιγματική γοητεία τους μεταλλάσσουν το παρελθόν σε  παρόν,  διατηρώντας  διευρυμένο και ανοιχτό το  νοηματικό και συμβολικό τους περιεχόμενο.

Στο σύνολό τους τα  ποιήματα χαρακτηρίζονται από μια έκδηλη αφηγηματικότητα. Σχεδόν σου επιβάλλουν να τα διαβάσεις φωναχτά, ώστε να γευτείς τη χαρά της συνομιλίας  και να τα εισπράξεις από δυο δρόμους: της ακοής και της όρασης. Οι στίχοι της μοιάζουν να απευθύνονται στον κόσμο των αισθημάτων του αναγνώστη, παρότι αυτοί έχουν σμιλευτεί σθεναρά, ξανά και ξανά κατά τρόπο που δύσκολα ξεφεύγει ανερμήνευτο το βίωμα, ή ανεπεξέργαστο το κινητήριο αίσθημα.

Στο επίπεδο της σύνταξης, οι τροπές της ποιητικής  φωνής μοιράζουν τα ποιήματα της συλλογής σε όσα-τα περισσότερα- μιλούν με την κατακόρυφη φωνή του "εγώ", που απευθύνεται εναγωνίως  στον απόντα παραλήπτη, αναζητώντας, σ εκείνα που το “εγώ” και το "εσύ" αντικρίζονται, ένα είδος  διαλόγου, ενίοτε  και αντιλόγου. Αλλά και σ’ αυτά που η ποιητική φωνή  ξετυλίγεται βαθμιαία και μετατρέπεται σε αφηγηματικό ηχείο, εντός του οποίου φιλιώνουν ή συγκρούονται οι έγκλειστες φωνές των ποιητικών προσώπων.



Αναζητώντας την κρυμμένη μουσική στα ποιήματα της Εύας Νεοκλέους, διαπιστώνεται ότι αυτά χαρακτηρίζονται από ρυθμό και αρμονία με κυρίαρχο στοιχείο τη σιωπή. (..και είναι οι λέξεις μου/αρώματα της άνοιξης/που σμίγουν σε γιορτή της μελωδίας. Με τη σιωπή μου τραγουδώ/ για την αγάπη μου/κι οι γλάροι συντροφεύουνε/τους ύμνους…. ) . Η εκκωφαντική  και μοιραία σιωπή που δεν δηλώνει καθόλου προσχώρηση στην επικράτεια της ήττας ή της  ματαιότητας. Οι σιωπές, εντάσσονται αρμονικά  και λειτουργικά στο σύνολο του ποιητικού έργου. Δεν είναι, ωστόσο, αποτέλεσμα κάποιας σκοπιμότητας, αλλά η ίδια η συνειδητοποίηση της αλήθειας ότι τα πιο κρίσιμα βιώματα, τις πιο γνήσιες έγνοιες, τις αποκαλυπτικότερες εκλάμψεις μας δεν μπορούμε να τις περιγράψουμε αναλυτικά παρά μόνο ελλειπτικά, με  υπαινιγμούς  και πολλά αποσιωπητικά. Τα αποσιωπητικά αφθονούν, με αυτά τελειώνουν πολλά ποιήματα κατά τρόπο μάλιστα που υπηρετούν με ακρίβεια και υποδειγματικό ρυθμό το ποιητικό εγχείρημα. 

Φιλοτέχνηση:Αγγελική Ριαλά

Η απουσία διαπερνά ως κάθετος άξονας το σύνολο της ποιητικής συλλογής. Μαζί με τη μελαγχολία και την απώλεια, κυριαρχούν στον ποιητικό ορίζοντα με εναλλασσόμενη δοσολογία και ένταση. Η απουσία καταγράφεται μέσα από μια ποιητική ατμόσφαιρα καταγραφής εσωτερικών δονήσεων. Που εισπράττεται με   ανοχή και  με γλυκύτητα. Αρχίζει να πήζει αλλά δεν είναι κατακαθισμένη. (Ξέρω/θα σε πλανέψουν Κίρκες/Αφήνομαι ωστόσο/ και αρκούμαι). Καθόλου τυχαία που η  χρήση της Ομηρικής Κίρκης  δεν χαρακτηρίζεται από απειλές και κινδύνους οριστικής ματαίωσης ενός νόστου αλλά από κερδισμένη γνώση, συνειδητοποίηση και γενναιοδωρία.       

Η ποιητική συλλογή Σημάδια για το Δρόμο της Εύας Νεοκλέους   συγκροτεί μια ιδιαίτερη και αυτοτελή ιδιοσυγκρασιακή ατμόσφαιρα. Θα ΄λεγε κανείς μια ατμόσφαιρα φθινοπωρινή που τη διαπερνούν στοιχεία της μελαγχολίας της Δημουλά, χωρίς όμως  να αναστέλλουν ή να ανακόπτουν τις συνεχώς επαναλαμβανόμενες φευγαλέες  και δηλωτικές της ακράδαντης πίστης της στη ζωή εκτροπές. Εκτροπές που αντανακλώνται έντονα στην ποιητική συλλογή. Άλλοτε είναι το αποτέλεσμα ενός μετεωρισμού ανάμεσα τραυματικής επίγνωσης του πραγματικού και της ελπίδας. Άλλοτε μπορεί να οφείλονται και στην ανάγκη της να ανακαλύψει, να αποκαλύψει καλύτερα, και να φέρει στο φως της καθημερινότητας ερείσματα, δικαιολογίες ίσως για την εξάρτηση της από τη ζωή, παρά τα όσα της καταμαρτυρεί.  

Άριστος Τσιάρτας

Νομικός

****


10 Δεκ 2018

"Ανήκω σε μια χώρα μικρή..." Γιώργος Σεφέρης


10 Δεκεμβρίου 1963.Η Σουηδική Ακαδημία της Στοκχόλμης απονέμει το Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Γιώργο Σεφέρη.Ένα βραβείο που έκανε την Ελλάδα περήφανη.
 Μετά την τελετή απονομής ο ποιητής εκφωνεί την παρακάτω ομιλία:

«Τούτη την ώρα αισθάνομαι πως είμαι ο ίδιος μια αντίφαση. Αλήθεια, η Σουηδική Ακαδημία έκρινε πως η προσπάθειά μου σε μια γλώσσα περιλάλητη επί αιώνες, αλλά στην παρούσα μορφή της περιορισμένη, άξιζε αυτή την υψηλή διάκριση. Θέλησε να τιμήσει τη γλώσσα μου, και να – εκφράζω τώρα τις ευχαριστίες μου σε ξένη γλώσσα. Σας παρακαλώ να μου δώσετε τη συγγνώμη που ζητώ πρώτα- πρώτα από τον εαυτό μου.
Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται καθετί ζωντανό, αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσμα. Άλλο χαρακτηριστικό αυτής της παράδοσης είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά· κανόνας της είναι η δικαιοσύνη. Στην αρχαία τραγωδία, την οργανωμένη με τόση ακρίβεια, ο άνθρωπος που ξεπερνά το μέτρο πρέπει να τιμωρηθεί από τις Ερινύες. O ίδιος νόμος ισχύει και όταν ακόμη πρόκειται για φυσικά φαινόμενα: «Ήλιος ουχ υπερβήσεται μέτρα» λέει ο Ηράκλειτος· «ει δε μη, Ερινύες μιν Δίκης επίκουροι εξευρήσουσιν» (μτφρ. «δεν πρέπει ο Ήλιος να ξεπερνάει το μέτρο· διαφορετικά, οι ίδιες οι Ερινύες θα προσφερθούν ως βοηθοί της Δικαιοσύνης»).
Συλλογίζομαι πως δεν αποκλείεται ολωσδιόλου να ωφεληθεί ένας σύγχρονος επιστήμων, αν στοχαστεί τούτο το απόφθεγμα του Ίωνα φιλοσόφου. Όσο για μένα συγκινούμαι παρατηρώντας πως η συνείδηση της δικαιοσύνης είχε τόσο πολύ διαποτίσει την ελληνική ψυχή, ώστε να γίνει κανόνας και του φυσικού κόσμου. Και ένας από τους διδασκάλους μου, των αρχών του περασμένου αιώνα, γράφει: «…θα χαθούμε, γιατί αδικήσαμε…». Αυτός ο άνθρωπος ήταν αγράμματος· είχε μάθει να γράφει στα τριάντα πέντε χρόνια της ηλικίας του. Αλλά στην Ελλάδα των ημερών μας, η προφορική παράδοση πηγαίνει μακριά στα περασμένα όσο και η γραπτή. Το ίδιο και η ποίηση. Είναι για μένα σημαντικό το γεγονός ότι η Σουηδία θέλησε να τιμήσει και τούτη την ποίηση και όλη την ποίηση γενικά, ακόμη και όταν αναβρύζει ανάμεσα σ’ ένα λαό περιορισμένο. Γιατί πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση. Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα – και τι θα γινόμασταν, αν η πνοή μας λιγόστευε; Είναι μια πράξη εμπιστοσύνης – κι ένας Θεός το ξέρει αν τα δεινά μας δεν τα χρωστάμε στη στέρηση εμπιστοσύνης.


Παρατήρησαν, τον περασμένο χρόνο, γύρω από τούτο το τραπέζι, την πολύ μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις ανακαλύψεις της σύγχρονης επιστήμης και στη λογοτεχνία· παρατήρησαν πως ανάμεσα σ’ ένα αρχαίο ελληνικό δράμα και ένα σημερινό η διαφορά είναι λίγη. Ναι, η συμπεριφορά του ανθρώπου δε μοιάζει να έχει αλλάξει βασικά. Και πρέπει να προσθέσω πως νιώθει πάντα την ανάγκη ν’ ακούει τούτη την ανθρώπινη φωνή που ονομάζουμε ποίηση. Αυτή τη φωνή που κινδυνεύει να σβήσει κάθε στιγμή από στέρηση αγάπης και ολοένα ξαναγεννιέται. Κυνηγημένη, ξέρει πού να ‘βρει καταφύγιο· απαρνημένη, έχει το ένστικτο να πάει να ριζώσει στους πιο απροσδόκητους τόπους. Γι’ αυτή δεν υπάρχουν μεγάλα και μικρά μέρη του κόσμου. Το βασίλειό της είναι στις καρδιές όλων των ανθρώπων της γης. Έχει τη χάρη ν’ αποφεύγει πάντα τη συνήθεια, αυτή τη βιομηχανία.
 Χρωστώ την ευγνωμοσύνη μου στη Σουηδική Ακαδημία, που ένιωσε αυτά τα πράγματα· που ένιωσε πως οι γλώσσες, οι λεγόμενες περιορισμένης χρήσης, δεν πρέπει να καταντούν φράχτες, όπου πνίγεται ο παλμός της ανθρώπινης καρδιάς· που έγινε ένας Άρειος Πάγος ικανός: να κρίνει με αλήθεια επίσημη την άδικη μοίρα της ζωής, για να θυμηθώ το Σέλλεϋ, τον εμπνευστή, καθώς μας λένε, του Αλφρέδου Νομπέλ, αυτού του ανθρώπου που μπόρεσε να εξαγοράσει την αναπόφευκτη βία με τη μεγαλοσύνη της καρδιάς του.
Σ’ αυτό τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται.
Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο Oιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Oιδίποδα».

15 Οκτ 2018

Για τον Κωνσταντίνο Μάντη και το latistor.blogspot




Κρατάει χρόνια η διαδικτυακή φιλία μου με τον Κωνσταντίνο Μάντη.Από τότε που  επικοινωνούσαμε μέσα από τις αναρτήσεις και τα σχόλια των Ιστολογίων μας.Παρεμπιπτόντως,μπορεί να ήρθαν στη συνέχεια τα μέσα μαζικής δικτύωσης και κατά κάποιο τρόπο,"εξοβέλισαν" την ουσιαστική επικοινωνία που πρόσφεραν τα ιστολόγια,όμως στην πραγματικότητα δεν κατάφεραν να την υποκαταστήσουν.Στον Κωνσταντίνο,λοιπόν,είναι αφιερωμένη η σημερινή μας ανάρτηση.Ως  ένδειξη φιλίας και εκτίμησης σε έναν αξιόλογο και ακούραστο φιλόλογο-συγγραφέα αλλά και σε έναν πολύτιμο φίλο.

Ο Κωνσταντίνος Μάντης 
 γεννήθηκε στην Αθήνα το 1976. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Ρέθυμνο. Εργάστηκε σε σχολεία της  Δημόσιας εκπαίδευσης .Σήμερα εργάζεται στην   Ιδιωτική εκπαίδευση,στον  Όμιλο φροντιστηρίων "Διακρότημα".
 Διατηρεί από το 2009 το Ιστολόγιο latistor.blogspot.com 

 "Σημειώσεις Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Ερμηνευτικές προσεγγίσεις Λογοτεχνικών Κειμένων - Σημειώσεις Λατινικών - Σημειώσεις Αρχαίων και Νέων Ελληνικών - Συγγραφή Σημειώσεων Κωνσταντίνος Μάντης".
Ένα ιστολόγιο,πολύ δημοφιλές σε εκπαιδευτικούς και μαθητές,αφού σε αυτό βρίσκουν πλούσιο,πολύτιμο υλικό για τα φιλολογικά μαθήματα.

****

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Χατζηθωμά το "Βιβλίο συνεξέτασης Έκθεσης – Λογοτεχνίας για ΕΠΑΛ και ΓΕΛ".Ο Κωνσταντίνος Μάντης είναι ένα από τα μέλη της συγγραφικής ομάδας. Τη συγγραφική ομάδα συμπληρώνουν οι: Μαρία Σταμλακού,  Μαρία Καζακίδου και Ιωάννης Ευγενικός. 



 

Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο για μαθητές και εκπαιδευτικούς, καθώς ανταποκρίνεται απόλυτα στις απαιτήσεις του νέου συστήματος αξιολόγησης.
Ειδικότερα, το βιβλίο περιλαμβάνει:
- Ολοκληρωμένη θεωρία για το μάθημα της νεοελληνικής γλώσσας (πειθώ, περίληψη, μεθοδολογία σύνταξης μικροκειμένων, τρόποι ανάπτυξης παραγράφων, συνοχή, συνεκτικότητα, λειτουργίες της γλώσσας, ευθύς και πλάγιος λόγο, ύφος κειμένου, σημεία στίξης, παραγωγή γραπτού λόγου, επικοινωνιακό πλαίσιο).
- Αναλυτική θεωρία λογοτεχνίας, με παραδείγματα ασκήσεων.   
- Εφαρμογές και υποδειγματικές απαντήσεις στα ζητούμενα κάθε δραστηριότητας, ώστε να μπορέσει ο μαθητής να απαντά εύστοχα και με ακρίβεια.
- Πλήρη παρουσίαση 36 ενοτήτων σύγχρονου προβληματισμού που καλύπτουν τους θεματικούς κύκλους των σχολικών εγχειριδίων των τριών τάξεων του Λυκείου.
- 36 κριτήρια συνεξέτασης γλώσσας και λογοτεχνίας με κείμενα νοηματικά συναφή.
Το βιβλίο συνοδεύεται από βιβλίο απαντήσεων, στο οποίο υπάρχουν οι απαντήσεις των ασκήσεων θεωρίας και των κριτηρίων συνεξέτασης.

Λογοτεχνία: Θεωρία, ασκήσεις, δημιουργική γραφή
Το βιβλίο περιέχει τα απαραίτητα εκείνα στοιχεία Θεωρίας της λογοτεχνίας που θα επιτρέψουν στον αναγνώστη να κατανοήσει πληρέστερα τις διάφορες τεχνικές δόμησης και έκφρασης του λογοτεχνικού λόγου. Η Θεωρία ακολουθεί τη διάρθρωση των κριτηρίων αξιολόγησης προσφέροντας, με συστηματικό και οργανωμένο τρόπο,  τα κλειδιά κατανόησης κάθε επιμέρους άσκησης. Επιπλέον, κάθε τμήμα της Θεωρίας συνοδεύεται από παραδείγματα ασκήσεων και εφαρμογών, ώστε να καθίστανται σαφέστεροι οι πιθανοί τρόποι αξιοποίησης και διερεύνησης των θεωρητικών στοιχείων σε ένα λογοτεχνικό κείμενο.
Στα κριτήρια αξιολόγησης των λογοτεχνικών κειμένων υπάρχει μεγάλη ποικιλία ασκήσεων που καλύπτουν όλο το εύρος των πιθανών ερωτημάτων που μπορούν να τεθούν σε κάθε δραστηριότητα. Ειδικότερα, μεταξύ άλλων, εξετάζονται: οι αφηγηματικές τεχνικές και οι αφηγηματικοί τρόποι, η οργάνωση της αφηγηματικής πλοκής ή της ποιητικής γραφής, το είδος του αφηγητή, τα εκφραστικά μέσα και τα σχήματα λόγου, τα ρηματικά πρόσωπα, τα σύμβολα, οι φωνές κι οι σιωπές, όπως και τα πρόσωπα, ο χώρος και ο χρόνος. Ενώ, έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην παραγωγή λόγου, καθώς και στις ασκήσεις δημιουργικής γραφής.
Η επιλογή των κειμένων που έχουν χρησιμοποιηθεί στα κριτήρια αξιολόγησης έχει γίνει με βασική επιδίωξη να δοθεί η ευκαιρία στους μαθητές να γνωρίσουν έργα ποικίλων λογοτεχνικών ειδών -ποίηση, θέατρο, μυθιστόρημα, διήγημα, ταξιδιωτικές εντυπώσεις- τόσο της σύγχρονης εποχής όσο και παλαιότερων περιόδων, από την ελληνική και την παγκόσμια γραμματεία.

****
 Σημείωση:Από το latistor.blogspot και η πολύ εύστοχη ανάλυση για την "Ελένη" του Γ.Σεφέρη,ένα ποίημα που περιλαμβάνεται στην εξεταστέα ύλη των παγκυπρίων εξετάσεων και το επεξεργαζόμαστε αυτές τις μέρες.Εδώ η ανάρτηση.

6 Οκτ 2018

Κ.Καβάφης,Αλεξανδρινοί Βασιλείς.Μια ανάλυση από την Αγάθη Γεωργιάδου


Κωνσταντίνος Καβάφης 

Αλεξανδρινοί βασιλείς
 

της Αγάθης Γεωργιάδου

Το ποίημα «Αλεξανδρινοί βασιλείς» (1912) ανήκει στον κύκλο των Αλεξανδρινών ποιημάτων του Καβάφη, μαζί με το «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον», «Καισαρίων», «Το 31 π.Χ. στην Αλεξάνδρεια», «Η δόξα των Πτολεμαίων», «Εν δήμω της Μικράς Ασίας» κ.ά. Αυτά τα ποιήματα επικεντρώνονται γύρω από την κοσμοϊστορική νίκη των Ρωμαίων στο Άκτιο (31 π.Χ.) και τη συνακόλουθη υποταγή του τε­λευταίου ελληνιστικού κράτους, του αιγυπτιακού, στη ρωμαϊκή αυ­τοκρατορία, γεγονός που σήμανε την οριστική εξαφάνιση του αρ­χαίου ελληνικού κόσμου. Έτσι, από τις τρεις κατηγορίες στις οποίες διακρίνονται τα «ιστορικά» ποιήματα του Καβάφη («ψευδοϊστορικά», «ιστορικοφανή» και «ιστοριογενή»), θα μπορούσαμε να εντάξουμε τα ποιήματα αυτά στα «ιστοριογενή», όπου δηλώνεται άμεσα το ιστορικό υλικό από το οποίο είναι εμπνευσμένα και κατά κάποιο τρόπο δεσμευμένα (Μ. Πιερής).
Στους «Αλεξανδρινούς βασιλείς» ο Καβάφης περιγράφει ένα γεγο­νός του 34 π.Χ. που διάβασε στους Βίους Παράλληλους του Πλούταρχου. Η περικοπή έχει ως εξής σε μετάφραση: «Αφού ο Αντώνιος γέμισε με όχλο το στάδιο και τοποθέτησε πάνω σε ασημένια εξέδρα δύο χρυσούς θρόνους, έναν για τον εαυτό του και έναν για την Κλεοπάτρα, και για τα παιδιά άλλους, λιγότερο εντυπωσιακούς, πρώτα ανακήρυξε την Κλεοπάτρα βασίλισσα της Αιγύπτου, της Κύπρου, της Λιβύης και της Κοίλης Συρίας με συμβασιλέα τον Καισαρίωνα, ο οποίος θεωρούνταν παιδί του Καίσαρα, και ύστερα ανακήρυξε βα­σιλείς των βασιλέων τους δικούς του γιους που είχε αποκτήσει με την Κλεοπάτρα- στον Αλέξανδρο επιδίκασε την Αρμενία, τη Μηδία και τα εδάφη των Πάρθων, όταν θα υποτάσσονταν στον Πτολεμαίο τη Φοινίκη, τη Συρία και την Κιλικία. Ταυτόχρονα, παρουσίασε τον Αλέξανδρο με μηδικό φόρεμα που συνοδευόταν από στέμμα και περσικό κάλυμμα κεφαλιού, ενώ τον Πτολεμαίο ντυμένο με υποδή­ματα, χλαμύδα και φαρδύ καπέλο».
Η τελετή αυτή είχε μεγάλη πολιτική σημασία για τον Αντώνιο και την Κλεοπάτρα, γιατί απέβλεπε στην κατακύρωση των χωρών που είχε κυ­ριεύσει ο Μέγας Αλέξανδρος στη βα­σίλισσα της Αιγύπτου και στα παιδιά της και στην ίδρυση μιας ελληνο­ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Το γεγονός αυτό οδήγησε τρία χρόνια αρ­γότερα στην τελική αναμέτρηση με τον Οκτάβιο και στον τραγικό θάνατο του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας. Με την αναφορά στην τελετή των Δωρεών ο Πλούταρχος στόχευε να δείξει τον ξεπεσμό του Ρωμαίου υπάτου, που είχε γίνει υποχείριο της Κλεοπά­τρας. Επιπλέον, ήθελε να αποδοκιμάσει τη διάβρωση του αυστηρού ρωμαϊκού ήθους του και την υποταγή του στην ανατολίτικη χλιδή.
Ο Καβάφης συνειδητά, σύμφωνα με ανέκδοτο αυτοσχόλιό του, δεν χρησιμοποιεί αυτούσια την περικοπή του Πλουτάρχου, αλλά τη μεταπλάθει επιλέγοντας μόνο τα σημεία που τον ενδιαφέρουν, περιγράφοντας, δηλαδή, από την τελετή μόνο ότι κατά τη γνώμη του έσπευδαν να δουν οι Αλεξανδρινοί («Την ανακήρυξιν εις βασιλείς των τριών υιών, των αρρένων κληρονόμων του οίκου των Λαγιδών»). Ως εκ τούτου, ερμηνεύεται εύκολα γιατί το πλήθος των Αλεξανδρινών αποκτά πρωτεύοντα ρόλο στο ποίημα και αποσιωπάται ο ρόλος του Αντώνιου στην τελετή, ενώ μνημονεύεται μόνο η Κλεοπάτρα ως μητέρα των παιδιών και παραλείπεται η συμβασιλεία της με τον Καισαρίωνα. Το ενδιαφέρον των Αλεξανδρινών είναι φυσικό να μην εστιάζεται στο λαμπρό σκηνικό (στο αργυρό βήμα και στους χρυσούς θρόνους), αλλά στην αμφίεση των παιδιών (μεροληψία Καβάφη: παραλείπεται η αμφίεση του Αλέξανδρου και Πτολεμαίου και ευνοείται του προσώπου που συμπαθεί ιδιαίτερα, του Καισαρίωνα, ο οποίος μάλιστα γίνεται το επίκεντρο του θεάματος). Έχουμε, βέβαια, και την αναμενόμενη ποιητική παρέμβαση: η όλη διαδικασία γίνεται αντικείμενο σαρκασμού από τον ποιητή-αφηγητή.
Το ποίημα έχει τα γνωστά καβαφικά γνωρίσματα: τον πεζολογικό χαρακτήρα, τη συμβολική χρήση ιστορικών προσώπων, την ειρωνεία, τον αισθησιασμό. Αρχίζει με την περιγραφή του ιστορικού γεγονότος της αναγόρευσης, στο οποίο επεμβαίνει σκηνοθετικά ο ποιητής τοποθετώντας την τελετή σε ανοιχτό χώρο (στο «Γυμνάσιο»), με πλήθος θεατές (Αλεξανδρινούς και λαμπρά αγήματα στρατιωτών). Το θέαμα είναι εντυπωσιακό και προκαλεί όλες τις αι­σθήσεις, ιδιαίτερα την όραση. Είναι όλοι διψασμένοι για «να δουν» τα παιδιά της Κλεοπάτρας, τα οποία αναφέρονται κατά ηλικίες, με έμφαση στον Καισαρίωνα. Ο Αντώνιος είναι ανύπαρκτος στο σκηνικό, ενώ η βασίλισσα της Αιγύπτου έχει δευτερεύοντα ρόλο. Τον πρώτο ρόλο τον έχουν τα παιδιά. Είναι αξιοσημείωτο το ρήμα «τα βγάζαν» που χρησιμοποιείται για την πρώτη δημόσια εμφάνιση του Αλέξανδρου και του Πτολεμαίου και το οποίο δείχνει την πρόθεση κάποιων να αποκομίσουν προσωπική δόξα από την τελετή. Η αναγόρευση αρχίζει με την απονομή των βασιλικών τίτλων: πρώτα στον Αλέ­ξανδρο (7 ετών), ύστερα στον Πτολεμαίο (2 ετών) και τελευταίο στο δεκα­τετράχρονο Καισαρίωνα. Οι τίτλοι είναι εντυπω­σιακοί, αλλά χωρίς περιεχόμενο. Οι χώρες που τους προσφέρονται δεν ανήκουν στο βασίλειο της Αιγύπτου. Η φανταχτερή τελετή, λοιπόν, απέβλεπε στον εντυπωσιασμό του πλήθους με «θύματα» τα ανήλικα παιδιά της Κλεοπάτρας που ανέβηκαν στην εξέδρα σαν βουβά πρόσωπα τραγωδίας, «έρμαια του ανόσιου παιχνιδιού που παίζεται σε βάρος τους» (Μηλιώνης), ανίκανα να συνειδητοποιήσουν την πραγματικότητα ή να προβλέ­ψουν τις εξελίξεις: το 30 π.Χ. ο Καισαρίων εκτελέστηκε, ενώ τα αδέρφια του αιχμαλωτίστηκαν και πέθαναν σε νεαρή ηλικία. Η γνώση των ιστορικών λεπτομερειών, που δεν παρατίθενται από τον Καβάφη, δίνει μια τραγική διάσταση στο ποίημα: τη θυσία των παιδιών στο βωμό των μητρικών φιλοδοξιών.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον Καισαρίωνα και στην αμφίεση του, που τη χαρακτήριζαν ωραία υφάσματα σε ροδόχροα χρώματα, κορδέλες και πολύτιμοι λίθοι, ζαφείρια, αμέθυστοι και μαργαριτάρια. Η ομορφιά του Καισαρίωνα είναι εκτυφλωτική και καθρεφτίζει την ανατολίτικη πολυτέλεια. Οι πομπώδεις λέξεις της καθαρεύουσας που επιστρατεύονται για να αποδοθεί η εντυπωσιακή εμφάνιση του εφήβου περιέχουν ένα είδος ειρωνείας για την κενότητα και τη ματαιοδοξία του θεάματος, στοιχείο που ενισχύεται και από τον τίτλο «Βασιλεύς των Βασιλέων», που προέρχεται από την περικοπή του ιστορικού Δίωνος, αλλά συνειρμικά ανακαλεί στη σκέψη τον τίτλο που απέδωσαν τα λυσσασμένα πλήθη στον Ιησού λίγο πριν το σταυρικό θάνατο. Θα πρέπει, όμως, να επισημανθεί και ο αισθησιασμός, η συμπάθεια και η τρυφερότητα με την οποία περιγράφεται από τον Καβάφη ο Καισαρίων, μορφή που τον συγκινεί και σ’ άλλα του ποιήματα (πρβλ. τα ποιήματα «Καισαρίων» και «Τυανεύς γλύπτης»). Στο καβαφικό έργο, άλλωστε, είναι διάχυτη η λατρεία του κάλλους κι η εκλεπτυσμένη, ιδεαλιστική σύλληψη της ομορφιάς.
Στη συνέχεια, ακολουθεί η απομυθοποίηση: οι Αλεξανδρινοί γνώριζαν ότι το θέαμα και οι τίτλοι που αποδίδονταν στα παιδιά της Κλεοπάτρας δεν είχαν αντίκρισμα, «ήσαν λόγια αυτά και θεατρικά». Προσποιούνται όμως πως γοητεύονται από το «ωραίο θέαμα» και από την όλη τελετή, γιατί ταιριάζει στη διάθεση της μέρας («η μέρα ήτανε ζεστή και ποιητική,/ο ουρανός ένα γαλάζιο ανοιχτό») και στο χώρο, το Γυμναστήριο, «ένα/θριαμβικό κατόρθωμα της τέχνης». Επιπλέον, τους εντυπωσίαζε η πολυτέλεια των αυλικών και η χάρη του Καισαρίωνα. Η μέσα σε παρένθεση επισήμανση του ποιητή ότι ο Καισαρίων ήταν «αίμα των Λαγιδών» αποτελεί ένα ειρωνικό σχόλιο για το ότι άξιζε το μέγιστο τίτλο, αφού από την πλευρά της Κλεοπάτρας ήταν γνήσιος κληρονόμος του αιγυπτιακού θρόνου. Με συσσώρευση κινητικών ρημάτων («έτρεχαν», «κι εν­θουσιάζονταν», κι επευφημούσαν») ανακεφαλαιώνει ο ποιητής-αφηγητής το ζήλο των Αλεξανδρινών να δουν την αναγόρευση, ενώ ήξεραν ότι η τελετή ήταν θεατρική πράξη πολιτικής σκοπιμότητας και ότι οι τίτλοι των γιων της Κλεοπάτρας ήταν «κούφια λόγια», μια πράξη κενότητας και κομπασμού. Αυτό όμως δεν τους εμπόδιζε να διασκεδάσουν με το θέαμα, αφού ήταν άλλωστε λάτρεις της οχλοβοής, της μουσικής, των παρελάσεων. Έπαιζαν και αυτοί ένα θέατρο, ανταποκρινόμενοι σ’ αυτή την κούφια επίδειξη ισχύος, δείχνοντας ενθουσιασμό κι επευφημώντας σ’ όσες γλώσσες ήξεραν (ελληνικά, αιγυπτιακά, εβραϊκά).
Η αδιαφορία, όμως, για την αποκάλυψη της αλήθειας σχετικά με το πολιτικό περιεχόμενο της «παράστασης» κι η απάθειά τους υποδη­λώνει μια εποχή παρακμής, κατά την οποία ένας ολόκληρος κόσμος βάδιζε προς το τέλος του κι οι πολιτικοί θεσμοί του είχαν ξεθωριάσει. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι οι εποχές παρακμής γοήτευαν τον Καβάφη, γιατί του θύμιζαν τη δική του. Εστιάζοντας ο ποιητής κυρίως στη στάση των Αλεξανδρινών υποδεικνύει έμμεσα την αντίθεση που συχνά χαρακτηρίζει τα λόγια και τα έργα των ανθρώπων και το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στην επιφάνεια και στην αλήθεια, ανάμεσα στο «φαίνεσθαι» και το «είναι».

****
Από το βιβλίο της Αγάθης Γεωργιάδου "Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες", που συνοδεύεται με CD της ΛΥΡΑ.  



****



Η Αγάθη Γεωργιάδου κατάγεται από την Κύπρο και είναι Διδάκτορας Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Εργάστηκε ως Ειδική Επιστήμων στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστήμιου Κρήτης και ως μέλος της Ομάδας Λογοτεχνίας στο Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας (Κ.Ε.Ε.) και στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.).  Από το 2007 ως το 2014 υπηρέτησε ως Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων. Συνέγραψε με άλλους συναδέλφους τα Βιβλία Καθηγητή για τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄, Β΄ & Γ΄ Λυκείου και μετείχε σε Ομάδες εκπόνησης των νέων Προγραμμάτων Σπουδών για τη Λογοτεχνία και την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία.
Στο προσωπικό συγγραφικό της έργο περιλαμβάνονται βιβλιοπαρουσιάσεις, επιστημονικά άρθρα και εκπαιδευτικά βιβλία στην Αρχαία,  Νεοελληνική και Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία, όπως: Διαβάζοντας Κική Δημουλά (2001),  Λογοτεχνικές Διαδρομές (2005),  Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες, (2006), Η Ποιητική Περιπέτεια (2006), Η Νέα Ελληνική Λογοτεχνία Α΄ Λυκείου (2014), ), Διδακτική της Λογοτεχνίας (επιμ. 2017), Διδακτική της Νεοελληνικής Γλώσσας (επιμ. 2017) κ.ά.

****
Σημείωση:Θερμές ευχαριστίες στη φίλη Αγάθη, που μου εμπιστεύτηκε το κείμενό της.Μια ανάλυση που θα αποτελέσει πολύτιμο βοήθημα για φιλολόγους και μαθητές.Ιδιαίτερα στην Κύπρο,μιας και το ποίημα διδάσκεται στη Γ΄Λυκείου.

3 Οκτ 2018

Στην Κατερίνα Γώγου,του Φάνη Κρίγκου


Για δες λοιπόν που μια αντισυμβατική, αντισυστημική και αντικομφορμιστική φιγούρα, εξακολουθεί να πλανάται και να  πλανεύεται στα σκοτεινά στενά των δρόμων της Αθήνας, αντανακλώντας τα παιδιά που έπεσαν θύματα στις υπαγορεύσεις και απαγορεύσεις της καθεστηκυίας τάξης.
Αυτά που είχαν στόχο τη ζωή κι έγινε η ζωή τους στόχος...

Η ζωή και  το εκρηξιγενές υλικό, διά βραδυφλεγούς φυτιλιού, του έργου της  Κατερίνας Γώγου, μπορούν να τύχουν βαθιάς και εκτενούς ανάλυσης που για την καταγραφή τους θα χρειαστούν αρκετά βιβλία. Στην παρούσα φάση προτιμώ να καταπιαστώ με κάτι συγκεκριμένο. Μέσα από αυτό, φρονώ πως, συμπυκνώνεται και η εν γένει φιλοσοφία της.

Ένα άτιτλο ποίημα - καταγεγραμμένο εν προόδω - στην ποιητική συλλογή «Τρία κλικ αριστερά», που στη συνέχεια ορίστηκε σε «εμένα οι φίλοι μου» για τις ανάγκες ονοματοδοσίας της μελοποίησής του, ηχεί επιδερμικά στα χείλη πολλών ανυποψίαστων ακροατών ως ένα ακόμη (γι΄ αυτούς) εύηχο σουξέ, θεωρώντας πως εκφράζει την δήθεν επαναστατικότητά τους και πως τους αφυπνίζει στιγμιαία  από την υπνωτικά παρατεταμένη και παραπεταμένη τους ζήση.
Λησμονώντας πως παραμένουν εσαεί νοικοκυραίοι, θεοκρατούμενοι κι έγκλειστοι στις εκλογικευμένες και μικροαστικές τους πρακτικές, δέσμιοι στον άτεγκτο κι άτεκνο συντηρητισμό τους.

Σ΄αυτό το ποίημα συντελείται μια ενεστωτική καταγραφή, σκεπτικού και ενεργειών των φίλων, όχι κατ’ ανάγκην του στενού της κύκλου αλλά και των απανταχού ιδεολογικά ταυτόσημων.
Οι δίπλα της άνθρωποι: Τραμπαλιζόμενοι στις ταράτσες ετοιμόρροπων σπιτιών, περιθωριακοί, πρώην κομματικά μέλη και νυν ανένταχτοι, με σεξουαλική κατεύθυνση διαφορετική από αυτή του «ηθικά καθωσπρεπικού» πλήθους, εναλλακτικά επαγγέλλοντες, πυροτεχνηματικά υποτελείς δια της πειθούς των όπλων, κρεμασμένοι, ξεκρέμαστοι, έρμαια αποφάσεων των άλλων, αδύναμοι, αθώοι, παιδικοί, παιδιάστικοι, εξαρτημένοι, αντιδραστικοί, με κωδικοποιημένη διάλεκτο επικοινωνίας, ανέστιοι, απάτριδες, αναρχικοί, αποκλεισμένοι, απελπισμένοι, συγκεντρωμένοι σε συγκεκριμένες περιοχές δράσης κι αντίδρασης.
Οι φίλοι της: Μαύρα πουλιά, πένθιμα, υποβαθμισμένα κορακοειδή.
Οι φίλες της: Καταπιεσμένες, υποβαθμισμένες απ’ τον ευρύτερο φαλλοκρατισμό, με αισθήματα ενοχής, θύματα βίας, σκεύη ηδονής, με ψυχολογικά προβλήματα, μόνες, μοναχικές, μοναξιασμένες.

Εν κατακλείδι, συμπερασματικά και ουσιαστικά, η όποια και με όποιον τρόπο «φυγή» της, δεν ήταν εθελούσια.
Η Κατερίνα, η Ρηνούλα ή αλλιώς Μπέμπα, υπήρξε θύμα της αδιαφορίας, της απανθρωπιάς και της αγριότητας του στενού αλλά και του ευρύτερου κοινωνικού περίγυρου της.

Γιατί, θύτης δεν είναι κατ’ ανάγκην αυτός  που υπό τις περιστάσεις και από τις καταστάσεις αφαιρεί τη ζωή. Θύτης είναι και αυτός που έμμεσα ωθεί, που εξοπλίζει, που οπλίζει, που στρέφει το πιστόλι στον κρόταφο του άλλου και τον εξαναγκάζει να αυτοπυροβοληθεί...

Ιστορίες καθημερινής τρέλας με πρωταγωνιστές και κομπάρσους επίσημα κι επίτιμα μέλη μιας κενο-νίας που έμαθε να καταστέλλει βίαια και να καταπνίγει ψυχοφθόρα, την όποια απόπειρα διαφορετικότητάς της, λησμονώντας πως οι διαφορετικοί ήταν αυτοί που έκαναν πάντα και τη διαφορά...

Φάνης Κρίγκος

****
Ο Φάνης Κρίγκος γεννήθηκε στις 11 Μαρτίου 1974 στη Λύση Αμμοχώστου. Ξεκίνησε το ραδιόφωνο σε πειρατικούς σταθμούς κι εν συνεχεία από το 1998 στο ράδιο Αμόρε και από το 2002 στο Κανάλι 6, όπου και είναι ο παραγωγός της εκπομπής «Τρένο Φάντασμα» με την οποία κατέκτησε το πρώτο βραβείο από την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, στην κατηγορία «Μουσικές - Ψυχαγωγικές εκπομπές». Έχει διοργανώσει κι επιμεληθεί αρκετές συναυλίες κι εκδηλώσεις συνεργαζόμενος με μεγάλα ονόματα του μουσικού αλλά και του ευρύτερου καλλιτεχνικού χώρου. Παρακολούθησε μαθήματα κλασικής κιθάρας και θεωρίας σε ιδιωτικό ωδείο. Με την ιδιότητα του dj έχει εμφανιστεί σε πολλούς χώρους ανά το παγκύπριο. Ασχολείται με διάφορες μορφές λογοτεχνίας όπως διήγημα, παραμύθι, δοκίμιο, κωμωδία και ποίηση, εκδίδοντας μάλιστα το 2009 το βιβλίο «Εκτός Ρεπερτ-Ορίου». Αρκετά από τα γραπτά του έχουν δημοσιευθεί στον έντυπο και διαδικτυακό τύπο, ποιήματά του δε, έχουν μελοποιηθεί από διάφορους συνθέτες, ενώ δύο από αυτά έχουν συμπεριληφθεί σε δισκογραφικές δουλειές.
****
Σημείωση:Με χαρά φιλοξενούμε σήμερα ένα εξαιρετικό κείμενο του φίλου, Φάνη Κρίγκου για την Γώγου.Τον ευχαριστούμε που μας το εμπιστεύτηκε!
Δείτε εδώ και ένα παλαιότερο αφιέρωμά μας στην αγαπημένη ποιήτρια.

10 Σεπ 2018

Γραβάτα δημοσίας αιδούς,Δημήτρη Π. Κρανιώτη


Πρόσφατα,Μάρτιος 2018,κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος η νέα ποιητική συλλογή του Δημήτρη Π. Κρανιώτη "Γραβάτα δημοσίας αιδούς".
Μια συλλογή,με εξαιρετικά ποιήματα, που αξίζει να διαβαστεί από τους φίλους της ποίησης.
Ευχόμαστε στον κύριο  Κρανιώτη καλή επιτυχία και καλοτάξιδο το νέο του βιβλίο!
****
Ποιήματα από τη συλλογή:
 

Αλφαβητάρι

Έχασα το αλφαβητάρι
Της πρώτης δημοτικού

Και τώρα
Που ψάχνω απεγνωσμένα
Να δώσω στην Άννα
Ένα μήλο
Γέρασα από αναμνήσεις

Χωρίς διακοπή
Για διαφημίσεις

Πίνοντας αναψυκτικό light
Και κάνοντας like
Σε τετράστιχα ημερολογίου



Μείον ένα

Τράβηξα τη γη
Για να σκεπαστούμε
Μήπως φορέσουμε απόψε
Αφοπλιστικά κι αναίμακτα
Τις λέξεις που χθες φτύναμε
Σαν κουκούτσια

Μα μην μ’ απαντήσεις βιαστικά
Περίμενε τη σειρά σου
Στην ουρά
Περιμένω απαντήσεις
Από σένα κι από μένα
Ξανά και ξανά

Ως το χθες
Ως το σίγουρο κι απροσδόκητο
-1 του ασανσέρ
Υπόγειο αορίστως
Κι εντόκως με θυμό
(Ποια λογική νοικιάστηκε
Από τη φαντασία μου απόψε;)

Μα δεν θέλω η λάσπη
Να ζυμώσει τα κορμιά μας
Γεμίζοντας με μείον ένα αύριο
Ρίζες λωτών και μύθων


Παζλ

Να γεννιέμαι στο δάσος
Από νερό και χώμα
Δέντρο να γίνομαι
Σκορπίζοντας τα φύλλα

Να αιωρούμαι ανίερα
Ως παζλ στον αέρα
Να με τρώνε τα πουλιά
Ως ρυτίδες με χρώμα

Ν' αναζητώ
Με Silver Αlert
Δίχως όνομα
Εμένα


Άψε σβήσε


Παραβίασες τα σύνορα
Που έθαψαν
Το γνώθι σαυτόν

Γκρέμισες φυλακές
Πίσω από κουρτίνες
Που πυρπόλησε
Η σπίθα της οργής σου

Χωρίς ουρλιαχτά
Χωρίς ψιθύρους
Στο άψε σβήσε
Έτσι απλά
Γέννησες φως

Σαν αγκάλιασες
Όσα δεν λέγονται
(Μα γράφονται)
Στο σκοτάδι


Ιανός

Πολυκατοικία πια
Η γειτονιά μας
Το ασανσέρ κολλημένο
Μεταξύ ρετιρέ
Και ουρανού

Κι εμείς μέσα
Συνωστισμένοι άνετα
Χωρίς ανάσα
(Και χωρίς σήμα
Το κινητό μας)

Στο παραπέντε απόδρασης
Από το savoir vivre
Σαν έτοιμοι από καιρό
Για περιπτύξεις
(Πότε προλάβαμε άραγε
Να ερωτευτούμε;)

Στο απόγειο
Μετέωρων βημάτων
Στο υπόγειο
Ημι-διλημμάτων
Του Ιανού

****
Για τη συλλογή δείτε και τη δημοσίευση στο Ποιείν:
http://www.poiein.gr/archives/39568/index.html

3 Ιουν 2018

"Το Καταφύγιο" 10-11,αφιέρωμα


Κυκλοφόρησε πρόσφατα,υπό την αιγίδα της Ένωσης Κυπρίων Κέρκυρας "Ο Ευαγόρας", το τεύχος 10-11 του λογοτεχνικού περιοδικού "Το Καταφύγιο".Την επιμέλεια της έκδοσης έχει ο λογοτέχνης Ευριπίδης Κλεόπας,δραστήριο μέλος της Ένωσης Κυπρίων Κέρκυρας.Εκδότης:imagedgd/Ελβίρα Μεταλλινού.Το εξώφυλλο κοσμεί η Θαλασσογραφία,του Κλων Μονέ.
Στο τεύχος φιλοξενούνται κείμενα 11 πεζογράφων και 22 ποιητών από την Ελλάδα και την Κύπρο,καθώς επίσης και κείμενα σε μετάφραση.
Πληροφορίες για το τεύχος εδώ:imagecorfu@gmail.com

Λίγα λόγια για το Καταφύγιο από τον Ευριπίδη Κλεόπα:

Σαν editorial για το ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ

Το Καταφύγιο ξεκίνησε το 2007, ως μια ετήσια λογοτεχνική επετηρίδα των εκδόσεων Έψιλον.
Το «Καταφύγιο» δεν είναι μια κρυψώνα, δεν είναι ένα κρησφύγετο. Είναι ένα επιθετικό οδόφραγμα ενάντια στην υποκουλτούρα της εξουσίας. Της εκάστοτε και της οποιασδήποτε εξουσίας, βαδίζοντας πάντα στα χνάρια του σολωμικού «Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα». Γιατί, παντού και πάντα, από τον Όμηρο ως τον Ρήγα κι από τον Σολωμό μέχρι την εποχή μας, αυτά τα δύο υπήρξαν αλληλένδετα. Το «Καταφύγιο» εξακολουθεί να είναι μια γέφυρα –η μοναδική ίσως- ανάμεσα στα δύο άκρα του ελληνικού χώρου, την Κέρκυρα, στο βόρειο Ιόνιο και τον μυχό της Αδριατικής, και την Κύπρο, στο ανατολικότερο άκρο της Μεσογείου, δίπλα από τις ακτές του Λιβάνου.
Το Καταφύγιο αγκάλιασε την λογοτεχνία και την ποίηση, με το βλέμμα στραμμένο προς τη θάλασσα και τους ανοιχτούς ορίζοντες κι όχι στα λογοτεχνικά μαυσωλεία έντυπα ή μη. Το «Καταφύγιο» ως καταφύγιο καταξιωμένων, αλλά και πραγματικά νέων λογοτεχνών.
 Τα τελευταία χρόνια, για να ξεπεράσουμε και να επιβιώσουμε από την οικονομική –και όχι μόνον- κρίση, έγιναν κάποιες αναγκαίες προσαρμογές, μη αντιληπτές ίσως στον αναγνώστη, και που ίσως δεν τον αφορούν. Ενώ μέχρι πρότινος λοιπόν, ήταν μια λογοτεχνική επετηρίδα των εκδόσεων Έψιλον, σήμερα, δέκα χρόνια μετά, βρίσκεται πλέον υπό την  αιγίδα της Ένωσης Κυπρίων Κέρκυρας «ο Ευαγόρας».

****
Υστερόγραφο:Θερμές ευχαριστίες στον Ευριπίδη Κλεόπα για τη συμπερίληψη και έξι δικών μου ποιημάτων στο "Καταφύγιο".



10 Μαρ 2018

Για την άνοιξη...


Με αγαπημένα ποιήματα και τραγούδια για την άνοιξη υποδεχόμαστε την πιο όμορφη εποχή του χρόνου κι ελπίζουμε να έχουμε μια πραγματική άνοιξη...

Την άνοιξη αν δεν τη βρεις
τη φτιάχνεις.
Και ή πας να παίξεις τρικυμία
ή πνίγεσαι.
Οδ. Ελύτης


Όταν μιαν άνοιξη



****
Αλλά το μόνο έργο τέχνης είναι η Γη μας
που αλλάζει, και πάντα η ίδια είναι και πάντα ωραία…
Το σκέφτομαι, όχι όπως ο οποιοσδήποτε σκέφτεται,
αλλά όπως αυτός που αναπνέει.
Κοιτάζω τα λουλούδια και γελάω…
δεν ξέρω αν με καταλαβαίνουν ούτε κι εγώ αν τα καταλαβαίνω…
γνωρίζω όμως ότι η αλήθεια μαζί τους και μαζί μου είναι
στην κοινή μας θεότητα
Που μας αφήνει να φύγουμε, να ζήσουμε για τη Γη,
ευτυχισμένοι στα χέρια τις εποχές να σηκώνουμε.
Ν’ αφήνουμε τον άνεμο να μας αποκοιμίζει
και στα όνειρά μας, όνειρα να μην έχουμε.
Όποιος έχει λουλούδια ανάγκη τον Θεό δεν έχει.
Φ.Πεσσόα

****
 Καντάτα – αυτός με την Παλόμα
 Πες μου, α, πες μου, λοιπόν, πού πήγε όλη εκείνη η άνοιξη, τα χωρατά των σπουργιτιών, σγουρά γέλια των θάμνων, οι παπαρούνες σα γλυκά κόκκινα στόματα, ρυάκια μου ασυλλόγιστα, πού πάτε; Σαν ένας γρύλλος που ξεχάστηκε στη μέρα το ξύλινο μαγγανοπήγαδο μακριά, πλάι στο πηγάδι ο παππούς παίζοντας την κιθάρα του, «μακριά, σα θα φύγω, μάνα, στην ξενιτιά», ένα κλωνί βασιλικός μες στα χοντρά ρουθούνια του να ευωδιάζουν τα πλεμόνια του απ’ τις στερνές ομορφιές της γης, πουλιά πετούσαν στα κλαδιά, σα να πηγαίνανε χαρούμενα μηνύματα από κόσμο σε κόσμο. Απρόοπτα, ξαφνιασμένα πρωινά και μεγάλα, μακρόσυρτα σούρουπα με τ’ άστρα να τρέμουν μακριά σαν ανοιξιάτικα μουσκεμένα βλέφαρα, έκθαμβες ώρες, βαρειές απ’ όλο το γιγάντιο Αόριστο που έφτανε ως τον πόνο. Αίσθηση αβέβαιη όλων των μυστικών της ζωής που διαπερνούσαν σα ρίγη, πέρα, κει κάτου, κει κάτου, μακριά, τους βραδινούς ορίζοντες. 

Τάσος Λειβαδίτης, «Καντάτα», απόσπασμα

****


Ασυμβίβαστα

 Όλα τα ποιήματά μου για την άνοιξη
ατέλειωτα μένουν.

Φταίει που πάντα βιάζεται η άνοιξη,
φταίει που πάντα αργεί η διάθεσή μου.

Γι’ αυτό αναγκάζομαι
κάθε σχεδόν ποίημά μου για την άνοιξη
με μια εποχή φθινοπώρου
ν’ αποτελειώνω.
 Κική Δημουλά 

****


Η άνοιξη αυτή μας βρήκε όλους απροετοίμαστους
κι ανόρεξους ή αδιάφορους –
απροετοίμαστη κι η άνοιξη, σε κάθε της βήμα κοντοστέκεται
σαστίζει και σωπαίνει κάτω απ’ τα λίγα της δέντρα– δε ρωτάει.
Το φως επιστρέφει
απ’ το περσινό καλοκαίρι κατάκοπο κι αφηρημένο, απόμακρο,
παραξενεμένο απ’ την καινούρια του νεότητα…
Γιάννης Ρίτσος, Οδηγός ασανσέρ 

****
 Η πληγωμένη Άνοιξη
Η πληγωμένη Άνοιξη τεντώνει τα λουλούδια της
οι βραδινές καμπάνες την κραυγή τους
κι η κάτασπρη κοπέλα μέσα στα γαρίφαλα
συνάζει στάλα-στάλα το αίμα
απ' όλες τις σημαίες που πονέσανε
από τα κυπαρίσσια που σφάχτηκαν
για να χτιστεί ένα πύργος κατακόκκινος
μ' ένα ρολόι και δυο μαύρους δείχτες
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θα 'ρχεται ένα σύννεφο
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θα 'ρχεται ένα ξίφος
το σύννεφο θ' ανάβει τα γαρίφαλα
το ξίφος θα θερίζει το κορμί της
****

Να κριθεί κάθε Άνοιξη από τη χαρά της
από το χρώμα του το κάθε λουλούδι
από το χάδι του το κάθε χέρι
απ᾿ τ᾿ ανατρίχιασμά του το κάθε φιλί
Μ.Σαχτούρης
 ****

Τα όνειρα του Μάρτη


****
Φωτογραφίες:Εύα Νεοκλέους

17 Φεβ 2018

Αποκριά...



Η αποκριά

Μίλτος Σαχτούρης

Μακριά σ' ένα άλλο κόσμο γίνηκε αυτή
η αποκριά
το γαϊδουράκι γύριζε μες στους έρημους δρόμους
όπου δεν ανάπνεε κανείς
πεθαμένα παιδιά ανέβαιναν ολοένα στον ουρανό
κατέβαιναν μια στιγμή να πάρουν τους αετούς τους
που τους είχαν ξεχάσει
έπεφτε χιόνι γυάλινος χαρτοπόλεμος
μάτωνε τις καρδιές
μια γυναίκα γονατισμένη
ανάστρεφε τα μάτια της σα νεκρή
μόνο περνούσαν φάλαγγες στρατιώτες εν δυο
εν δυο με παγωμένα δόντια
Το βράδυ βγήκε το φεγγάρι
αποκριάτικο
γεμάτο μίσος
το δέσαν και το πέταξαν στη θάλασσα
μαχαιρωμένο
Μακριά σ' ένα άλλο κόσμο γίνηκε αυτή
η αποκριά.


 "Με το πρόσωπο στον τοίχο", 1952

****

Καρναβάλι στην Αθήνα 1892- Νικόλαος Γύζης
****
Έβγαλα τη μάσκα

Φερνάντο Πεσσόα

Έβγαλα τη μάσκα και στον καθρέφτη κοιτάχτηκα.
Είδα το παιδί που ήμουν εδώ και πολύ καιρό…
Αυτό είναι το πλεονέκτημα
το να ξέρεις τη μάσκα να βγάζεις.
Είμαστε πάντα παιδιά,
το παρελθόν που ήταν το παιδί αυτό.
Είναι καλύτερα έτσι/ έτσι χωρίς μάσκα.
Γυρίζω πίσω στην προσωπικότητά μου,
όπως στης γραμμής το τέλος. 


 Ποιήματα, εκδ. Printa

****


****
Ο παλιάτσος
 
 
 
Σημ.Εικόνες από το διαδίκτυο