31 Δεκ 2009
30 Δεκ 2009
Το "εθνικόμετρο" ξανάρχεται
Το άρθρο της Χρ. Κουλούρη δημοσιεύτηκε στο protagon.gr
http://www.protagon.gr/Default.aspx?tabid=37
Δείτε επίσης στην ίδια ιστοσελίδα και το άρθρο "Η Θάλεια Δραγώνα και ο αρχαϊκός εθνικισμός" του Ηλία Κανέλλη.
Tο «εθνικόμετρο» ξανάρχεται
http://www.protagon.gr/Default.aspx?tabid=37
Δείτε επίσης στην ίδια ιστοσελίδα και το άρθρο "Η Θάλεια Δραγώνα και ο αρχαϊκός εθνικισμός" του Ηλία Κανέλλη.
Tο «εθνικόμετρο» ξανάρχεται
28/12/2009
της Χριστίνας Κουλούρη
Ευτυχώς δεν έχουμε τις σκοτούρες των Γάλλων. Εδώ και μήνες διεξάγουν τον λεγόμενο «διάλογο για την εθνική ταυτότητα» και μέχρι τις 4 Φεβρουαρίου θα πρέπει να έχουν αποφασίσει τι σημαίνει να είσαι Γάλλος. Πρέπει να μιλάς τα γαλλικά χωρίς προφορά υποβαθμισμένου παρισινού προαστίου; Πρέπει να έχεις όχι μόνο γονείς αλλά και παππούδες γεννημένους στη Γαλλία, δηλαδή μέσα στο περίφημο «εξάγωνο»; Τι γίνεται με όσους κατάγονται από τις πρώην γαλλικές αποικίες, μερικοί εκ των οποίων έχουν καταλάβει και υψηλά κρατικά αξιώματα; Υπάρχει κάτι ιδιαίτερο, η «γαλλικότητα», που τη νιώθεις κι επομένως μπορείς με βεβαιότητα να πεις ότι είσαι Γάλλος; Είναι πράγματι δυνατό, μέσα από δημόσιο διάλογο, να γράψεις έναν «δεκάλογο» της εθνικής ταυτότητας, γαλλικής ή άλλης;
Στην Ελλάδα, βεβαίως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Το τι σημαίνει Έλληνας προσδιορίζεται με βάση τον «ανθέλληνα». Παλιά ιστορία. Στην Ελλάδα, υπήρχαν πάντα οι «πατριώτες», οι γνήσιοι Έλληνες, και οι «προδότες», οι ανθέλληνες. Κάτι διαφορετικό από τη διάκριση ανάμεσα σε Έλληνες και ξένους. Γιατί με βάση κλασικά κριτήρια εθνικού προσδιορισμού –γλώσσα, καταγωγή, ιστορία, κουλτούρα- δεν ήταν ορατή ούτε αυτονόητη αυτή η διάκριση ανάμεσα σε Έλληνες-Έλληνες και Έλληνες-μη Έλληνες. Κληρονομιά του Εμφυλίου, οι εθνικόφρονες μπορούσαν να εξοβελίζουν εκτός κρατικών αξιωμάτων όσους, σύμφωνα με το «εθνικόμετρο» που κρατούσαν, δεν έκριναν ως επαρκώς «Έλληνες». Ποιο ήταν το κριτήριο; Μα φυσικά, οι ιδέες, οι πολιτικές θέσεις, η κομματική ένταξη. Ήταν αριστεροί; Δεν ήταν Έλληνες! Η θέση τους ήταν στις φυλακές και τα ξερονήσια.
Ευτυχώς δεν έχουμε τις σκοτούρες των Γάλλων. Εδώ και μήνες διεξάγουν τον λεγόμενο «διάλογο για την εθνική ταυτότητα» και μέχρι τις 4 Φεβρουαρίου θα πρέπει να έχουν αποφασίσει τι σημαίνει να είσαι Γάλλος. Πρέπει να μιλάς τα γαλλικά χωρίς προφορά υποβαθμισμένου παρισινού προαστίου; Πρέπει να έχεις όχι μόνο γονείς αλλά και παππούδες γεννημένους στη Γαλλία, δηλαδή μέσα στο περίφημο «εξάγωνο»; Τι γίνεται με όσους κατάγονται από τις πρώην γαλλικές αποικίες, μερικοί εκ των οποίων έχουν καταλάβει και υψηλά κρατικά αξιώματα; Υπάρχει κάτι ιδιαίτερο, η «γαλλικότητα», που τη νιώθεις κι επομένως μπορείς με βεβαιότητα να πεις ότι είσαι Γάλλος; Είναι πράγματι δυνατό, μέσα από δημόσιο διάλογο, να γράψεις έναν «δεκάλογο» της εθνικής ταυτότητας, γαλλικής ή άλλης;
Στην Ελλάδα, βεβαίως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Το τι σημαίνει Έλληνας προσδιορίζεται με βάση τον «ανθέλληνα». Παλιά ιστορία. Στην Ελλάδα, υπήρχαν πάντα οι «πατριώτες», οι γνήσιοι Έλληνες, και οι «προδότες», οι ανθέλληνες. Κάτι διαφορετικό από τη διάκριση ανάμεσα σε Έλληνες και ξένους. Γιατί με βάση κλασικά κριτήρια εθνικού προσδιορισμού –γλώσσα, καταγωγή, ιστορία, κουλτούρα- δεν ήταν ορατή ούτε αυτονόητη αυτή η διάκριση ανάμεσα σε Έλληνες-Έλληνες και Έλληνες-μη Έλληνες. Κληρονομιά του Εμφυλίου, οι εθνικόφρονες μπορούσαν να εξοβελίζουν εκτός κρατικών αξιωμάτων όσους, σύμφωνα με το «εθνικόμετρο» που κρατούσαν, δεν έκριναν ως επαρκώς «Έλληνες». Ποιο ήταν το κριτήριο; Μα φυσικά, οι ιδέες, οι πολιτικές θέσεις, η κομματική ένταξη. Ήταν αριστεροί; Δεν ήταν Έλληνες! Η θέση τους ήταν στις φυλακές και τα ξερονήσια.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και σήμερα, με άλλους όρους. Εμφανίζεται κάποιος να υποστηρίζει αιτήματα των μεταναστών; Κάποιος άλλος να ψηφίζει «ναι» στο σχέδιο Ανάν; Ένας άλλος να προτείνει μια διαφορετική αντιμετώπιση των μειονοτικών ζητημάτων; Είναι ύποπτος ότι στην εξωτερική πολιτική προτείνει προσέγγιση με την Τουρκία; Έχει αμφισβητούμενες απόψεις για τον Μεγαλέξανδρο; Τότε, είναι σαφές ότι ανήκει σ’ αυτή την κατηγορία των Ελλήνων-μη Ελλήνων. Αμέσως ενεργοποιούνται τα αντανακλαστικά όσων έχουν αυτό-οριστεί θεματοφύλακες της ελληνικής εθνικής ταυτότητας, καταρτίζονται μαύρες λίστες, στοχοποιούνται και δαιμονοποιούνται πρόσωπα με δημόσια δράση. Το είδαμε να συμβαίνει πρόσφατα με την πορεία του ΛΑΟΣ εναντίον της Θάλειας Δραγώνα. Ποιο ήταν το βασικό τους σύνθημα; Το σύνθημα που περιλήφθηκε στη διακήρυξη της 3ης Σεπτεμβρίου του 1974 του ΠΑΣΟΚ, με το οποίο ο Ανδρέας Παπανδρέου διεξήγαγε τη προεκλογική του εκστρατεία λίγους μήνες αργότερα: «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες». Ιδεολογική σύγχυση των οπαδών του ΛΑΟΣ; Άγνοια της ιστορίας; Ίσως τελικά δεν θα έβλαπτε να γίνει μια δημόσια συζήτηση όχι μόνο για το ποιοι είμαστε αλλά και για το ποιος κρατά απειλητικά το «εθνικόμετρο». Ξανά.
Η Χριστίνα Κουλούρη είναι Καθηγήτρια Νεότερης Ιστορίας στο Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
26 Δεκ 2009
"Δεν θα περάσει ο Φασισμός"
"Ο φασισμός δεν έρχεται απ το μέλλον
καινούριο τάχα κάτι να μας φέρει
Τι κρύβει μες τα δόντια του το ξέρω
καθώς μου δίνει γελαστός το χέρι..."
Φώντας Λάδης
Από το δίσκο "τραγούδια της λευτεριάς" του Θάνου Μικρούτσικου
Τα κοινοβουλευτικά κόμματα(πλην του ΕΥΡΩΚΟ) εξέδωσαν ανακοινώσεις καταδίκης για τη ρατσιστική πορεία που διοργανώνει την Κυριακή(27-12-2009) το ΕΛΑΜ.
Ανακοινώσεις καταδίκης έχουν εκδώσει επίσης κινήσεις και οργανωμένοι φορείς και καλούν παράλληλα τους πολίτες να συμμετάσχουν στην αντιρατσιστική,αντιφασιστική πορεία που θα πραγματοποιηθεί στις 15:30 στην Πλατεία Ελευθερίας.
http://youthagainstnationalism.wordpress.com/
Οι εκπαιδευτικοί συμμετέχουν στην αντιφασιστική πορεία
http://platformaenomenikipros.blogspot.com/2009/12/blog-post_21.html
Αντιφασιστική Πρωτοβουλία -Ανακοίνωση
Δεν θα περάσει ο Φασισμός! Δεν θα περάσει ο ρατσισμός!
Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται έξαρση ρατσιστικών και φασιστικών επιθέσεων εναντίον μεταναστών και νεαρών κυρίως στην εντός των τειχών Λευκωσία και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή της Φανερωμένης. Οι επιθέσεις αυτές δεν είναι άσχετες με την εμφάνιση και δράση νεοφασιστικών ομάδων τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο. Η διαδικασία επανένωσης του τόπου και η παγκόσμια οικονομική κρίση δημιουργούν συνθήκες που οι νεοφασιστικές ομάδες προσπαθούν να εκμεταλλευτούν, με στόχο την καλλιέργεια της ξενοφοβίας και την παρεμπόδιση της λύσης του Κυπριακού.
Στις 27 του Δεκέμβρη συγκεκριμένη νεοφασιστική ομάδα, το ΕΛΑΜ, διοργανώνει πορεία με σύνθημα “ένας ξένος εργάτης = ένας άνεργος”, το οποίο παραπέμπει άμεσα στο ναζιστικό σύνθημα “4 000 000 Εβραίοι ίσον 4 000 000 άνεργοι”, που άνοιξε το δρόμο στο Ολοκαύτωμα.
Η σύνδεσή τους με νεοναζιστικές ομάδες του εξωτερικού, όπως την ελληνική “Χρυσή Αυγή”, την ιταλική Forza Nuova και το γερμανικό, ακροδεξιό κόμμα NPD καθώς και με τις ξεκάθαρες αναφορές στην ΕΟΚΑ Β και στο δικτάτορα Μεταξά, με πορείες στρατιωτικού τύπου σε κεντρικούς δρόμους της Λευκωσίας κατά τη διάρκεια των οποίων επιτίθενται σε μετανάστες, δείχνουν το πραγματικό τους πρόσωπο.
Θέλουν να δημιουργήσουν κοινωνική ένταση και να μας οδηγήσουν σε σκοτεινές εποχές του παρελθόντος, των οποίων οι μνήμες είναι ακόμα νωπές και οι συνέπειες τραγικές.
Καλούμε όλους τους ευαισθητοποιημένους και δημοκρατικούς πολίτες και φορείς, τις οργανώσεις νεολαίας, τα κόμματα και τις συντεχνίες, να αντισταθούν δυναμικά και έμπρακτα σ' αυτή την απειλή.
Στην Κύπρο, αλλά και σ' ολόκληρο τον κόσμο, έχουμε βιώσει το φασισμό και τις συνέπειές του. Η κοινωνία δεν πρέπει να τους αφήσει να δράσουν ανενόχλητοι για ακόμη μια φορά. Αυτή τη φορά θα πρέπει να μας βρουν μπροστά τους. Κανένα δημοκρατικό δικαίωμα σ' αυτούς που θέλουν να καταργήσουν τη δημοκρατία.
Καμία ανοχή στους εχθρούς της ελευθερίας! Καμία ανοχή στο φασισμό!
Όλοι μαζί στην αντιφασιστική – αντιρατσιστική πορεία την Κυριακή, 27 Δεκεμβρίου 2009 και ώρα 15.30 στην Πλατεία Ελευθερίας.
25 Δεκ 2009
Χρόνια Πολλά
Κάλαντα Χριστουγέννων από το Μουσικό Λύκειο Λευκωσίας
Οι Επισημάνσεις εύχονται σε όλους Καλά Χριστούγεννα και
Χρόνια Πολλά!
22 Δεκ 2009
Όχι στο νέο κυνήγι μαγισσών(με προσθήκες)
Προσθήκη2(29-12-2009):
Η στοχοποίηση της Θάλειας Δραγώναςτης Ρένας Χόπλαρου
(Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Πολίτη,27-12-2009)
Αναμενόμενες οι επιθέσεις που δέχεται από την άκρα δεξιά η Θάλεια Δραγώνα, καθηγήτρια κοινωνικής ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην βουλευτής, με αφορμή τον διορισμό της ως Ειδικής Γραμματέως του Υπουργείου Παιδείας της Ελλάδας. Το ΛΑ.ΟΣ ξέρει ότι απειλείται από τη Ν.Δ λόγω Σαμαρά και ψάχνει μια νέα Ρεπούση που θα το βοηθήσει να κρατήσει τα ποσοστά του. Όπως και στην περίπτωση του βιβλίου Ιστορίας της Στ΄ Δημοτικού της Μαρίας Ρεπούση, έτσι και τώρα στην περίπτωση της Θάλειας Δραγώνα, το ζήτημα δεν είναι προσωπικό αλλά βαθιά πολιτικό. Ουσιαστικά το ΛΑ.ΟΣ χτυπάει κάθε άτομο που εργάζεται προς την κατεύθυνση της απάλειψης των φοβικών ταυτοτήτων που παράγει και αναπαράγει το σχολείο. Θέλει να σιωπήσει κάθε άτομο που προάγει την ιδέα της διαπραγμάτευσης και του αναστοχασμού πάνω στη σχέση μας με τους «άλλους». Το σημαντικότερο όμως που κάνει το ΛΑ.ΟΣ είναι να χρησιμοποιεί «το χαρτί Δραγώνα» για να χτυπήσει τις πολιτικές της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου για την ένταξη των μεταναστών. Οι μετανάστες, εκτός από τους Τούρκους, αποτελούν άλλο ένα κόκκινο πανί για την άκρα δεξιά του Γιώργου Καρατζαφέρη.
Οι τακτικές που χρησιμοποιεί το ΛΑ.ΟΣ είναι οι παλιές καλές τακτικές κάθε ολοκληρωτικής ιδεολογίας που έχει ως στόχο να εξαφανίσει τις αντίθετες απόψεις. Διαστρέβλωση των απόψεων του αντιπάλου, χτυπήματα κάτω από τη μέση όσον αφορά τις σπουδές του (αδύνατον να μην σκεφτούμε τις αναλογίες με την επίθεση που έγινε στον Τουμάζο Τσιελεπή), κραυγές αγανάκτησης με το παραμικρό και ανάδειξη κάθε ασήμαντου σε μέγα θέμα (βλ. επίσης περίπτωση Τσιελεπή που τόλμησε να πει «τούτος» για τον Βάσο Λυσσαρίδη). Στη περίπτωση της Θάλειας Δραγώνας τα πράγματα αγρίεψαν περισσότερο: έχουμε υποκίνηση των οπαδών για λιντσάρισμα του μισητού ατόμου (βλ. μαύρα χαρτάκια που γέμισε η Αθήνα που καλούν τους «πατριώτες» σε αγώνα εναντίον της «επικίνδυνης» «ανθέλληνος» Δραγώνας). Καθόλου παράξενο που αυτός ο κατασκευασμένος εθνικός πανικός έχει πολύ πραγματικές συνέπειες στη ζωή της εν λόγω πανεπιστημιακού, η οποία αναγκάζεται τώρα να κυκλοφορεί με προστασία. Είναι απίστευτα θλιβερό μια διεθνώς αναγνωρισμένη πανεπιστημιακός που έχει επιλεγεί για τις γνώσεις, τις ιδέες και το δυναμισμό της ως η πιο κατάλληλη για να υλοποιήσει την πολιτική ατζέντα της εκλεγμένης κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου να κινδυνεύει με λιντσάρισμα επειδή δεν ανταποκρίνεται στα «εθνικά φρονήματα» της άκρας δεξιάς.
Πώς να αντιμετωπιστεί η άκρα δεξιά;
1) Να «κλαπεί» η θεματολογία της και να υιοθετηθούν σκληρές θέσεις ενάντια στην μετανάστευση και στα εθνικά θέματα; Κλασική τακτική κυρίως των δεξιών κομμάτων που μετακινούνται πιο δεξιά για να την αντιμετωπίσουν. Έτσι όμως υπάρχει ο κίνδυνος να συνθηκολογήσουν με τις ιδέες που υποτίθεται πως θέλουν να εξουδετερώσουν.
2) Να αγνοηθεί; Να διατηρηθεί μια στάση ουδετερότητας απέναντι στην άκρα δεξιά; Να μένει αναπάντητος ο λόγος της και να γίνεται προσπάθεια να συνεχιστούν οι όποιες πολιτικές πέρα από τις αντιδράσεις; Μοιάζει καλή στρατηγική αλλά έτσι υπάρχει ο κίνδυνος ο λόγος της να διεισδύσει ανεμπόδιστος και να επηρεάσει μεγαλύτερη μερίδα ψηφοφόρων.
3) Να αντιμετωπιστεί με ολομέτωπες, ανοικτές επιθέσεις; Υπάρχει ο κίνδυνος να θεωρηθεί ότι βάλλεται και ότι φιμώνεται για να σταματήσει να λέει την «αλήθεια».
Προς το παρόν η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου δεν μπαίνει σε απευθείας διάλογο με την ακροδεξιά. Συνεχίζει χωρίς καμία υποχώρηση τη νέα μεταναστευτική πολιτική που είχε εξαγγείλει προεκλογικά. Την περασμένη Τρίτη στο Υπουργικό Συμβούλιο τέθηκε το νομοσχέδιο για την απόκτηση ιθαγένειας από μετανάστες δεύτερης γενιάς. Καιρός ήταν! Προς το παρόν η επιδίωξη της ακροδεξιάς να ορίζει διά του επαπειλούμενου πολιτικού κόστους την πολιτική ατζέντα και να έχει λόγο για το σύνολο του πολιτικού προσωπικού δεν πέρασε.
Καλή τύχη και στον Τουμάζο Τσιελεπή. Τουλάχιστον αυτός δεν κινδύνευσε ακόμα από πραγματικό λιντσάρισμα. Μόνο από ηθικό.
Κωδικός άρθρου: 919598
ΠΟΛΙΤΗΣ - 27/12/2009, σελ. 58
*********************
Προσθήκη1(23-12-2009):
Δείτε στο ΤVXS σχετική ανακοίνωση με τίτλο "Καταγγέλλουν επιθέσεις κατά πανεπιστημιακών από τη νεολαία του ΛΑΟΣ"
H Θάλεια Δραγώνα είναι καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπήρξε βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ (2007-09), μέλος των Επιτροπών Μορφωτικών Υποθέσεων και Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Κοινοβουλίου και ασχολήθηκε κυρίως με θέματα εκπαίδευσης, δικαιωμάτων και μετανάστευσης.
Το βιβλίο "Τι είν΄ η πατρίδα μας" για το οποίο επικρίνεται κυκλοφορεί από το 1997.Οι επικριτές της βάζουν σε εισαγωγικά και με παραπομπή φράσεις ανύπαρκτες στο βιβλίο.Χτυπώντας την Δραγώνα,έναν εύκολο συγκριτικά με τον Παπανδρέου στόχο,επιχειρούν να εκφοβίσουν,ώστε να μην τολμήσει να υλοποιήσει αλλαγές που σχεδιάζει στην εκπαίδευση και σε σχέση με τους μετανάστες.
Δείτε σχετική ανάρτηση στο ιστολόγιο του Γιώργου Πήττα εδώ
Ακολουθεί κείμενο συμπαράστασης προς τη Θάλεια Δραγώνα:
Όχι στο νέο κυνήγι μαγισσών
Τις τελευταίες βδομάδες, η συνάδελφος Θάλεια Δραγώνα, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην βουλευτής, αποτελεί στόχο επαναλαμβανόμενων οξύτατων επιθέσεων εκ μέρους της άκρας δεξιάς, με αφορμή τον διορισμό της ως Ειδικής Γραμματέως του Υπουργείου Παιδείας. Το περασμένο Σάββατο μάλιστα (19.12.2009), έξω από το γραφείο της στη λεωφόρο Συγγρού, τέσσερις βουλευτές του ως άνω χώρου, σε ένα εθνικιστικό παραλήρημα, αξίωσαν την άμεση απομάκρυνσή της, για δήθεν έλλειψη πατριωτισμού.
Οι επιθέσεις κατά της Θάλειας Δραγώνα ξεχωρίζουν από άλλες ανάλογες, που εξαπολύονται όλο και πιο συχνά κατά πανεπιστημιακών, γιατί είναι η πρώτη φορά που στοχοποιείται πρόσωπο που κατέχει δημόσιο αξίωμα. Και τούτο, χωρίς να βάλλονται πολιτικές αποφάσεις (προς τις οποίες είναι φυσικό σε μια δημοκρατία να εκδηλώνονται διαφωνίες, ακόμη και έντονες), ούτε καν πολιτικές εξαγγελίες. Απεναντίας, με συστηματική παραπληροφόρηση για την κ. Δραγώνα και με διαστρέβλωση φράσεων και λέξεων από παλαιότερα γραπτά της, σπιλώνεται η τιμή και η υπόληψή της για επιστημονικές απόψεις.
Η επίθεση εναντίον της κ. Δραγώνα πρέπει να απομονωθεί ως ένα ακόμη δείγμα στο κυνήγι των μαγισσών που ο συγκεκριμένος πολιτικός χώρος διεξάγει κατά των αντιπάλων του, εκμεταλλευόμενος την άγνοια των πολλών και τον φανατισμό των λίγων. Συμπαραστεκόμαστε στη Θάλεια Δραγώνα, καλώντας την κυβέρνηση να δώσει την αρμόζουσα απάντηση. Και τούτο στο όνομα των πολιτικών αρχών και αξιών, που η τοποθέτησή της κ. Δραγώνα σε μια τόσο καίρια θέση εκφράζει, ειδικά σήμερα.
Αθήνα, 23 Δεκεμβρίου 2009
Έφυγε ο Γιάννης Μόραλης
«Εδώ τελειώνουν τα έργα της θάλασσας, τα έργα της αγάπης»
Δευτέρα, 21 Δεκεμβρίου 2009
Διήνυσε «με σοφία και με ήρεμη τόλμη» ενενήντα τρία χρόνια. Ακμαίος ώς το τέλος, ο ζωγράφος Γιάννης Μόραλης, "ο τελευταίος ευπατρίδης της αληθινής ζωγραφικής", πέθανε χθες το μεσημέρι. Στην τσέπη του σακακιού του είχε ακόμη τους στίχους του Σεφέρη: "Εδώ τελειώνουν τα έργα της θάλασσας, τα έργα της αγάπης"...
O Γιάννης Μόραλης, ο τελευταίος ίσως των μεγάλων ζωγράφων, που πέθανε χτες στα 93 του, ήταν από τους επιφανέστερους εκπροσώπους της περίφημης γενιάς του ΄30, ένα κίνημα που αγκάλιασε όλες τις τέχνες και επιφορτίστηκε με τον στόχο να εκφράσει τα ελληνικά βιώματα με μια γλώσσα σύγχρονη.
Στο σπίτι του και μέχρι το τέλος ήταν χαμογελαστός και χαιρετούσε όσους βρίσκονταν κοντά του, μαρτυρούν άνθρωποι του περιβάλλοντός του. Δεν έχει περάσει ούτε μήνας δε, από την στιγμή που κατάλαβε πως κόνταιναν τα βήματά του. Και σε μια από τις τελευταίες του βόλτες στο Κολωνάκι πέρασε από την γκαλερί Ζουμπουλάκη με την οποία συνεργαζόταν εδώ και χρόνια. Χαιρέτησε τους συνεργάτες του και τους εκμυστηρεύτηκε το προαίσθημά του: ότι δεν θα ξανακατέβαινε τα σκαλιά της γκαλερί.
Η κηδεία του Γιάννη Μόραλη θα γίνει σήμερα στις 11.30 από το παρεκκλήσι του Αγίου Λαζάρου στο Α΄ Νεκροταφείο. Ο καλλιτέχνης επιθυμούσε, σύμφωνα με τον αδελφό του Γιώργο, η κηδεία του να γίνει σε στενό οικογενειακό κύκλο και χωρίς επικηδείους.
"Δεν τους καταλαβαίνω αυτούς που μιλούν για την ελληνικότητα που υπάρχει στα έργα του Μόραλη» έλεγε. «Λες και ζωγράφιζα κατόπιν αποφάσεως. Αυτά είναι βιώματα. Αφού είμαι Έλληνας, γεννήθηκα και μεγάλωσα εδώ, μου αρέσει η ελληνική φύση, αυτομάτως ζωγραφίζω έτσι. Όχι κατόπιν αποφάσεως. Όλα αυτά συναιρούνται μέσα μου. Ζωγράφιζα όπως ζωγράφιζα, διότι αυτό ήταν το φυσικό". Γεννήθηκε ζωγράφος ο Γιάννης Μόραλης. Από παιδί ανακατευόταν με τα μολύβια και τα χρώματα. Μόλις στα 16 του πήρε τις πρώτες εγκωμιαστικές κριτικές. Στα 20, με όπλο το χιούμορ και τη διπλωματία, έκαμψε τις αντιρρήσεις της Ακαδημίας Αθηνών και κατάφερε να μοιραστεί με τον φίλο του Νίκο Νικολάου υποτροφία, κατόπιν διαγωνισμού.
Στη Ρώμη του 1937 αγάπησε τον Μικελάντζελο και άκουσε τους λόγους που εκφωνούσε ο Μουσολίνι. Στο Παρίσι ευτύχησε να δει την Γκουέρνικα του Πικάσο στο Ισπανικό Περίπτερο. Τα έργα του μεστά, ρεαλιστικά, αισθησιακά, ήρεμα, αποκάλυπταν τη στέρεα παιδεία του, τη μαθητεία του στην αρχαία ελληνική γλυπτική, τη βυζαντινή ζωγραφική, την τέχνη της Αναγέννησης, το πέρασμά του από το Παρίσι και τα σύγχρονα ρεύματα της τέχνης.
Προπάντων όμως απηχούσαν την αγάπη του για τον άνθρωπο, τη γαλήνια ομορφιά και τις απαλές καμπύλες του γυναικείου σώματος, την ισορροπία, την καθαρότητα, τη λιτότητα, την ουσία, την πνευματικότητα.
Ο Μόραλης επέλεξε τον άνθρωπο αντί για τον υπεράνθρωπο σε μια κρίσιμη εποχή: της ανόδου των ολοκληρωτικών καθεστώτων στην Ευρώπη και στην Ελλάδα όταν οι δημοκρατικοί και οι ολοκληρωτικοί συσπείρωναν τις πνευματικές και καλλιτεχνικές τους δυνάμεις και στρέφονταν συνειδητά προς τα πρότυπα του παρελθόντος, τις πηγές, τις ρίζες, για να αντλήσουν δυνάμεις και ερείσματα για την αναμέτρηση. Ήθελε πάντοτε, και το διατύπωνε με κάθε τρόπο, να είναι ελεύθερος. Γι΄ αυτό και απέφευγε τους αφορισμούς περί τέχνης και τις συνεντεύξεις. "Είναι λάθος να επεξηγώ ή να περιγράφω τα έργα μου, διότι νιώθω ότι τα μικραίνω. Θέλω τα έργα μου να είναι όπως κι εγώ, ελεύθερα. Αλλά θέλω επίσης να νιώθει κι ο θεατής ελεύθερος να τα δει όπως επιθυμεί", εξηγούσε στην ιστορικό της Τέχνης Φανή Μαρία Τσιγκάκου, με αφορμή μια έκδοση το 2004, με την οποία το Μουσείο Μπενάκη γιόρτασε τη δωρεά 150 έργων του προς αυτό.
Ελεύθερος, αλλά και πειθαρχημένος: "Όσο κι αν ακούγεται οξύμωρο, η αυτοπειθαρχία σε απελευθερώνει. Σου επιτρέπει να δομήσεις ο ίδιος τη ζωή σου, να την οργανώσεις, να τη διευθύνεις".
Ο δικός του δρόμος χαράχτηκε μέσα από έργα διαχρονικά και τον διάλογο με λιτά χρώματα, όπου κυριαρχεί το μέτρο, η γραμμή, η αφαίρεση του περιττού. Σταδιακά προχώρησε προς την αφαίρεση, την αποδόμηση της μορφής, αλλά για την ανανεώσει. Ποτέ για να τη διαλύσει. Ο ορίζοντάς του διευρύνθηκε μέσα από τον διάλογο με την ποιητική δραματική και μουσική έκφραση της εποχής του. Σταθμό για τη διάδοση της σύγχρονης ελληνικής τέχνης αποτέλεσαν τα εξώφυλλα και οι εικονογραφήσεις ποιητικών συλλογών του Σεφέρη και του Ελύτη, τα εξώφυλλα των δίσκων των Μάνου Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη, Σταύρου Ξαρχάκου, τα σκηνικά και κοστούμια που σχεδίασε για το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου, αρχίζοντας από τις "Έξι λαϊκές ζωγραφιές" του Χατζιδάκι, το 1951, ενώ στο θέατρο "μπήκε" με το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν, το 1954.
Φιλοτέχνησε κεραμικά σε συνεργασία με την Ελένη Βερναρδάκη και έργα για δημόσιους χώρους, όπως η εγχάρακτη όψη πάνω σε γιαννιώτικο μάρμαρο του Χίλτον, οι παραστάσεις σε ξενοδοχεία και περίπτερα του ΕΟΤ- στην Πάρνηθα, την "Ωκεανίδα" στη Βουλιαγμένη, τον ΟΛΠ και πιο πρόσφατα τον σταθμό του Μετρό στο Πανεπιστήμιο.
Οι διακρίσεις του: Ταξιάρχης του Φοίνικος το 1965. Χρυσό μετάλλιο στη διεθνή έκθεση χειροτεχνίας στο Μόναχο, το 1973. Αριστείο Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών, το 1983. Ταξιάρχης της Τιμής, το 1999.
"Το περιττό αδυνατίζει το έργο"
Ζωή και τέχνη ταυτίζονται στην περίπτωση του Γιάννη Μόραλη σ΄ ένα σπάνιο υπόδειγμα ευγένειας, γενναιοδωρίας, ήθους και χαρά της ζωής. Υπήρξε πιστός στους φίλους του. Ποτέ δεν είπε κακή λέξη για κανέναν. Δεν ήταν ανταγωνιστικός με τους συναδέλφους του.
Υπήρξε ο νεότερος καθηγητής που εκλέχθηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών στα 31 του (παρέμεινε 33 χρόνια). Οι μαθητές του τον λάτρευαν και όταν αποχώρησε από τη σχολή, τους αποχαιρέτησε μ΄ ένα ποίημα του Σεφέρη που το κρατούσε στο τσεπάκι του σακακιού του μέχρι το τέλος. "Εδώ τελειώνουν τα έργα της θάλασσας, τα έργα της αγάπης"... Δεν έπαψε, ακούραστος ως το τέλος, να βλέπει όλες τις εκθέσεις τους.
Περνούσε από εκεί λίγο πριν ή μετά τα εγκαίνια.
Αντίθετα με ό,τι θα περίμενε κανείς, ο Μόραλης, αν και καταξιωμένος, άργησε να πραγματοποιήσει την πρώτη ατομική έκθεση ζωγραφικής του, η οποία έγινε σε ηλικία 42 χρόνων, στην Αίθουσα Τέχνης "Αρμός" και τέσσερα χρόνια μετά στο Χίλτον, όπου παρουσίασε για πρώτη φορά τα κορυφαία "Επιτύμβια", που τον καθιέρωσαν ως κλασικό και μοντέρνο-μεγάλες γυναικείες μορφές σε αρχιτεκτονικό φόντο που θυμίζουν τα ανάγλυφα της αρχαίας τέχνης και κυρίαρχο ρόλο παίζει το χρώμα, η φόρμα, η κίνηση, η αφαίρεση.
Έπειτα από εννέα χρόνια, το 1972, επανέρχεται με ατομική έκθεση, τα «Επιθαλάμια», στην γκαλερί "Ζουμπουλάκη", που επί σχεδόν μισό αιώνα αποτέλεσε το μόνιμο καλλιτεχνικό σπίτι του. Αυτός ο κοινωνικός, εύθυμος, γαλαντόμος άρχοντας, όταν δούλευε στο σπίτιεργαστήριό του στην Αίγινα, κάνοντας αμέτρητα σχέδια, που τα έσχιζε μέχρι να φτάσει στον μέγιστο επιθυμητό βαθμό ακρίβειας, ισορροπίας, αφαίρεσης, δούλευε μόνος ακούγοντας Μπαχ και Γρηγοριανό Μέλος.
"Όταν ζωγραφίζω, όπως και όταν γράφω δύο σελίδες, κόβω, κόβω, πετώ τις φλυαρίες. Το περιττό αδυνατίζει το έργο. Η ένταση και η δύναμη είναι στην καθαρότητα", δήλωνε στα "ΝΕΑ", ενενηντάχρονος πλέον, όταν αισθάνθηκε την ανάγκη να δείξει τα τελευταία ζωγραφικά έργα του, αφαιρετικές μορφές δοσμένες με ευθείες καμπύλες και τεθλασμένες γωνίες, αλλά και να καταγγείλει ως υπεύθυνος καλλιτέχνης τα πλαστά έργα που κυκλοφορούν με την υπογραφή του. Η τελευταία πρόκληση για τον Γιάννη Μόραλη ήταν η γλυπτική.
Μνημειακότητα και μετωπικότητα χαρακτηρίζουν άλλωστε το σύνολο του έργου του. Αφού πειραματίστηκε με τη μονοχρωμία, με μικρογλυπτά, αφού ανέπτυξε τον διάλογο με την αρχιτεκτονική σε ανάγλυφα και εσώγλυφα σε διάφορα υλικά, το 2004, ο ογδονταοκτάχρονος «έφηβος» τόλμησε τη μεταφορά των έργων του από την επίπεδη επιφάνεια του πίνακα σε αυθύπαρκτα γλυπτά, συνθέσεις μεγάλων διαστάσεων, κάτω από τους ενδεικτικούς τίτλους "Αίγινα", "Συνάντηση", "Ερωτικό", πάνω σε φύλλα χονδρού σιδήρου, που κόπηκε με ακρίβεια χιλιοστού από λέιζερ.
"Ο καλλιτέχνης πρέπει να εκφράζεται μαζί με τις αμαρτίες του, μαζί με τις πληγές τις δικές του και του χώρου του. Όχι να αποστειρώνεται".
"Καλλιτέχνης είναι αυτός που δουλεύει με την καρδιά"
"Η ερμηνεία κάθε έργου είναι ερμηνεία του εαυτού μας. Όχι εκείνου που το δημιούργησε, αλλά εκείνου που το διαβάζει, το βλέπει ή το ακούει...".
"Καλλιτέχνης είναι αυτός που δουλεύει με την καρδιά, με το μυαλό και με το χέρι. Τεχνίτης είναι αυτός που δουλεύει με το μυαλό και το χέρι. Εργάτης είναι αυτός που δουλεύει με το χέρι".
"Η διδασκαλία είναι μια αμφίρροπη σχέση".
"Ένας Λατίνος φιλόσοφος έλεγε πως ο δάσκαλος μοιάζει με το ακόνι, δηλαδή το ακόνι κάνει το μαχαίρι να κόφτει δίχως κατ΄ ανάγκη το ίδιο να είναι κοφτερό. Έτσι ένιωθα στη σχολή".
Ένα "οπτικό φαινόμενο"
Oδυσσέας Ελύτης: Μ΄ ένα ολιγοψήφιο αλφάβητο στα χέρια του, όπου τα στοιχεία που επανέρχονται περισσότερο είναι οι δύο αντίθετες καμπύλες, η ώχρα και το μαύρο, επέτυχε ο Μόραλης να μετατρέψει την ομιλία των πραγμάτων σε οπτικό φαινόμενο κατά τρόπο μοναδικό μέσα στη σύγχρονη ελληνική τέχνη.
Γιώργος Σεφέρης: Όταν ο Μόραλης μου έδειξε τις ζωγραφιές του, κατάλαβα ότι μπορεί να μην υπάρχει διόλου αμάξι παρά μόνο δύο ελεύθερα άλογα, καλπάζοντας ανεξάρτητα σ΄ ένα πράσινο λιβάδι. Κατάλαβα πως προκαλούσε έναν διάλογο...
Μάνος Χατζηδάκις: Ο Μόραλης κατάφερε να συνθέσει ένα μαγικό εξάπτυχο, που περιείχε μέσα του χρωματική και γεωμετρική "ανάλυση" του πρωτοφανέρωτου εκείνο τον καιρό "ρεμπέτικου", επισημαίνοντας, προβάλλοντας το παραδοσιακό διαχρονικό στοιχείο του κι όχι την ηδονιστική ατμόσφαιρα που εξέπεμπαν και στην οποία άλλωστε ο ίδιος ήτανε ξένος κι αμήχανος.
Σταθμοί ζωής
1916: Γεννιέται στην Άρτα, γιος του φιλόλογου Κωνσταντίνου Μόραλη και της Αγγελικής Α. Μιχάλη.
Έξι ετών εγκαθίσταται στην Πρέβεζα.
1927: Με κοντά παντελόνια παίρνει τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής στο Κυριακάτικο Σχολείο της Σχολής Καλών Τεχνών. 1931: Πετυχαίνει στη Σχολή Καλών Τεχνών. Την επόμενη χρονιά η πρώτη ενθουσιώδης κριτική τον υποδέχεται ως έναν καλλιτέχνη του μέλλοντος στα εργαστήρια του Κ. Παρθένη, Ουμβέρτου Αργυρού, Γιάννη Κεφαλληνού.
1937: Βλέπει την Γκουέρνικα του Πικασό στο Παρίσι μαζί με τον αχώριστο φίλο του Νίκο Νικολάου, με τον οποίο μοιράζεται υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών. 1940: Επιστρέφει, στρατεύεται και εκθέτει χαρακτικά με την ομάδα Ελεύθεροι Καλλιτέχνες. Φαντάρος κερδίζει χάλκινο μετάλλιο στην Πανελλήνια Έκθεση.
1947: Νεώτατος, μόλις 31 ετών, εκλέγεται τακτικός καθηγητής του προπαρασκευαστικού τμήματος της ΑΣΚΤ. Από τη σχολή θα αποχωρήσει έπειτα από 36 χρόνια συνεχούς διδασκαλίας.
1949: Γίνεται ιδρυτικό μέλος της ομάδας Αρμός με τους Ν.Χ. Γκίκα, Γ. Τσαρούχη, Ν. Νικολάου, Ν. Εγγονόπουλο κ.ά.
1951: Φιλοτεχνεί τα σκηνικά και τα κοστούμια στο μπαλέτο «Έξι λαϊκές ζωγραφιές» για το ελληνικό χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου, σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι. Πρώτος κωδικοποιεί την έννοια του λαϊκού ανδρός και της λαϊκής γυναικός.
1958: Συμμετέχει στην Μπιενάλε της Βενετίας με τον Γιάννη Τσαρούχη και τον γλύπτη Αντώνη Σώχο.
1954: Σκηνικά και κοστούμια για το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν.
1959: Πρώτη ατομική έκθεση. 1960: Ζωγραφικές συνθέσεις, μωσαϊκά, κεραμικά, ανάγλυφα εντάσσονται σε εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους, σε ξενοδοχεία του ΕΟΤ στη Φλώρινα, το Μον Παρνές, την «Ωκεανίδα» της Βουλιαγμένης, τα μωσαϊκά στον Διόνυσο, στου Φιλοπάππου.
1988: Η πρώτη από τις πέντε αναδρομικές εκθέσεις οργανώνεται από την Εθνική Πινακοθήκη και ο Μόραλης της δωρίζει αρκετά έργα. Ακολουθούν η Ακαδημία Αθηνών (1996), η Ερμούπολη Σύρου (2005), το Μουσείο Μπενάκη (2004), το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Άνδρου (2008) και το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2009), όπου παρουσιάζονται για πρώτη φορά τα σχέδιά του.
20 Δεκ 2009
"Δεκεμβριανά" και σχολικά βιβλία Ιστορίας
Στο σχολικό βιβλίο "Ιστορία του Νεότερου και Σύγχρονου Κόσμου(από το 1815 έως σήμερα)",ΥΠΕΠΘ-ΠΙ,Κεφ.Ε΄(Ο Β΄Παγκόσμιος πόλεμος),τα "Δεκεμβριανά" περιλαμβάνονται στο υποκεφ. 6(Ο ανταγωνισμός στο στρατόπεδο των νικητών).Στην ενότητα με τίτλο[Η πολιτική κρίση στην Ελλάδα και τα "Δεκεμβριανά"] σελ..135-136,καλύπτονται συνοπτικά τα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1944 μέχρι και τη Συμφωνία της Βάρκιζας(12 Φεβρ.1945).Στην ουσία πρόκειται για κείμενο λιγότερο από μια σελίδα,αφού συμπεριλαμβάνονται εδώ και οι πηγές.Η τόσο συνοπτική κάλυψη των γεγονότων είναι φυσικό να μη βοηθά τους μαθητές να απαντήσουν στις δύο ερωτήσεις που παρατίθενται στη σελ.136 αλλά κυρίως να κατανοήσουν το ιστορικό γεγονός.
Στο παλιό βιβλίο Ιστορίας της Γ΄Λυκείου(Σκουλάτου,Δημακόπουλου,Κόνδη) τα Δεκεμβριανά είναι ενταγμένα στο κεφ.ΚΖ΄(Η Ελλάδα κατά την περίοδο 1941-1949,Ο θρίαμβος της Εθνικής Αντίστασης και η τραγωδία του εμφυλίου πολέμου).Στο υποκ.2 "Η περίοδος της εθνικής κρίσης,Οκτ.1944-Αύγ.1949",α.Τα Δεκεμβριανά(σελ.292-294),β.Ο εμφύλιος πόλεμος(σελ.294-298).Στην περίπτωση αυτή οι μαθητές έχουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα των γεγονότων της δύσκολης αυτής περιόδου,χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το βιβλίο δεν έχει αδυναμίες.
Πρόσφατες έρευνες κατέδειξαν ότι οι μαθητές δε μαθαίνουν Ιστορία.
" Τέσσερις νέοι πανεπιστημιακοί, Γιάννης Στεφανίδης της Νομικής, Βασίλης Γούναρης και Νικόλας Μανιτάκης Ιστορίας-Αρχαιολογίας, και Δημήτρης Λυβάνιος Δημοσιογραφίας, έκαναν το 2007 έρευνα σε φοιτητές του Αριστοτελείου με θέμα την αντίληψή τους για το έθνος και την Ιστορία. Τα συμπεράσματα είναι ενδεικτικά της αλλαγής που απαιτείται στη διδασκαλία της Ιστορίας στο σχολείο.
(Απόσπασμα από το άρθρο "Σχολείο και Ιστορία" της Άννας Φραγκουδάκη,Νέα,31-10-2009)
Να θυμίσω και το πολύ χαρακτηριστικό άρθρο του Ν.Ξυδάκη "Ο εμφύλιος δεν είναι στα sos"(Καθημερινή,1-11-2009).
Μερίδιο ευθύνης έχουν και τα σχολικά βιβλία.
Κι αυτό πρέπει να μας προβληματίσει.
(Η φωτογραφία στην αρχή είναι από το Βήμα)
(Η φωτογραφία στην αρχή είναι από το Βήμα)
13 Δεκ 2009
Αίσχος!
Κλάπηκε η σορός του τέως Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσου Παπαδόπουλου.
Από την περασμένη Παρασκευή, η κοινή γνώμη παρακολουθεί συγκλονισμένη τις εξελίξεις.
Τραγική η οικογένεια, δεν υπάρχουν λόγια να εκφράσει κανείς τη συμπάθειά του.Οδύνη και θλίψη βαθύτατη.
Εμβρόντητοι όλοι,πολιτικός κόσμος,απλοί πολίτες.Εκφράζουν αποτροπιασμό και βδελυγμία.Καταδικάζουν,προσπαθούν να συνέλθουν από το σοκ,ανησυχούν για το πού πάμε.
Επαίσχυντη,ανίερη,επαχθής πράξη.Ανοσιούργημα, βεβήλωση,ιεροσυλία.Κι οι έρευνες της αστυνομίας ακόμα βρίσκονται στο σκοτάδι.Το έγκλημα πρέπει να εξιχνιαστεί, επιτακτική η ανάγκη.Ο πολιτισμός μας υπέστη βαρύ πλήγμα κι οφείλουμε να τον αποκαταστήσουμε.Όλοι οι πολιτισμοί σέβονταν τους νεκρούς τους.Για τους αρχαίους Έλληνες υπήρχαν ηθικοί κανόνες αδιαπραγμάτευτοι.
Αυτός ο τόπος θα συνέλθει από το συγκλονισμό, μόνο αν βρεθούν οι ένοχοι και αποκαλυφθούν τα κίνητρά τους,ανάγκη πάσα να βρεθεί η σορός και να αποκατασταθεί η διασαλευθείσα ηθική τάξη.Κι ας αφεθεί η αστυνομία να επιτελέσει το έργο της απερίσπαστη.
Η σεναριολογία και οι δηλώσεις,από όπου κι αν προέρχονται, που στόχο έχουν να πλήξουν την ενότητα στο εσωτερικό και να δυναμιτίσουν το κλίμα,δε βοηθούν σε τίποτε αυτές τις δύσκολες ώρες.
Ψυχραιμία κι αυτοσυγκράτηση χρειάζεται.
Από την περασμένη Παρασκευή, η κοινή γνώμη παρακολουθεί συγκλονισμένη τις εξελίξεις.
Τραγική η οικογένεια, δεν υπάρχουν λόγια να εκφράσει κανείς τη συμπάθειά του.Οδύνη και θλίψη βαθύτατη.
Εμβρόντητοι όλοι,πολιτικός κόσμος,απλοί πολίτες.Εκφράζουν αποτροπιασμό και βδελυγμία.Καταδικάζουν,προσπαθούν να συνέλθουν από το σοκ,ανησυχούν για το πού πάμε.
Επαίσχυντη,ανίερη,επαχθής πράξη.Ανοσιούργημα, βεβήλωση,ιεροσυλία.Κι οι έρευνες της αστυνομίας ακόμα βρίσκονται στο σκοτάδι.Το έγκλημα πρέπει να εξιχνιαστεί, επιτακτική η ανάγκη.Ο πολιτισμός μας υπέστη βαρύ πλήγμα κι οφείλουμε να τον αποκαταστήσουμε.Όλοι οι πολιτισμοί σέβονταν τους νεκρούς τους.Για τους αρχαίους Έλληνες υπήρχαν ηθικοί κανόνες αδιαπραγμάτευτοι.
Αυτός ο τόπος θα συνέλθει από το συγκλονισμό, μόνο αν βρεθούν οι ένοχοι και αποκαλυφθούν τα κίνητρά τους,ανάγκη πάσα να βρεθεί η σορός και να αποκατασταθεί η διασαλευθείσα ηθική τάξη.Κι ας αφεθεί η αστυνομία να επιτελέσει το έργο της απερίσπαστη.
Η σεναριολογία και οι δηλώσεις,από όπου κι αν προέρχονται, που στόχο έχουν να πλήξουν την ενότητα στο εσωτερικό και να δυναμιτίσουν το κλίμα,δε βοηθούν σε τίποτε αυτές τις δύσκολες ώρες.
Ψυχραιμία κι αυτοσυγκράτηση χρειάζεται.
9 Δεκ 2009
Αχ, Αννούλα του χιονιά
Για τις Αννούλες που γιορτάζουν σήμερα,
για τον παγωμένο Δεκέμβρη του 2009,
για τα περιστέρια που μπήκαν, λέει, στο στρατώνα...
και για τον αγαπημένο μας Μάριο...
Αχ, Αννούλα του χιονιά
Πάει καιρός που το φεγγάρι δεν περνάει από 'δω
Το τοπίο είναι χακί, τρώει την καρδιά σου
Σε λευκό χαρτί τη νύχτα ξαναγράφω σ' αγαπώ
στη σκοπιά παραμιλάω τ' όνομά σου
Αχ, Αννούλα του χιονιά
δε θα είμαι πια μαζί σου
στου Δεκέμβρη τις εννιά
που έχεις Άννα τη γιορτή σου.
Χτες το βράδυ στ' όνειρό μου, τι σου είναι το μυαλό
μπήκαν, λέει, περιστέρια στο στρατώνα
Κι όπως το 'φερε η κουβέντα, μου είπαν όνειρο κι αυτό
σήκω πήγαινε στην Άννα του χειμώνα
Αχ, Αννούλα του χιονιά...
δε θα είμαι πια μαζί σου
στου Δεκέμβρη τις εννιά
που έχεις Άννα τη γιορτή σου
Στίχοι: Σαράντης Αλιβιζάτος
Μουσική: Μάριος Τόκας
CD: Μικρά ερωτικά-1984
6 Δεκ 2009
"Στον Αλέξη Γρηγορόπουλο"
Αλέξης Γρηγορόπουλος,ετών 15
Δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από αστυνομικά όργανα στις 6 Δεκέμβρη 2008.
6 Δεκέμβρη 2009,μέρα μνήμης, μέρα τιμής, μέρα ευθύνης και επαγρύπνησης.Δεν ήταν τυχαίος ο Δεκέμβρης του 2009.Εκείνο το ποτάμι της οργής που ξεχείλισε μέσα από τις κινητοποιήσεις των νέων ήταν κραυγή απόγνωσης, ήταν απαίτηση για δικαίωμα στην αξιοπρεπή ζωή, ήταν η διεκδίκηση του αυτονόητου.
Σήμερα, ένα χρόνο μετά τα όνειρα των νέων παραμένουν διασωληνωμένα στην εντατική και το όραμα για την παιδεία ακόμα διατηρείται σε καταψύκτη.Οι καθηγητές πραγματοποιούν αύριο 3ωρη στάση εργασίας και συμμετέχουν στο Συλλαλητήριο με αφορμή τη δολοφονία του Αλέξη, διεκδικώντας την αναβάθμιση της Παιδείας.Το δημόσιο σχολείο απαξιώνεται και υποβαθμίζεται συνεχώς.
Τι μέλλει γενέσθαι;Ας επωμιστούν όλοι τις ευθύνες που τους αναλογούν.Η νέα Κυβέρνηση, η νέα ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας αλλά και όλοι οι άλλοι,εκείνοι που οδήγησαν στα γεγονότα του Δεκέμβρη.Επιτακτική η ανάγκη να υπάρξει δικαίωση!
Πολλά τα αξιόλογα άρθρα σε τύπο και ιστολόγια αυτές τις μέρες.
Ενδεικτικά μόνο: δείτε εδώ το αφιέρωμα με τίτλο "Οι δρόμοι της Εξέγερσης" στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία(6-12-2009)
Και το εξαιρετικό άρθρο του Γιώργου Πήττα ,"6 Δεκεμβρίου 2009,Αλεξάνδρου του Εξεγέρτη" στη Στήλη Άλατος
29 Νοε 2009
in memoriam - Στην κοιλάδα του Ηλάι
Τεύκρος Παύλου
Ετών 17
Το κείμενο των συναδέλφων Παύλου Παύλου και Αντρούλας Λάρκου που ακολουθεί δημοσιεύεται σήμερα στην εφημερίδα Πολίτης.
Διαβάστε αυτό το άρθρο-καταπέλτη για όσα αφορούν την τραγική απώλεια του 17χρονου Τεύκρου στις 9 Οκτωβρίου 2009.Οι τραγικοί γονείς,δυο μήνες μετά,μιλάνε για το περήφανο πέρασμα του παιδιού τους από τη ζωή και μας υποδεικνύουν το χρέος μας.Δίνουν διευκρινίσεις,καταθέτουν τις απόψεις τους και θέτουν ερωτήματα.
Επιτακτική η ανάγκη να εγκαταλείψουμε τη λογική του προσπεράσματος.Είμαστε υπεύθυνοι για τη σιωπή, την αμηχανία, την αδυναμία να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα.
in memoriam
Στην κοιλάδα του Ηλάι
Των Παύλου Παύλου-Αντρούλας Λάρκου
Είναι ανθρώπινη και κατανοητή η αμηχανία απέναντι σε καταστάσεις όπως αυτή που ζούμε. Ακόμα και η σιωπή που μας περικυκλώνει όταν αναφέρουμε το όνομα του γιου μας, Τεύκρου, έχει την εξήγησή της. Όλοι θέλουν να "πάνε παρακάτω", θέλουν να φύγουν από τη σφαίρα του δυσάρεστου. Ο χρόνος, εξάλλου, είναι ο καλύτερος σύμμαχος των ανθρώπων. Φτάνει βέβαια να μη βρίσκονται στο κέντρο της φωτιάς, γιατί τότε ο χρόνος συστέλλεται και διαστέλλεται με εντελώς παράδοξο τρόπο. Το χάραμα της 9ης Οκτωβρίου, η ώρα που πέθανε στη σκοπιά του ΚΕΝ Λάρνακας ο 17χρονος γιος μας Τεύκρος, για όλους είναι δικαιωματικά "σχεδόν δυο μήνες μακριά". Για μας είναι σήμερα.
Αντίθετα, οι διαδικασίες και οι έρευνες για τις συνθήκες του θανάτου του Τεύκρου μας προβλέπεται να κρατήσουν μήνες ακόμα. Κατά αντιστρόφως ανάλογο τρόπο, εδώ ο χρόνος διαστέλλεται εξίσου απίστευτα. Ενόσω βέβαια η Αστυνομία διερευνά τα όσα περίεργα και παράδοξα έγιναν αμέσως πριν την ώρα του κακού, πολλοί άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να μετατρέπονται σε ανώνυμους "ντετέκτιβ", εξάγοντας πορίσματα που υπηρετούν τις δικές τους ανάγκες και τις δικές τους ανασφάλειες. Οι άνθρωποι, κατά κανόνα, φοβούνται το μη προφανές.
Αλλά οι άνθρωποι φοβούνται και το άβολο προφανές: Γι' αυτό και στο χορό των "πορισμάτων" που εξάγει σωρηδόν η κοινωνία για τη συγκεκριμένη περίπτωση, ο παράγοντας "στρατός" βρίσκεται περιέργως στο απυρόβλητο. Κανένας που έχει παιδί που είναι ή πρόκειται να πάει στο στρατό δεν αντέχει να δεχτεί πως μπορεί να ευθύνεται αυτός ο Γολιάθ. Γιατί τότε αρχίζουν οι προσωπικές ευθύνες του καθενός μας για το πού στέλνουμε τα παιδιά μας. Έτσι, εμείς καθημερινά εισπράττουμε απίστευτες εικασίες ως βεβαιότητες. Κατά έναν παράδοξο τρόπο, μάλιστα, συνοδεύονται από ένα "άκουσα ότι...". Και κατά διαβολική σύμπτωση αυτό το "άκουσα ότι..." ποτέ δεν συνοδεύεται από το όνομα του όποιου -μυστηριώδους- ομιλούντος. Όπως κάθε χορός αντικρουόμενων φαντασιώσεων, δεν έχει καμιά υπογραφή.
Η πολλή αγάπη που εισπράξαμε και εισπράττουμε από φίλους, αντισταθμίζει. Την ίδια ώρα, όμως, αισθανόμαστε έντονα πως η προστατευτική σιωπή που απλώνεται σαν μανδύας γύρω μας, δεν είναι ό,τι ακριβώς θα θέλαμε. Και δεν είναι αυτό που αξίζει στον Τεύκρο μας. Δεν του αξίζουν οι ηλίθιες εικασίες, δεν του αξίζει όμως ούτε η σιωπή. Είτε από αγάπη προς εμάς, είτε με κίνητρο τον υπαινιγμό του "δεν δικαιούστε διά να ομιλείτε". Το πέρασμά του από τη ζωή ήταν εξαιρετικά περήφανο για να πνιγεί μέσα στην απώλειά του.
Όταν ένα πανέξυπνο παιδί γεμάτο επιτυχίες, σχέδια και όνειρα μέχρι την τελευταία του στιγμή, χάνεται με ένα τέτοιο τρόπο, οι πρώτοι που οφείλουν να αισθάνονται ένοχοι είναι οι γονείς του. Που δεν κατάλαβαν, δεν είχαν δει, δεν είχαν έστω διαισθανθεί. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως όλα τα υπόλοιπα θα πρέπει να παραγραφούν. Και αν δεν είμαστε εμείς εκείνοι που θα πρέπει να τα διερευνήσουμε και να τα συζητήσουμε, πάντως σίγουρα δε θα πρέπει να παρασιωπηθούν:
1. Το γεγονός ότι αρνηθήκαμε να γίνει στρατιωτική κηδεία για τον Τεύκρο μας, και με τη στάση μας προκαλέσαμε και την απουσία του υπουργού από αυτήν, δεν ήταν αποτέλεσμα εμπάθειας. Ήταν η πεποίθησή μας πως αυτός ο παραλογισμός με το στρατό θα πρέπει τουλάχιστον να αρχίσει να συζητείται: Αν ως κοινωνία θέλουμε να καμωνόμαστε τους αγωνιστές και την ίδια στιγμή δε θέλουμε να πληρώνουμε για επαγγελματικό στρατό, τότε οφείλουμε ως ενήλικες να τον στελεχώνουμε οι ίδιοι με ουσιαστικό τρόπο, για κάποια από τα ενήλικά μας χρόνια. Μπορούμε να δανειστούμε ακόμη και πρότυπα άλλων χωρών. Δεν γίνεται μια κοινωνία ενηλίκων να κολυμπά στην ευμάρεια, και την ίδια στιγμή να στέλνει 17χρονα παιδιά για δυο χρόνια στο στρατό για να βγάλουν το φίδι από την τρύπα. Στέλνουμε ανήλικους στην κοιλάδα του Ηλάι για να αντιμετωπίσουν τον Γολιάθ που εμείς αποστρεφόμαστε. Και παραξενευόμαστε κιόλας που κάποιοι δε θέλουν να πάνε (οι... "φυγόστρατοι") ή κάποιοι άλλοι ξαστοχούν και τελικά ο Γολιάθ τούς σκοτώνει. Και με κάθε φυσικότητα, τους ζητάμε και τα ρέστα. Πρόκειται για τον πιο κυνικό εγωισμό μας, ακόμη και απέναντι στα ίδια τα παιδιά μας.
2. Παρακολουθούμε αυτόν τον καιρό τους πανηγυρικούς με την ευκαιρία των 20 χρόνων της σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού. Πρόκειται για μια κατάκτηση των σύγχρονων κοινωνιών, αναμφίβολα. Όμως, ως κυπριακή κοινωνία για άλλη μία φορά αποφεύγουμε το πιο ουσιώδες: Ναι, είναι σημαντική η καταπολέμηση της λεκτικής, ψυχολογικής και σωματικής βίας κατά των παιδιών στην οικογένεια και στο σχολείο. Δεν είναι όμως αποκορύφωμα αυτής της βίας το να αποφασίζουμε εμείς οι ενήλικες τη στράτευση ανηλίκων; Έστω και μετά από δική τους επιθυμία, το να υπογράφουμε ως πατέρες να σταθούν αντιμέτωποι με τον Γολιάθ (τον οποίο εμείς είδαμε, αυτοί αγνοούν), και να τους δίνουμε ένα ένσφαιρο όπλο να φυλάνε μια σκοπιά νυχθημερόν, δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από τον εχθρό (τον δικό μας, όχι τον δικό τους), δεν είναι παραβίαση των δικαιωμάτων τους; Η Επίτροπος για τα Δικαιώματα του Παιδιού, με τη γνωστή ευαισθησία της, ας αρχίσει να το βλέπει αυτό το ζήτημα αυτεπάγγελτα. Όχι νομικίστικα, αλλά στην ουσία του.
3. Είμαστε -ως γνωστόν- μια συντηρητική κοινωνία. Τόσο συντηρητική όμως, που αντιστρέφουμε τις ίδιες τις προσχηματικές μας αρχές και αξίες: Νομιμοποιούμε καθημερινά στη συνείδησή μας αυτόν που επιλέγει την ώρα του διλήμματος, να βλάψει τον άλλον. Και στρέφουμε την πλάτη σ' αυτόν που -σε όλη του τη ζωή, αλλά και την κρίσιμη ώρα- κάνει την υπέρτατη επιλογή να βλάψει τον εαυτό του παρά να κάνει κακό σε άλλον. Κι ας είναι ένας άρχοντας μ' αυτήν του την επιλογή. Μια στάση της κοινωνίας μας εξαιρετικά βολική: Κανένα ΜΜΕ δεν είναι υποχρεωμένο να ασχοληθεί με ένα τέτοιο θέμα αφού είναι ταμπού, και φυσικά κανένας δεν ζητά λογαριασμό από τον Γολιάθ. Ούτε καν τα περί "ανθρωπίνου λάθους", που έγιναν της μόδας τελευταία, δεν χρειάζεται να λεχθούν ως δικαιολογία. Γιατί κανένας δεν ζητά λογαριασμό.
4. Μέχρι πότε κάθε οικογένεια θα υποχρεώνεται να υφίσταται μόνη της τις μακρόσυρτες διαδικασίες που συνεπάγεται μια τέτοια τραγωδία; Το γεγονός ότι η υπόθεση της "Ήλιος" τώρα μπαίνει στην τελική (;) φάση, είναι μια ένδειξη. Την ίδια ώρα, όμως, δεν σημαίνει ότι λιγότερο πολύπλοκες υποθέσεις (με όλα τους τα παράδοξα) δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται με πιο ανθρώπινους ρυθμούς. Έχει κανείς την αίσθηση ότι το σύστημα έχει ταχθεί να κατακρεουργεί όσους είχαν την ατυχία να χάσουν ένα αγαπημένο τους πρόσωπο.
Εμείς δεν έχουμε να πούμε τίποτε άλλο. Θα παρακολουθούμε με κατανόηση γύρω μας να δοξάζεται εκείνο το παπαδιαμαντικό "εξηκολούθει". Αλλά την ίδια ώρα θα είμαστε παρόντες όσο μπορούμε και όσο αντέχουμε. Για να είμαστε βέβαιοι ότι το κάθε βήμα, την κάθε επιλογή και την κάθε σκέψη -μέχρι και την τελευταία- που έκανε το Τεύκρος μας, θα υπάρχουν δυο τουλάχιστον άνθρωποι που θα τα αγαπούν και θα είναι περήφανοι γι' αυτά. Που θα είναι περήφανοι, όπως αξίζει στον Τεύκρο τον Άρχοντα - της δικής του ζωής και της δικής μας.
Ένθετο 1
Το χάραμα της 9ης Οκτωβρίου, η ώρα που πέθανε στη σκοπιά του ΚΕΝ Λάρνακας ο 17χρονος γιος μας, Τεύκρος, για όλους είναι δικαιωματικά "σχεδόν δυο μήνες μακριά". Για μας είναι σήμερα.
Ένθετο 2
Το γεγονός ότι αρνηθήκαμε να γίνει στρατιωτική κηδεία για τον Τεύκρο μας, και με τη στάση μας προκαλέσαμε και την απουσία του υπουργού από αυτήν, δεν ήταν αποτέλεσμα εμπάθειας. Ήταν η πεποίθησή μας πως αυτός ο παραλογισμός με το στρατό θα πρέπει τουλάχιστον να αρχίσει να συζητείται.
(Πηγή:ΠΟΛΙΤΗΣ,29-11-2009)
24 Νοε 2009
Η εισήγηση της Άννας Φραγκουδάκη σε δικοινοτική συζήτηση για την Παιδεία
Πρόσφατα η Πλατφόρμα Εκπαιδευτικών οργάνωσε, με μεγάλη επιτυχία, εκδήλωση-συζήτηση με θέμα "Μύθοι και Προκαταλήψεις στην Παιδεία".
Δείτε τη σχετική ανάρτηση του μπλογκ εδώ:http://evaneocleous.blogspot.com/2009/11/blog-post_16.html
Σήμερα, οι "Επισημάνσεις" παρουσιάζουν την εισήγηση της Άννας Φραγκουδάκη,η οποία δημοσιεύεται για πρώτη φορά στην Κύπρο.
Ευχαριστώ την κ. Φραγκουδάκη που μου την παραχώρησε κι ελπίζω να γίνει αφορμή για μια γόνιμη και ουσιαστική συζήτηση(όχι εδώ κατ΄ανάγκη), όπως συνέβηκε και το βράδυ της εκδήλωσης.
Πολύ σύντομα θα ακολουθήσει ρεπορτάζ για την εκδήλωση, καθώς και φωτογραφικό υλικό.
Εισήγηση της Άννας Φραγκουδάκη
στη ΔΙΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ
της Πλατφόρμας Ε/κ και Τ/κ Εκπαιδευτικών «ΕΝΩΜΕΝΗ ΚΥΠΡΟΣ»
(Πύλη Αμμοχώστου,Λευκωσία,18.11.2009)
"Οι κοινωνικοί μύθοι για τα έθνη και τις κουλτούρες
απέναντι στις ανάγκες και τις αξίες της ευρωπαϊκής εποχής"
Η διατύπωση και μόνο της έκφρασης «οι κοινωνικοί μύθοι για τα έθνη» προκαλεί μια αντανακλαστική αντίδραση σαν να έγινε κάποια ιεροσυλία.
Τι σημαίνει αλήθεια η έκφραση που υπονοεί ότι υπάρχουν μύθοι για τα έθνη; Υπάρχουν εθνικοί μύθοι και ποιοι είναι αυτοί; Ναι, υπάρχουν. Όλες οι εθνικές ιδεολογίες είναι μύθος. Ο μύθος είναι παντού, για όλα τα έθνη παρόμοιος. Παρουσιάζει το κάθε έθνος (τα υπόλοιπα ταιριάζουν σε όλους σχεδόν τους λαούς, στους Έλληνες και τους Τούρκους, τους Βούλγαρους, τους Γάλλους, τους Γερμανούς, τους Ιρλανδούς, τους Πολωνούς, τους Ρώσους, τους Σουηδούς, τους Σέρβους κ.ο.κ.), παρουσιάζει λοιπόν το έθνος σαν ομάδα που ξεκίνησε την πορεία της στην ιστορία τους αρχαιότατους χρόνους, διατήρησε επί δεκάδες αιώνες τα ίδια «εθνικά» της χαρακτηριστικά, την ίδια κουλτούρα, θρησκεία, γλώσσα, παραδόσεις και έχει τους δικούς της αρχαίους προγόνους.
Οι εθνικές μυθολογίες εμφανίζουν το έθνος σαν ανθρώπινη ομάδα σχεδόν «αιώνια», σαν οντότητα έξω από την ιστορία, χωρίς εξέλιξη και αλλαγή μέσα στους αιώνες και με συγγένεια σχεδόν βιολογική, κάτι σαν τη φάρα ή τη φυλή.
Τι λέει η σύγχρονη επιστημονική ιστορία για τα έθνη; Το έθνος είναι έννοια νεωτερική, είναι ιδέα που ανήκει στο Διαφωτισμό, έγινε πολιτική πράξη με τη γαλλική Επανάσταση και δημιούργησε το έθνος-κράτος. Ιστορική διαδικασία που γενικεύεται τον 19ο αιώνα, τον οποίο η σύγχρονη ακαδημαϊκή ιστορία ονομάζει «αιώνα των εθνών».
Oι αξίες της ισότητας και της ελευθερίας που θα γεννήσει η γαλλική επανάσταση θα εμπνεύσουν διανοουμένους που θα διαμορφώσουν το όραμα της εθνικής ανεξαρτησίας, θα ηγηθούν εξεγέρσεων ενάντια στη δεσποτική ηγεσία των δύο μεγάλων αυτοκρατοριών, της οθωμανικής και της αυστροουγγρικής, και από τους αγώνες αυτούς θα προέλθουν τα σύγχρονα ανεξάρτητα έθνη-κράτη.
Πού οφείλεται ο μύθος της βιολογικής συγγένειας των μελών του έθνους; Οι αγώνες για να γίνουν ανεξάρτητα τα έθνη κράτη σχεδόν παντού στηρίχτηκε σε μια παρομοίωση. Allons, enfants de la patrie, Eμπρός, τέκνα της πατρίδας, αρχίζει η περίφημη Mασσαλιώτιδα. H πατρίδα περιγράφεται με υψηλή έξαρση από τους διαφωτιστές διανοουμένους της εποχής σαν «μητέρα» αλυσοδεμένη που τα «παιδιά» της μάχονται να ελευθερώσουν. H παρομοίωση της σκλαβωμένης μητέρας είχε μεγάλη δύναμη και πειστικότητα για τον τότε μείζονα κοινωνικό της στόχο, το ανεξάρτητο έθνος-κράτος.
Το κάθε έθνος μόλις γίνει κράτος θα επιβάλει την κεντρική νομοθεσία, την ενοποίηση της αγοράς, τη μία εθνική γλώσσα και την ομοιογενοποίηση των πληθυσμών του. Καθώς παράλληλα όλα τα έθνη κράτη έχουν οράματα επεκτατικά, στα Βαλκάνια π.χ. διεκδικούν εδάφη από τις αυτοκρατορίες αλλά και τα γειτονικά έθνη-κράτη. Έτσι επί ενάμιση αιώνα ηχούν σάλπιγγες του πολέμου που κηρύττουν τα «ιερά δίκαια» του κάθε έθνους στην κατάκτηση εδαφών.
Η παρομοίωση των τέκνων της μητέρας πατρίδας, άρα εξ αίματος παιδιών της, θα φέρει σημαντικά αποτελέσματα. Θα αποδώσει ιερότητα στον αγώνα για την απελευθέρωση της αλυσοδεμένης μητέρας, και στη συνέχεια θα εξαγιάσει τα εθνικά επεκτατικά οράματα και τους πολέμους του κάθε έθνους κράτους. Οι «Μεγάλες», όπως η εποχή τις ονόμασε, «Ιδέες» είναι αυτές που θα αποδώσουν στο κάθε έθνος κράτος το δικαίωμα σε επεκτατικές διεκδικήσεις για να απελευθερώσει τους εθνικούς του «αδερφούς» κατακτώντας εδάφη «αλύτρωτα».
Συνέπεια των εθνικών επεκτατισμών είναι ότι οι πληθυσμοί με διαφορετικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά που βρίσκονται μέσα στην κάθε εθνική επικράτεια γίνονται απειλή για την ακεραιότητα των συνόρων του. H ύπαρξη τέτοιων πληθυσμών συντηρεί τις επεκτατικές βλέψεις των γειτόνων εθνών-κρατών και νομιμοποιεί την επεκτατική εθνική τους πολιτική. Το κάθε έθνος-κράτος προβάλλει το «ιερό δικαίωμα» να απελευθερώσει τους σκλαβωμένους εθνικούς του «αδελφούς», ενώ παράλληλα τα σύνορά του απειλούνται από το ιερό δικαίωμα που εξίσου διεκδικούν τα γειτονικά έθνη-κράτη να απελευθερώσουν τους δικούς τους σκλαβωμένους «αδελφούς». Έτσι η εθνική ομοιογένεια από παρομοίωση με στόχο να οδηγήσει στην εξέγερση της ανεξαρτησίας και να νομιμοποιήσει τους εθνικούς στόχους της επέκτασης των κρατικών συνόρων θα μετατραπεί σε κοινωνική πολιτική.
H κατασκευή της ομοιογένειας θα γίνει σε όλα τα έθνη κράτη-πολιτική προτεραιότητα, με διαδικασίες άλλοτε ήπιες και άλλοτε βίαιες. Kαθώς την πολιτική κατασκευής της ομοιογένειας δικαιώνει η επεκτατική πολιτική των γειτόνων, έχει παντού πλατύτατη συναίνεση. H εθνική ομοιογένεια γίνεται κοινός στόχος όλων των εθνών-κρατών, γι’ αυτό και πήρε κατά καιρούς και τη βίαιη μορφή με τις ανταλλαγές πληθυσμών.
Η εθνική μυθολογία του 19ου αιώνα είναι άρα σχετική με τις αναγκαιότητες εκείνης της εποχής, είχε μεγάλη κοινωνική χρησιμότητα, καθώς οι ιδέες κατάφεραν να κινητοποιήσουν λαούς ολόκληρους σε αμέτρητες θυσίες και να οδηγήσουν στα ανεξάρτητα έθνη-κράτη και στα κρατικά σύνορα που έχουν σήμερα.
* * *
Η εθνική ιδεολογία του 19ου αιώνα όμως είναι για σήμερα παρωχημένη και βλαβερή. Αυτό είναι δύσκολα ορατό, επειδή οι εθνικές ιδέες έχουν μέσα στην ιστορία αποχτήσει ένα είδος ιερότητας που τις μετατρέπει σε αξίες έξω από το λογικό χειρισμό. Η ιερότητα ιδίως οφείλεται στους ποταμούς αίματος που κόστισε η εφαρμογή αυτών των ιδεών για την επίτευξη της ανεξαρτησίας του έθνους-κράτους και της διαμόρφωσης των συνόρων του.
Σήμερα ζούμε σε τελείως άλλη εποχή, της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Φρανσουά Μιτεράν, στο λόγο που εγκαινίαζε τη γαλλική Προεδρία στην Eυρωπαϊκή Ένωση το 1995, είχε πει ότι οι εθνικές ιδέες άλλων εποχών είναι σήμερα επικίνδυνες, επειδή «ο εθνικισμός ισούται με τον πόλεμο».
Τα εθνικά επαναστατικά κηρύγματα του 19ου υποστηρίζουν με φλεγόμενη ρητορεία το ιερό δικαίωμα στην εξέγερση, το δίκαιο μίσος κατά των εχθρών, το ιερό καθήκον της φυσικής εξόντωσης των τυράννων, την υποχρέωση της θυσίας. Tο πάθος για την ελευθερία θεμελιώνει τη νομιμότητα και την ηθική της βίας. H αξία της ελευθερίας και το ύψιστο καθήκον της δημιουργίας του ανεξάρτητου έθνους-κράτους απαιτούν κάθε θυσία. Έτσι η ανθρώπινη ζωή δεν έχει μεγάλη σημασία. O ηρωισμός είναι πρωτεύουσα αρετή, η θυσία μέγιστο καθήκον, η ανεξαρτησία αξία υπέρτατη («Kαλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή», αρχίζει ο Θούριος του Pήγα), άρα η ανθρώπινη ζωή είναι μονάχα σπόρος, ταπεινός σπόρος στη ρίζα της ελευθερίας για να την κάνει να βλαστήσει.
Αυτές οι αξίες, το δίκαιο μίσος κατά των εχθρών, η ηθική της βίας, η μικρή σημασία στην ανθρώπινη ζωή, αξίες μεγάλες και αποτελεσματικές για τους κοινωνικούς στόχους άλλων εποχών, είναι βλαβερές για το παρόν.
Oι εθνικές ιδέες της εποχής των ανεξαρτησιακών αγώνων και των επεκτατικών εθνικισμών περιέχουν μύθους βαθιά διχαστικούς για τις μοναδικές αρετές και τα ιερά δίκαια του κάθε έθνους απέναντι στους δαιμονικούς εχθρούς που αντίθετα έχουν ταπεινά κίνητρα και χυδαία συμφέροντα. Εμποδίζουν την ειρηνική συμβίωση.
Περιέχουν βλαβερούς μύθους για την πατρίδα που είναι μητέρα και τα μέλη του έθνους που είναι «αδερφοί». H παρομοίωση έχει σήμερα σοβαρές πολιτικές επιπτώσεις, υποβιβάζει την ιδιότητα του πολίτη στην κατηγορία του «τέκνου» της κρατικής εξουσίας, και παρουσιάζει με προφανείς συνέπειες σαν ανήθικη διαμάχη μεταξύ «αδερφών» τις συγκρούσεις κοινωνικών συμφερόντων.
H παρομοίωση του έθνους με την οικογένεια περιέχει ακόμα την πολιτικά επικίνδυνη ιδέα της πολιτισμικής καθαρότητας. Η πολιτισμική καθαρότητα είναι ιστορικό ψεύδος. Κατά τις επιστήμες, κανένα σύγχρονο έθνος δεν έχει κοινή εθνοτική βάση, κι ακόμα λιγότερο «βιολογική» συγγένεια. Οι μόνοι στην ιστορία του κόσμου λαοί που δεν αναμείχθηκαν με άλλους είναι κάποιες πολύ μικρές ομάδες που έζησαν για γεωγραφικούς ιδίως λόγους σε απομόνωση. Για τούτο άργησε πολύ η κοινωνική τους εξέλιξη και παρέμειναν έως τον 20ό αιώνα σε πρώιμα στάδια κυνηγετικών κοινωνιών. Δεν υπάρχουν άλλοι. Δεν υπάρχει λαός ή πολιτισμός χωρίς αναμίξεις και πλήθος αλληλεπιδράσεις. Από την αρχαιότητα ακόμα, οι πιο δυναμικοί πολιτισμοί ήταν εκείνοι που συνεχώς μετανάστευαν, επιδίωκαν την ώσμωση με άλλους, αντλούσαν τεχνογνωσία, τρόπους κοινωνικής οργάνωσης, μορφές τέχνης, ήθη, ιδέες.
Οι πολιτισμικές ταυτότητες δεν έχουν σχέση με τη μυθική «καθαρότητα» αλλά με την πολιτική βούληση. Η εθνική υπαγωγή είναι αποτέλεσμα της ιδεολογίας και όχι της βιολογίας. Δεν είναι «εξ αίματος» συγγένεια, είναι βούληση του ανήκειν στην πολιτική κοινότητα που είναι το έθνος-κράτος.
Η πολιτισμική καθαρότητα περιέχει ένα αποτρόπαιο ζητούμενο, την εξάλειψη των διαφορών. Αρκεί να διατυπωθεί η ιδέα της εξάλειψης των διαφορών και εγκυμονεί τον κίνδυνο, ανάλογα με τις συνθήκες, να πάρει την τερατική μορφή της εξάλειψης των «διαφορετικών» ανθρώπινων ομάδων. Η ιδέα παραπέμπει κατευθείαν στο ναζισμό και στη φυλετική του «λογική», ωστόσο παραπέμπει και στο παρόν, καθώς με τη σφαγή της πρώην Γιουγκοσλαβίας είδαμε το σκιάχτρο να ξαναζωντανεύει και να ονομάζεται με τον αποτρόπαιο νεολογισμό «εθνοκάθαρση».
Οι εθνικές μυθολογίες άλλων εποχών είναι επικίνδυνες για την ευρωπαϊκή εποχή μας. Δεν είναι αλήθεια ότι το κάθε έθνος αποτελούν «αδέρφια» που ζουν αρμονικά κι αγαπημένα όταν δεν συμβιώνουν με «άλλους». Δεν είναι αλήθεια ότι η κοινή γλώσσα και η κοινή θρησκεία εξασφαλίζουν την αρμονική συμβίωση των μελών της «εθνικής οικογένειας». Η κοινή τους γλώσσα δεν απέτρεψε Σέρβους και Κροάτες από τη σφαγή. Η ίδια θρησκεία άλλοτε ενώνει πέρα από έθνη-κράτη όπως ο Ισλαμισμός, άλλοτε διαιρεί ομάδες εθνικές όπως τους Ιρλανδούς. Είναι αδιανόητο για σήμερα το αίτημα να κατοικούνται τα σύγχρονα ευρωπαϊκά κράτη από πληθυσμούς εθνικά αμιγείς. Άλλωστε είναι απολύτως αδύνατο να επιτευχθεί. Μόνο στη σφαγή και τον όλεθρο μπορεί να οδηγήσει, τη μάταιη σφαγή και τον όλεθρο δικαίων και αδίκων χωρίς αποτέλεσμα και χωρίς νικητές, μόνο ηττημένους (όπως πάλι έδειξε η Γιουγκοσλαβία).
Σήμερα ζούμε στην εποχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια από τις σημαντικότερες διαστάσεις της Ένωσης ως συνασπισμού κρατών είναι ότι διαμόρφωσε το σύγχρονο όραμα να αφήσει οριστικά πίσω στο παρελθόν μια ευρωπαϊκή ιστορία αιματηρών πολέμων, βίαιων επεκτατισμών, ελέγχου με τα όπλα εδαφών και πληθυσμών, και να βαδίσει έναν καινούριο δρόμο, όπου οι διαφορετικές επιδιώξεις ανάμεσα στα κράτη και τα διαφορετικά ή/και συγκρουόμενα συμφέροντα θα αντιμετωπίζονται με το διάλογο, τις διαπραγματεύσεις και τους συμβιβασμούς. Τον καινούριο αυτό δρόμο τον αποκλείουν οι εθνικές ιδέες που ανήκουν στην εποχή των επεκτατικών εθνικισμών.
Οι ιδέες των εθνικισμών του 19ου αιώνα δεν χωράνε το σύγχρονο ευρωπαϊκό όραμα της «ενότητας μέσα στην ποικιλία», της συνύπαρξης και της συνεργασίας των λαών. Είναι ιδέες που δεν επιτρέπουν διαπραγματεύσεις και συμβιβασμούς. Αποδίδουν στο διάλογο τη σημασία της υποχώρησης, αποδίδουν στις διαπραγματεύσεις τη σημασία του ενδοτισμού και παρουσιάζουν τους συμβιβασμούς σαν «προδοσία». Είναι ιδέες που σημαίνουν πόλεμο. Γι’ αυτό είναι τελείως ανεπίκαιρες.
Oι εθνικές ιδέες του παρελθόντος είναι οι αξίες που αποτέλεσαν τη γενεσιουργό ύλη του έθνους-κράτους. Αυτές διαμόρφωσαν τα έθνη, γέννησαν το όραμα του ανεξάρτητου έθνους-κράτους, χάρη σε αυτές το όνειρο έγινε πολιτική και εφαρμόστηκε με πόλεμο. Αυτές οδήγησαν στην ίδρυση των ανεξάρτητων εθνών-κρατών, στην ιστορική τους πορεία σε εποχές γενικευμένης βίας, πολέμων και επεκτατισμών, μέχρι αυτό που είναι το κάθε κράτος σήμερα.
Όμως οι νέες γενιές έχουν σήμερα μεγάλη ανάγκη να μάθουν ιστορία. Αυτό θα επιτρέψει να εντάξουν τις εθνικές ιδέες του παρελθόντος μέσα στην ιστορική τους εποχή, να κατανοήσουν τη σημασία τους και να τις σεβαστούν για αυτό που ιστορικά ήταν. Παράλληλα μαθαίνοντας ιστορία θα μπορέσουν να αναγνωρίσουν ότι πρόκειται για ιδέες και αξίες που δεν αντιστοιχούν στο παρόν και δε βοηθούν το μέλλον, ώστε το μεγάλο ηθικό βάρος των εθνικών ιδεών του παρελθόντος να μην εμποδίζει την αποδοχή των ιδεών και αξιών του παρόντος και τη συμμετοχή των νέων γενεών στους κοινωνικούς αγώνες για οράματα καινούρια, για μια «Ευρώπη των λαών».
Άννα Φραγκουδάκη
22 Νοε 2009
"Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή"
Η πρόσκληση από την παρουσίαση στον Τεχνοχώρο της ΕΘΑΛ
Προσθήκη(3-12-2009):Δείτε την παρουσίαση της Κωνσταντίνας Ζάνου στο ιστολόγιό της εδώ
Ο Βασίλης Γκουρογιάννης πρόσφατα βρισκόταν στην Κύπρο με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του "Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή".Είχα την τύχη να παραβρεθώ στην εκδήλωση της Λεμεσού, όπου την παρουσίαση έκανε η ιστορικός Κωνσταντίνα Ζάνου.Ομολογουμένως εξαιρετική παρουσίαση(θα δημοσιευτεί στο Athens Review of Books).Στην εκδήλωση επικράτησε ένα κλίμα ήρεμο και πολιτισμένο, χωρίς εντάσεις και διαξιφισμούς, με διάθεση απ΄όλους για εποικοδομητικό διάλογο.Υπήρξαν και διαφορετικές απόψεις από εκείνες που εκφράζονται στο βιβλίο,ακούστηκαν επιφυλάξεις και διατυπώθηκαν ερωτήματα προς τον κ. Γκουρογιάννη.
O συγγραφέας απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις του κοινού,τόνισε ότι δεν τον ανησυχούν οι "ενστάσεις" και οι αρνητικές κριτικές.Ότι δεν επιδίωξε τη δημοσιότητα κι ούτε την επιδιώκει. Ανέφερε μεταξύ άλλων:
"Είμαι πέρα από το βιβλίο μου τώρα πια.Αισθάνομαι όπως τον πατέρα που φεύγει το παιδί από κοντά του...Δεν είμαι Ιστορικός, συγγραφέας είμαι και το βιβλίο έχει πολλές ιστορικές ανακρίβειες.Όμως το έγραψα με αγάπη και πόνο.Αν είναι βιβλίο ψεύτικο θα χαθεί, αν είναι αληθινό θα μείνει".
Ευχαρίστησε επίσης την κ. Ζάνου για την "ανάποδη ανάγνωση", όπως χαρακτήρισε την κριτική της, για την οποία εκφράστηκε με θετικά σχόλια, παρά το ότι ήταν ιδιαίτερα αιχμηρή, κατά τον ίδιο.
Τότε(5/11/2009) δήλωνε ο συγγραφέας ότι δεν τον ενοχλούν οι αρνητικές κριτικές που έχουν γραφτεί για το βιβλίο του.Πού να φανταζόταν όμως τι τον ανέμενε...
Εύα Νεοκλέους
******************
Δείτε στην Ελευθεροτυπία τι έγινε σε μια άλλη παρουσίαση του βιβλίου του,που ωστόσο, δεν έγινε ποτέ...
Στόχος Ακροδεξιών ο Γκουρογιάννης
Δύο πανεπιστημιακοί, ο Γιώργης Γιατρομανωλάκης από την Αθήνα κι ο Μιχάλης Πιερής από την Κύπρο και δύο βετεράνοι της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) επρόκειτο να μιλήσουν στη χθεσινοβραδινή παρουσίαση του μυθιστορήματος του Βασίλη Γκουρογιάννη «Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή» (Μεταίχμιο) στη Στοά του Βιβλίου.
«Μοναδική μου πρόθεση ήταν ο ανθρώπινος πόνος να μεταμορφωθεί σε αισθητικό αποτέλεσμα», έχει πει ο Β. Γκουρογιάννης για το βιβλίο του, που επαινέθηκε ολόθερμα από την κριτική «Μοναδική μου πρόθεση ήταν ο ανθρώπινος πόνος να μεταμορφωθεί σε αισθητικό αποτέλεσμα», έχει πει ο Β. Γκουρογιάννης για το βιβλίο του, που επαινέθηκε ολόθερμα από την κριτική.
Η εκδήλωση δεν έγινε ποτέ. Κουκουλοφόροι, αλλά και κάποιοι ακάλυπτοι νεαροί τραμπούκοι του ακροδεξιού χώρου εισέβαλαν στην αίθουσα, προπηλάκισαν τους ομιλητές και φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της «ΕΟΚΑ Β» έσπασαν αντικείμενα, έκαψαν βιβλία και μοίρασαν φυλλάδια εναντίον του βιβλίου, που έφεραν την υπογραφή «Έλληνες Πατριώτες». Ύστερα απ' όλα αυτά, παρά την (αμέτοχη πάντως) παρουσία των ΜΑΤ γύρω απ' το τετράγωνο, οι διοργανωτές της παρουσίασης έκριναν σοφότερη τη ματαίωσή της.
Ήταν η κατάληξη μιας προαναγγελθείσας ουσιαστικά επίθεσης: Ελάχιστες μέρες μετά την έκδοση του βιβλίου η ακροδεξιά εφημερίδα «Στόχος» άρχισε να αρθρογραφεί με πηχυαίους τίτλους εναντίον του Γκουρογιάννη και των όσων γράφει. Πολλοί άλλωστε από τους παρευρισκομένους αναγνώρισαν χθες ανάμεσα στο κοινό τον εκδότη της.
Εκτός βέβαια από τους τραμπούκους που διέλυσαν την εκδήλωση, υπήρχε μια δεύτερη ομάδα φιλήσυχων διαμαρτυρόμενων εναντίον του βιβλίου. Ήταν συγγενείς Κυπρίων αγνοουμένων ή πρώην αξιωματούχοι της ΕΛΔΥΚ ή και «Ελλαδίτες» που είχαν πολεμήσει στην Κύπρο. Ένας δυο συστήθηκαν ως «Θλιμμένοι και σκεπτόμενοι», σε αντιδιαστολή με τους φιλοπόλεμους εισβολείς. Οι άνθρωποι αυτοί, όπως ο συγκινημένος Κωνσταντίνος Μαυρουδής (Ελλαδίτης, φαντάρος το '74 και επί 6μηνο αγνοούμενος), σκόπευσαν να παρουσιάσουν φιλειρηνικά τις ενστάσεις τους, πυροδοτώντας μόνο τον αναγκαίο διάλογο.
Η χθεσινοβραδινή παρουσίαση ήταν μια αφορμή για έναν ουσιαστικό διάλογο για μια χαίνουσα πληγή. Ο τραμπουκισμός και σκηνές, όπως αυτή που είδαμε με κάποιους που προπηλάκιζαν τον Γιώργη Γιατρομανωλάκη αποκαλώντας τον «Τουρκαλά» και «προδότη», μόνο στην ίασή της δεν βοηθούν. Κι ασφαλώς, όπως δεν επέτρεψαν στον Γκουρογιάννη να εκφραστεί ελεύθερα, έτσι απέκλεισαν και το δικαίωμα όσων διαφωνούσαν να τον αντικρούσουν. Το χθεσινό μπάχαλο ευνόησε μόνο τους φασίστες.
Πηγή:Ελευθεροτυπία,20-11-2009
Και στην Καθημερινή το άρθρο του Π.Μανδραβέλη με το οποίο κρούει τον κώδωνα του κινδύνου:
Οι άλλοι «βιβλιοφάγοι»
Tου Πάσχου Μανδραβέλη / pmandravelis@kathimerini.gr
Μέχρι τώρα ξέραμε ότι στην Ελλάδα ελάχιστοι διαβάζουν. Τώρα πια οδεύουμε σε μια κατάσταση που ελάχιστοι θα μπορούν να διαβάζουν. Πληθαίνουν τα κρούσματα των ακραίων (αριστεριστών, χρυσαυγιτών και άλλων ευαίσθητων στα ...γράμματα ομάδων) οι οποίοι μπουκάρουν στις παρουσιάσεις βιβλίων, όχι για να ανοίξουν τα μάτια τους, αλλά για να κλείσουν τα βιβλία άλλων.
Προχθές μια ομάδα «αγανακτισμένων» εισέβαλε στη Στοά Βιβλίου και διέκοψε την παρουσίαση του βιβλίου του συγγραφέα κ. Βασίλη Γκουρογιάννη, «Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή», που έχει ως θέμα το Κυπριακό.Έσκισαν βιβλία και διέκοψαν την παρουσίαση του βιβλίου, επειδή διαφωνούσαν. Στις αρχές του μήνα μια άλλη ομάδα «αγανακτισμένων» εισέβαλε στην παρουσίαση του βιβλίου της κ. Σώτης Τριανταφύλλου και πέταξε αυγά στη συγγραφέα.
Τον Ιούνιο μια ομάδα «ξυρισμένων κεφαλών» εισέβαλε σε μια εκδήλωση και σταμάτησε την παρουσίαση του «Αμπεσεντάρ», ενός «σλαβομακεδονικού» αναγνωστικού που είχε εκδοθεί από το ελληνικό κράτος το 1925 και τώρα επανακυκλοφόρησε.
Ο μόνος αξιολογικός διαχωρισμός είναι ανάμεσα στα καλογραμμένα και στα κακογραμμένα. Αλλά ακόμη κι ένα κακογραμμένο βιβλίο κρίνεται, δεν καίγεται, δεν πρέπει με δυναμικές εκδηλώσεις να απαγορεύεται η διάδοσή του.
Ο πληθωρισμός όμως των (ανεξαρτήτως χρώματος) φασιστικών εκδηλώσεων στις παρουσιάσεις βιβλίων πρέπει να μας ανησυχήσει.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η υγεία μιας κοινωνίας ορίζεται από τη σχέση της με τα βιβλία. Στη ναζιστική Γερμανία τα έκαιγαν. Και δεν είναι η πράξη καθαυτή που προσβάλλει. Ακραίοι υπήρχαν και θα υπάρχουν παντού στον κόσμο. Το πρόβλημα είναι η σιωπή. Ελάχιστοι αντέδρασαν όταν οι Χρυσαυγίτες προπηλάκισαν εκείνους που ήθελαν να παρουσιάσουν το «Αμπεσεντάρ». Πιθανώς να θεωρήθηκαν «προδότες». Κάπως περισσότεροι αντέδρασαν στην επίθεση με αυγά στην κ. Σώτη Τριανταφύλλου. Κάποιοι είπαν ότι η συγγραφέας είναι «τσιράκι του κεφαλαίου». Μένει να δούμε αν και ποιοι θα αντιδράσουν για την νέα επίθεση στη Στοά Βιβλίου.
21/11/09
Πηγή: http://www.kathimerini.gr
19 Νοε 2009
"Το Ψευδοκράτος στους δρόμους της Ανεξαρτησίας..."
Κραυγή,Munch
Την περασμένη Δευτέρα, οι μαθητές των Λυκείων της ελεύθερης Κύπρου, μετά τις ενδοσχολικές εκδηλώσεις,διοργάνωσαν εκδηλώσεις καταδίκης του ψευδοκράτους.Πορείες,ψηφίσματα,συναυλίες,συνθήματα,πανώ, αλλά και εντάσεις,χωριστές συγκεντρώσεις,διαφωνίες,τα γνωστά εδώ και χρόνια.
Αυτά για το αγωνιστικό μέρος των αντικατοχικών εκδηλώσεων.
Υπάρχει όμως κι ένα άλλο.Κυρίως στις υπόλοιπες πόλεις, όχι στην πρωτεύουσα.
Εκείνο της καφετέριας και των καταστημάτων.Αυτή την πτυχή επιμελώς την αποκρύβουμε.
Και πάλι θα το προσπεράσουμε, πολιτεία,κοινωνία, σχολείο, όλοι μας.Δυστυχώς...
Ο Γιώργος είναι μαθητής της Γ΄Λυκείου.Ώριμος, παρά το νεαρό της ηλικίας του,δεν αρκείται στις εύκολες δικαιολογίες, ανησυχεί,προβληματίζεται και καταθέτει τις αγωνίες του για το πού βαδίζουμε.
Διαβάστε τις σκέψεις του, με αφορμή τις εκδηλώσεις καταδίκης του ψευδοκράτους, στο κείμενο που ακολουθεί:
"Το ψευδοκράτος στους δρόμους της Ανεξαρτησίας..."
Τούτον το κείμενο εν είχα σκοπό να το γράψω. Η αλήθκεια είναι ότι εν μου αρέσκει να πολλοζορίζουμαι με το Κυπριακό. Βλέπετε, έτσι κουλούμακα που τα έχουμεν ούλλοι οι μαθητές μες το νουν μας εν πιο εύκολο να το παίζω προοδευτικός εκ του ασφαλούς, παρά να ασχολούμαι πραγματικά με το πρόβλημά μας…
Όμως μετά την εκδήλωση που εκάμαμεν στο σχολείο για το ψευδοκράτος,εσκέφτηκα να γράψω κάτι για τη στάση των μαθητών σήμερα. Τούτον το κείμενο ήρτεν μου σαν ψυχανάλυση τζαι εβοήθησέν με να φκάλω προς τα έξω κάποια πράματα που εσκέφτουμουν εδώ και λίγο καιρό. (Ελπίζω να μεν σας κουράσουν τα κυπριακά, ήρταν μου αυθόρμητα. Έτσι εμπόρεσα να εκφραστώ κάπως καλύτερα πάνω σε τούτο το θέμα).
Θυμούμαι μια συμμαθήτριά μου, όταν επήαινα Δημοτικό, να μας λέει στο διάλειμμα: «Σήμερα η μάμα μου έδωκεν την πιστωτικήν της κάρτα της αρφής μου». «Γιατί;» τη ρωτώ εγώ. «Επειδή σήμερα εν να παν κάτω στην Ανεξαρτησίας». «Γιατί να πάσιν; Τι έσχιει σήμερα;» επιμένω. «Ε… έτσι. Τζείνοι που εν Λύκειο πάσιν μια φορά το χρόνο Ανεξαρτησίας». Εζήλεψα πολλά. Ήθελα τζαι γω να πάω Ανεξαρτησίας. Τζείνοι γιατί να εν κάτω τζαι εμείς να έχουμε σχολείο;
Ήρτεν λοιπόν τζαι μέναν η σειρά μου να πάω στην Ανεξαρτησίας. Είπαν μας ότι πάμε για να διαδηλώσουμε κατά του ψευδοκράτους (αν τζαι άρκεψα να πιστεύκω ότι το ψευδοκράτος δαμέσα δα εμείς είμαστεν, αφού εγέμωσεν ψεύτες τούτος ο τόπος). Φυσικά εψιθυρίζετουν ότι σχεδόν ούλοι ήταν να παν για να ψουμνίσουν τζαι κανένας για να διαμαρτυρηθεί. Εν να παν για να αγοράσουν τζειν τα παπούτσια που τα εθέλαν που τζαιρό τζαι να για πιουν έναν καφέ σε τζεινην την ωραίαν καφετέρια.
Φυσικά εμέναν η γενιά μου εσήκωσε τζαι μια νέα μόδα. Πάσιν κάτω οι μαθητές τζαι παίζουν ξύλο. Χωρίζονται σε δεξιούς – αριστερούς (ελληνικές – κυπριακές σημαίες), έστω τζαι αν δεν ξέρουν τι σημαίνει δεξιά – αριστερά, τζαι δέρνουνται μεταξύ τους. Ξέρετε τωρά, λίος Γρίβας, λίος Μακάριος, λίη ΕΔΟΝ, λίο ΝΕΔΗΣΥ, λίη ΔΡΑΣΗ, λίη ΕΦΕΝ, ούλα τα πολιτικά του τόπου μας τζαι ούλες οι κομματικές νεολαίες συνάμενες μαζί κάμνουν έναν μεγάλο παναϋρι. Έτσι παναϋρι τα έχουμεν τζαι οι μαθητές τα πολιτικά της Κύπρου τζαι την Ιστορία της μες το νου μας, τζαι φκαίνει ό,τι φκαίνει.
Εν επήα λοιπόν στην Ανεξαρτησίας. Τι να πάω να κάμω; Εν μου αρέσκουν ούτε τα ψουμνίσματα, ούτε το ξύλο μεταξύ των «προβάτων» των κομματικών νεολαιών. Ακόμα τζαι «σωστά» να εγίνουνταν τούτες οι εκδηλώσεις, νιώθω πάλε ότι θα ήταν ένα λάθος. Θα έμοιαζαν με απεργίες για συνδικαλιστικά αιτήματα ή με κάτι άλλες εκδηλώσεις για επανένωση (π.χ. κατασκηνώσεις της ΕΔΟΝ με Τουρκοκύπριους τζαι Ελληνοκύπριους). Θα εσυμμετείχαν σε τούτες συγκεκριμένα άτομα τζαι θα τις εκατακρίναν κάποια άλλα. Χωρίς να έχουν ξεκαθαρισμένες στο μυαλό τους τις ιδέες τους οι περισσότεροι που τούτους, είτε ανήκουν στην μιαν, είτε στην άλλην παράταξην. Δεν θα είχαν τίποτε το αμοιβαίο, το αληθινό, το αυθόρμητο. Θα ήταν ίσως χειρότερες που τις σημερινές εκδηλώσεις.
Βέβαια τωρά έρκουνται μας αυθόρμητα οι ερωτήσεις, όπως συμβαίνει συχνά σε τέθκοιες επετείους: «Τι φταίει; Γιατί εν αντιδρούμεν; Γιατί οι νέοι μας εν κάμνουν τίποτε;»
Μια φορά, το 1984, ήρταν στην Κύπρο δύο που τους μεγαλύτερους Έλληνες μουσικοσυνθέτες, ο Μάνος Χατζιδάκις, τζαι ο Μίκης Θεοδωράκης για να κάμουν συναυλία στο Τσίρειο. Ο Χατζιδάκις έφριξε με τα όσα είδε τζαι άκουσε στο νησί μας, με αποκορύφωμα να σηκωστεί τζαι να φύει μες την μέση της συναυλίας. Μετά την αποχώρησή του από την Κύπρο, κάποιοι δημοσιογράφοι ερωτήσαν τον τι έγινε τζαι ήταν έτσι θυμωμένος. Αντιγράφω αποσπάσματα από δύο διαφορετικές συνεντεύξεις για το εν λόγω θέμα τζαι ελπίζω κάποτε να καταλάβετε τι εννοεί τούτος ο υπέροχος άνθρωπος:
«Η Κύπρος μού έκανε την εντύπωση μιας χώρας χωρίς νέους. Και μια χώρα χωρίς νέους είναι χώρα χωρίς ουσία. Διότι δεν υπάρχουν οι αντιδράσεις, οι αντιθέσεις, οι συζητήσεις, το ενδιαφέρον. Υπάρχει μία αστική τάξη, η οποία ενδιαφέρεται να περάσει καλά, και δεν νομίζω ότι είχα με αυτή να πω τίποτα, με αυτή την αστική τάξη. Εγώ το περισσότερο ήθελα να συνομιλήσω με νέους ανθρώπους πάσης ηλικίας. Αλλά έλειψαν μεγαλοπρεπώς!»
Και αλλού:
«Στην Κύπρο είπα ότι ακολουθούν μια λάθος διαδρομή… Έχουν ευμάρεια, κυκλοφορούν πανίσχυροι οι μεσήλικες, λείπουν παντελώς οι νέοι. Έχουν σε κάθε πόλη δύο γήπεδα ποδοσφαίρου τεραστίων διαστάσεων και δεν είδα σε όλη την Κύπρο ένα πανεπιστήμιο. Έτσι θα κερδίσουν τη μάχη τους με τους Τούρκους; Τι έχουν ν’ αντιτάξουν στην τουρκική βαρβαρότητα; Ένα επαρχιακό Λας Βέγκας, τη Λεμεσό και αμφιλεγόμενους εθνικούς ήρωες της ΕΟΚΑ Β.»
Γιώργος Ίλλαμπας
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)