30 Οκτ 2008

Ένα ενδιαφέρον παγκόσμιο ιστορικό συνέδριο

Η ιστορία στις αρχές του 21ου αιώνα
Α. Λιάκος
Στον 20ό αιώνα η ιστορία χρησιμοποιήθηκε και ως όργανο ελέγχου των κοινωνιών σε έκταση κατά πολύ μεγαλύτερη από ό,τι είχε συμβεί προηγουμένως. Χρησιμοποιήθηκε όμως και για να στηρίξει τη διεκδίκηση ανεξαρτησίας των αποικιακών λαών και τα κινήματα διεκδίκησης δικαιωμάτων σε σχέση με το φύλο, τη φυλή και την κοινωνική τάξη. Η στροφή στη μνήμη και η συζήτηση των τραυματικών εμπειριών του 20ού αιώνα αναδείχτηκαν μείζον ζήτημα του δημόσιου χώρου. Ταυτόχρονα η ιστορία έγινε συστατικό στοιχείο της καινούργιας πολιτισμικής πολιτικής και της διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου. Η ιστορία έγινε μαζική και δημόσια. Το τέλος του 20ού αιώνα και τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα συνοδεύτηκαν σε πολλές χώρες από πολιτισμικές συγκρούσεις γύρω από ζητήματα μνήμης και ιστορίας. Είναι καιρός λοιπόν να ξανασκεφτούμε την πορεία της ιστορίας.
Πού βρίσκεται η ιστορία στις αρχές του 21ου αιώνα; Στο ερώτημα αυτό δοκιμάζει να απαντήσει το παγκόσμιο ιστορικό συνέδριο Η Ιστορία ανάμεσα στον αναστοχασμό και την κριτική το οποίο θα διεξαχθεί στην Αθήνα (30 Οκτ. έως 1 Νοεμβρ.) με συμμετοχή κορυφαίων ιστορικών από την Ευρώπη, την Αμερική, την Κίνα και την Ιαπωνία, τον Αραβικό κόσμο και την Αυστραλία. Το συνέδριο θέλει να ανακεφαλαιώσει τη δια-εθνική μεταμόρφωση των ιστορικών σπουδών κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Τα ενδιαφέροντα της ιστορίας διευρύνθηκαν και διαφοροποιήθηκαν ως προς τις θεματολογίες, τις μεθόδους και τις προσεγγίσεις τους. Οι φορείς της ιστορικής γραφής επίσης άλλαξαν με την επέκταση της μαζικής εκπαίδευσης. Οι ιστορικοί δεν ανήκουν πλέον στις ελίτ, δεν είναι πλέον μόνο άνδρες, δεν ανήκουν μόνο στο δυτικό κόσμο. Διαφοροποιήθηκαν επίσης η θεματολογία και οι τρόποι προσέγγισης. Ενεργοποιήθηκαν νέου είδους πηγές, συμπληρώνοντας τις πιο παραδοσιακές αρχειακές πηγές. Αξιοσημείωτη είναι η συνάντηση της ιστορίας με έννοιες και πρακτικές άλλων επιστημονικών κλάδων και με την ιστορία των επιστημών.
Τι σημαίνει ο τίτλος του συνεδρίου; Η έννοια του αναστοχασμού αποτελεί χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνικών και ανθρωπιστικών σπουδών. Η πολιτισμική στροφή στις κοινωνικές επιστήμες περιλαμβάνει τη στροφή του ενδιαφέροντος των ιστορικών στο ίδιο το υποκείμενο της εξιστόρησης, στον τρόπο που ιστορεί, στον ιστορικό λόγο, στο αναγνωστικό και ερμηνευτικό κοινό της ιστορίας. Η κριτική επίσης είναι συνυφασμένη με την ιστορία της ιστοριογραφίας και την ανάδειξη της ιστορίας σε πειθαρχημένο κλάδο γνώσης (κριτική των πηγών, ρόλος της βιβλιοκριτικής), αλλά επίσης και με τις κριτικές παραδόσεις που αφορούν τη θέση της ιστορίας και των ιστορικών στην κοινωνία (κριτική φύλου, μετα-αποικιακή κριτική, φουκωική κριτική της σχέσης γνώσης και εξουσίας, βιοπολιτική κριτική, πολιτισμική κριτική). Το συνέδριο διοργανώνεται από το περιοδικό Ιστορείν/Historein, το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών και τη Διεθνή Επιτροπή Ιστορίας και Θεωρίας της Ιστοριογραφίας.

Πηγή: ΒΗΜΑ, 26/10/2008
Ο κ. Αντώνης Λιάκος είναι καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
.
Δυστυχώς, εμείς οι Φιλόλογοι της Κύπρου δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε αυτό το τόσο αξιόλογο, ως προς το θέμα, συνέδριο.Θα περιοριστούμε στο συνέδριο για τον Αριστοτέλη που διοργανώνει η ΠΕΦ. Πάλι καλά!Το Υπ. Παιδείας παραχωρεί σε 90 Φιλολόγους άδεια 2 ημερών για να μπορέσουν να μεταβούν στην Αθήνα(χώρος διεξαγωγής του συνεδρίου).Η ανάγκη για επιμόρφωση προβάλλει σήμερα περισσότερο επιτακτική.Και σίγουρα δεν εξαντλείται με τη συμμετοχή σ΄ένα συνέδριο!

28 Οκτ 2008

Αυτό κι αν είναι είδηση!

Η Ελλάδα τίμησε και φέτος την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου με εκδηλώσεις και τελετές διάφορες. Πού είναι η είδηση;Τη σημερινή παρέλαση της Θεσσαλονίκης παρακολούθησαν μεταξύ των άλλων επισήμων ο πρέσβης της Ιταλίας στην Ελλάδα, καθώς και ο Τούρκος υπουργός Άμυνας.
Ο Πρόεδρος της Ελλην. Δημοκρατίας, χαιρέτισε το γεγονός και συνεχάρη τον Μεϊμαράκη για την πρωτοβουλία του να τους καλέσει.Η Ελλάδα βλέπει μπροστά, είπε, τιμά το ιστορικό παρελθόν της και τους αγώνες του Έθνους αλλά ταυτόχρονα είναι υπέρ της ειρηνικής συνύπαρξης και της συμφιλίωσης.

Σίγουρα είναι μια πολύ θετική πρωτοβουλία αυτή κι έχει το δικό της συμβολισμό.Θα ξεχάσουν ποτέ οι Έλληνες την ιταλική επίθεση του΄40 και τις επεκτατικές βλέψεις των Ιταλών; Κι όμως 68 χρόνια μετά δίνουν τα χέρια και προσβλέπουν στο κοινό ευρωπαϊκό μέλλον.

Ελληνοϊταλικός πόλεμος-Πηγές


«Οι Έλληνες δεν θα πολεμήσουν...»
Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος μέσα από ημερολόγια και επιστολές Ιταλών στρατιωτών και κατώτερων αξιωματικών
Του Φάνη Κοιλανίτη*
Αν θέλουμε πραγματικά να φωτίσουμε πληρέστερα το ιστορικό παρελθόν και να δούμε τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο από μιαν άλλη οπτική γωνία, από αυτή του «αντιπάλου» και μάλιστα των απλών Ιταλών στρατιωτών και των κατώτερων αξιωματικών, τίποτα δεν είναι πιο διαφωτιστικό από τις λογοκριμένες κυρίως επιστολές και τα ημερολόγιά τους. 
Τα γράμματα που στάλθηκαν από το αλβανικό μέτωπο αποτελούν μιαν ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών για τα συγκεχυμένα συναισθήματά τους, τις τάσεις τους και τις απόψεις τους, γιατί είναι γνήσια και χωρίς υπαινιγμούς και μέσα απ' αυτά οι στρατιώτες εκφράζουν τις ελπίδες τους, τις ψευδαισθήσεις τους, το θυμό τους και την πικρία τους.
Γράφτηκαν από ανθρώπους κάθε κοινωνικής τάξης και χαρακτηρίζονται από ελευθερία στην έκφραση και ειλικρίνεια σε αντίθεση με τα απομνημονεύματα της ανώτερης και ανώτατης πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας.
Δίνουν απαντήσεις σε ερωτήματα όπως για παράδειγμα αν ο Ιταλός στρατιώτης είχε πειστεί γι' αυτόν τον πόλεμο, κατά πόσον η προπαγάνδα είχε διεισδύσει στην επιχειρηματολογία του, κατά πόσον πίστευε ότι θα είναι ένας νικηφόρος πόλεμος, τι τον απασχολούσε, ποιους θεωρούσε συμμάχους και ποιους εχθρούς, πώς έκρινε την ανώτερη πολιτική και στρατιωτική ηγεσία.
Ξεκίνησαν αισιόδοξοι
Οι Ιταλοί στρατιώτες ξεκίνησαν για το ελληνικό μέτωπο αισιόδοξοι και πεπεισμένοι για μια εύκολη νίκη. Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 πίστευαν ακράδαντα στην στρατιωτική υπεροχή της Ιταλίας και στα ιδεολογικά οράματά τους. Ο κατευθυνόμενος Τύπος, το ραδιόφωνο και ένα πλήθος οργανώσεων και συλλόγων είχαν πείσει τον ιταλικό λαό ότι ο Μουσολίνι είναι ο μεγάλος πολιτικός άνδρας, που θα δημιουργήσει μιαν ισχυρή Ιταλία και ότι είναι αυτός που θα φέρει την εσωτερική ειρήνη και την κοινωνική ισορροπία. 
Υπήρχε εξάλλου η Γερμανία, ο ισχυρός σύμμαχός τους, και όλα θα επιτυγχάνονταν χωρίς κόστος και θυσίες, αφού κανένας Ιταλός δεν πίστευε εκείνη την περίοδο ότι θα μπορούσε μια μέρα να βρεθεί από την πλευρά των ηττημένων.
Μέσα σ' αυτές τις ψευδαισθήσεις ζούσε η πλειοψηφία όχι μόνο της αστικής τάξης αλλά και των φτωχών ανθρώπων που πίστεψαν ότι θα καρπώνονταν και αυτοί τα αγαθά μιας ισχυρής Ιταλίας.
Παρ' όλα αυτά δεν μπορούμε να πούμε ότι η πλειοψηφία του ιταλικού λαού τάχθηκε φανατικά με τον ίδιο το φασισμό και ασπάστηκε τις επιλογές του. Ο ιταλικός λαός έδωσε απλώς τη συναίνεσή του και υποστήριξε τις επιλογές του κράτους, της κυβέρνησης, του βασιλιά, που για τους περισσότερους αντιπροσώπευαν την ίδια την πατρίδα, η οποία στο τέλος ταυτίστηκε με το φασισμό.
Όταν άρχισε ο πόλεμος, στα γράμματα των στρατιωτών συναντά κανείς το υψηλό φρόνημα του Ιταλού στρατιώτη, αγνά πατριωτικά αισθήματα, εμπιστοσύνη στον Ντούτσε και στον ιταλικό στρατό και την πεποίθηση ότι ο πόλεμος θα είναι σύντομος και εύκολος. Με την εξέλιξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων, όμως, και όσο οι νίκες γίνονταν όλο και πιο δύσκολες και οι ήττες και οι οπισθοχωρήσεις όλο και πιο συχνές, η αρχική αισιοδοξία θα αντικατασταθεί από απαισιοδοξία και φόβο και αγωνία.
Μόνο όταν θα έρθουν σε επαφή με την σκληρή πραγματικότητα και βρεθούν από τη μεριά των ηττημένων, των τραυματισμένων και των αιχμαλώτων, οι Ιταλοί στρατιώτες θα αρχίσουν να αμφιβάλλουν και να διερωτώνται τους λόγους για τους οποίους βρίσκονται μακριά από την πατρίδα τους, να πολεμούν σε ξένο έδαφος ένα λαό που δεν μισούν, ανθρώπους που υπερασπίζονται τα σπίτια τους και τις οικογένειές τους και που στο παρελθόν -θα σκεφτούν οι πιο μορφωμένοι- προσέφερε στον κόσμο έναν αξιόλογο πολιτισμό.
Οι Ιταλοί θα αιφνιδιαστούν από τη σκληρή ελληνική αντίσταση και θα ακολουθήσει πανικός και σύγχυση. Πίστευαν, όπως άλλωστε διέδιδε και η προπαγάνδα, ότι οι Έλληνες δεν είχαν καμιά διάθεση να πολεμήσουν, ότι δεν είχαν στρατό και ότι τους έλειπε η οργάνωση. 
Οι επιστολές, που λογοκρίνονται μετά την πρώτη εβδομάδα της κήρυξης του πολέμου, αυξήθηκαν κατά πολύ και όλο και περισσότεροι στρατιώτες εξέφραζαν παράπονα και διαμαρτυρίες. Η κριτική διάθεση θα αρχίσει να γίνεται εχθρική απέναντι στους υπεύθυνους αυτής της εκστρατείας. Εκτός από την εθνική ντροπή για την ήττα οι στρατιώτες θα υποφέρουν σ' αυτό τον πόλεμο από την έλλειψη κατάλληλου ρουχισμού και εξάρτησης για ορεινές επιχειρήσεις.
Ο βαρύς χειμώνας, το χιόνι, το κρύο και η λάσπη θα καταλάβουν ένα μεγάλο μέρος των ημερολογίων τους και των επιστολών τους. Πολλές αναφορές γίνονται επίσης σε ένα πρόβλημα που βασάνιζε και τυραννούσε τους φαντάρους μέρα νύχτα και δεν ήταν άλλο από τις ψείρες και τους κοριούς, που βασάνιζαν βέβαια και τους Έλληνες στρατιώτες. Η πείνα στο μέτωπο υπήρξε ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα. Ο ανεφοδιασμός γινόταν με καθυστέρηση, το φαγητό δεν επαρκούσε και ήταν άσχημα μαγειρεμένο. 
Κάποιες φορές δεν δίστασαν να φάνε ακόμη και τα μουλάρια που είχαν επιτάξει για τη μεταφορά του οπλισμού! Σε πολλές, δε, επιστολές ζητούν από τους δικούς τους στην Ιταλία να τους στείλουν και φαγώσιμα με το ταχυδρομείο! Ζητούν επίσης από το σπίτι τους ραφτικά για να επισκευάσουν τις στολές τους, χαρτί αλληλογραφίας, λάμπες για το φακό, ακόμη και κορδόνια, πράγματα και υλικά που έπρεπε βέβαια να προμηθεύει ο ιταλικός στρατός.
Ο ιταλικός στρατός ξεκίνησε για έναν πόλεμο που θα διαρκούσε το πολύ μια εβδομάδα, η διάρκεια όμως των στρατιωτικών επιχειρήσεων κάνει τους στρατιώτες να νοσταλγούν το σπίτι τους, τις γυναίκες τους, τα παιδιά τους, την καθημερινή ζωή, τον καιρό της ειρήνης. Ανησυχούν για τους δικούς τους στην πατρίδα.
Για να μη στενοχωρήσουν οι πολίτες τους στρατιώτες ή οι στρατιώτες τους πολίτες, γράφουν ψέματα ότι όλα βαίνουν καλώς και χωρίς προβλήματα. Η ανέχεια, η πείνα και ο πόλεμος φέρνουν μια κρίση και στις ηθικές αξίες. Ο λογοκριτής καταγράφει τα πάντα και καταγράφει επίσης και την αγωνία του συζύγου ή αρραβωνιαστικού για τη σύζυγο ή ερωμένη που άφησε πίσω. Ανησυχία όμως εκδηλώνεται και για τις δουλειές τους, τα ζώα τους, το επάγγελμά τους και αμφιβάλλουν αν τα πράγματα μετά τον πόλεμο θα είναι όπως τα είχαν αφήσει. 
Οι κατηγορίες που εκτοξεύονται μέσα από τις επιστολές έχουν στόχο πρώτα απ' όλα τη στρατιωτική ηγεσία. Η διαφθορά στα ανώτερα κλιμάκια, η έλλειψη οργάνωσης, οι αποτυχημένες στρατιωτικές ενέργειες εξαιτίας της έλλειψης οργανωτικών και στρατηγικών ικανοτήτων, η ελλιπής κατάρτιση πολλών αξιωματικών, η αλαζονεία και η έπαρση άλλων, το κυνήγι των μεταλλίων και οι ψευτοηρωισμοί, εξόργισαν τον απλό στρατιώτη.
Αισθάνθηκαν προδομένοι
Η πολιτική ηγεσία δεν θα μείνει στο απυρόβλητο. Η παράλογη απόφαση αυτού του πολέμου, ο χρόνος που επελέγη να γίνει η επίθεση και οι απατηλές υποσχέσεις και ψευδαισθήσεις προκάλεσαν ένα αίσθημα θυμού και αγανάκτησης και ο Ιταλός στρατιώτης αισθάνθηκε προδομένος. Παρ' όλα αυτά, ο μύθος του Μουσολίνι θα σβήσει τελευταίος. Κυρίως ευθύνες θα καταλογιστούν στους συνεργάτες του, ενώ ο Ντούτσε «αν γνώριζε τι συμβαίνει θα άλλαζε τα πράγματα». 
Αυτή η εχθρότητα απέναντι στην πολιτική και στρατιωτική ηγεσία θα πάρει σιγά σιγά τη μορφή ιδεολογίας και θα εξελιχθεί σε αντιφασισμό και μάλιστα οργανωμένο.
* Ο κ. Φάνης Κοιλανίτης είναι ιστορικός.
Πηγή:Καθημερινή, 28-10-2008

Το παρόν δεν εορτάζει



"Το παρόν δεν εορτάζει"
Του Παντελή Μπουκάλα

Λιγότερες φαίνονται οι σημαίες που βρήκαν φέτος θέση στα μπαλκόνια, με την επέτειο. Κανείς δεν μπορεί να πανηγυρίσει μόνο από συνήθεια και λίγους, ελάχιστους, συνεπαίρνουν τα κουρασμένα διαγγέλματα, που επαναλαμβάνουν ένα «πρέπει» το οποίο δεν αφορά πρώτα και κύρια αυτούς τους ίδιους που, από θέση κύρους και ισχύος, το απευθύνουν στους πολίτες. Η περίσταση, με τα ηθικά, πνευματικά, πολιτικά και οικονομικά της γνωρίσματα, όλα τους δυσοίωνα, δεν ευνοεί τους πανηγυρισμούς, δεν προκαλεί την «ψυχική ανάταση» που αναφέρουν τα δελτία ειδήσεων, κουρασμένα κι αυτά και μηχανικά. Και μάλλον πέφτουν στο κενό οι (ανοίκειες έτσι κι αλλιώς) παραγγελίες και σκηνοθετικές οδηγίες μητροπολιτών μέσα στους ναούς, του είδους «εδώ χειροκροτάμε!», όπως του μητροπολίτη Ανθιμου στη Θεσσαλονίκη. Χειροκρότημα κατ’ εντολήν δεν νοείται, τουλάχιστον σε καιρούς δημοκρατίας, έστω μιας δημοκρατίας που και μόνη της φθείρεται και στους εξωθεσμικούς ρυθμιστές της δεν αντιστέκεται με το πείσμα που απαιτείται.
Οι πανηγυρισμοί για το δοξασμένο παρελθόν αποκτούν νόημα και δεν εξαντλούνται σε μιαν άκαρπη νοσταλγία όταν το παρόν μας έχει να περηφανευτεί για κάποιες αξίες που τιμά, για κάποια ιδεώδη προς τα οποία κινείται με σχέδιο και πίστη. Οι «αξίες» που τώρα θριαμβεύουν στον χώρο εκείνων που υποτίθεται ότι σχεδιάζουν το μέλλον της χώρας, καθώς και εκείνων που (πάλι υποτίθεται) είναι αφιερωμένοι στο πνεύμα με ασκητική εγκράτεια, έχουν το όνομα του χρήματος, της διαπλοκής, της εξουσιολαγνίας. Αυτό είχαμε πολλούς λόγους να το υποψιαζόμαστε και πριν γίνουν γνωστά τα τόσα σκάνδαλα, μια αλυσίδα που καταντάει βρόχος στον λαιμό των «ανωνύμων», γιατί εκεί στα ψηλά της «επωνυμίας» και της δύναμης φαίνεται πως ισχύουν άλλα μέτρα και σταθμά στα ζητήματα της ηθικής· εκεί άρχει ο σχετικισμός και λείπουν τα μικρά έστω «όχι» απέναντι στους τόσους πειρασμούς. ΄Η, μάλλον, λείπουν τα «όχι» της τιμής επειδή περισσεύουν τα όχι που αρθρώνει η βαθιά πλέον διάβρωση: όχι στην ευθύνη, όχι στη μνήμη, όχι στην αγωνία των πολιτών, όχι στoν ίδιο τον σεβασμό των θεσμών της δημοκρατίας, αν κρίνουμε κι από την περιφρόνηση που εισέπραξε η Βουλή.
Για τους ψυχρούς ιστορικούς του μέλλοντος, το 2008 θα είναι το έτος όπου εισήχθη με απόλυτη ωμότητα και δέσποσε χωρίς να συναντήσει ιδιαίτερες δυσκολίες το δόγμα «ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό» (δόγμα όχι ενός προσώπου, ενός υπουργού, αλλά ενός ολόκληρου πολιτικού συστήματος). Θα είναι το έτος της πλήρους απογύμνωσης και χρεοκοπίας ενός σπουδαίου τμήματος της Εκκλησίας, το οποίο, διά του σκανδάλου του Βατοπεδίου, αποδείχθηκε μαμωνικότερο του Μαμωνά, καθώς και το έτος της οικονομικής καταβαράθρωσης. Τι να πανηγυρίσει λοιπόν το παρόν;
Πηγή: Καθημερινή,28-10-2008

26 Οκτ 2008

Περί Ιστορίας και άλλων...

Αγαπητή Εύα,

το μόνο που μπορώ πλέον να σχολιάζω μέσα σ’ αυτό τον τόπο που ζω, εργάζομαι και προσπαθώ να «συνδικαλίζομαι» είναι τα κωμικοτραγικά και ευτράπελα που βιώνω.
1.Ας αρχίσω με την «Ιστορία ο πόνος»: όσο προχωράμε στη διδασκαλία τόσο πιο πολύ πειθόμαστε για την πρόχειρη (επιεικής χαρακτηρισμός) απόφαση του Υπουργείου ημών να επιβάλει το νέο βιβλίο στην Κατεύθυνση.
Το σύστημα όμως ξέρει να μας «κουρδίζει», έτσι κι αλλιώς!
Και ξέρουν όλοι να μας «κουρδίζουν», έτσι κι αλλιώς!
Κι εμείς ξέρουμε από μόνοι μας να «κουρδιζόμαστε» έτσι κι αλλιώς!
Το στοίχημα είναι αν μπορούμε να ξεκουρδιστούμε μόνοι μας: στις 9 Σεπτεμβρίου 2008,το ΚΔΣ του ΣΕΚΦ παίρνει ΟΜΟΦΩΝΑ (εκλεγμένοι εκπρόσωποι όλων των κινήσεων ΟΕΛΜΕΚ) την απόφαση να εισηγηθεί, στο Υπουργείο (που σημειωτέον ζήτησε την άποψη της ΟΕΛΜΕΚ), ως λύση ανάγκης, όπως εφαρμοστεί και στην Κύπρο η πολιτική που ακολουθείται στο ελλαδικό εκπαιδευτικό σύστημα, σε ό,τι αφορά τα νέα βιβλία Ιστορίας για την Γ΄ Λυκείου. Στις 13 Σεπτεμβρίου η Γραμματεία της ΟΕΛΜΕΚ (εκλεγμένοι εκπρόσωποι όλων των κινήσεων) αποφασίζει κατά πλειοψηφία να απορρίψει το αίτημα του Συνδέσμου που αριθμεί περίπου το 1/3 των μελών της ως ετεροχρονισμένο! Για τις επόμενες αποφάσεις και την τροπή που πήραν τα πράγματα μέσα στο ΚΔΣ του ΣΕΚΦ και στη Γραμματεία ΟΕΛΜΕΚ δεν υπάρχει λόγος σχολιασμού, ήταν αναμενόμενα!
2. Πάντως, καλά τα νέα για τους διδάσκοντες: α. μείωση της διδακτέας ύλης (πρώτη επίσημη παραδοχή για το ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά τι; να δείτε πως θα φταίξουν οι εκπαιδευτικοί, γιατί δεν μπορούν να προσαρμόσουν το χρόνο τους) β. εξεταστέες είναι μόνο οι αράδες του διδακτικού εγχειριδίου, αφού τις αποκωδικοποιήσουμε γ. πηγές, παραθέματα του βιβλίου αξιοποιούνται προς απομνημόνευση και εξέταση πρόσθετων πληροφοριών δ. προχωράμε όλοι μαζί έχοντας πυξίδα το δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο για τις Παγκύπριες Εξετάσεις.
3. Ο δύσμοιρος ο σύμβουλος Ιστορίας δε φτάνει που πασχίζει να ξεμπερδέψει τους συναδέλφους του διδάσκοντες, οι οποίοι πασχίζουν να ξεμπερδέψουν τους μαθητές τους, πασχίζει να ξεμπερδέψει και τους φροντιστηριούχους! Φίλε μου, εκτιμώ τις φιλότιμες προσπάθειες και την εργατικότητά σου, αλλά θα στο πω: τα΄θελες και τα΄παθες!
4. Εγώ οφείλω να ομολογήσω ότι ξαλάφρωσα! Ξεκαθάρισα στους μαθητές ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει, εκτός από ένα βιβλίο. Έτσι κι αλλιώς γι’ αυτούς νέο θα ήταν!
5. Εν τω μεταξύ η κυπριακή κοινωνία και πολιτική ηγεσία του τόπου φροντίζει επιμελώς και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, έτσι ώστε να δημιουργούνται οι κατάλληλες προϋποθέσεις για καλλιέργεια των σύγχρονων εκπαιδευτικών στόχων (δημοκρατικότητα, σκεπτόμενος πολίτης, κριτική σκέψη, ανεκτικότητα κ.λπ.): εθνικιστικός παροξυσμός, κομματική πόλωση, μισαλλοδοξία, πατριδοκαπηλία, αφορισμοί και ό, τι άλλο προαιρείστε!
Θαυμάσια τα νέα!
Ειρήνη Ασιήκκαλη, 26/10/2008

Μετά τον αρραβώνα κι ο γάμος με το νέο βιβλίο Ιστορίας Γ΄Λυκείου

Ιστορία του Νεότερου και του Σύγχρονου κόσμου: Η μικρή Ελλάδα της εποχής ήταν ο «αρραβώνας» του «περιούσιου λαού» με τον Κύριό του για τη μέλλουσα ολοκλήρωση της απελευθέρωσης όλων των Ελλήνων, σύμφωνα με μεταγενέστερη ευσεβή εθνική ευχή.(Από το υποκ. «Η έκβαση της επανάστασης» με το οποίο τελειώνει η ενότητα για την ελληνική επανάσταση,σ.32)
Ουδέν σχόλιο!
Είναι το βιβλίο που θα διδαχθούν φέτος οι μαθητές της Γ΄Λυκείου(τόσο στον Κορμό, όσο και στην Κατεύθυνση). Οι αντιδράσεις δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα, καθότι είναι πολύ αργά, όπως μας είπαν.Το ιστορικό της όλης υπόθεσης είναι γνωστό, εν τάχει συνοψίζω με τις πρόσφατες εξελίξεις: το Υ.Π.(επιθ/τές-σύμβουλοι) κατέθεσαν πρόταση με παραμονή αυτού του βιβλίου(αυτού προσέξτε που σχεδόν όλοι αναγνώρισαν τη μη διδαξιμότητά του) και αφαίρεση του βιβλίου της Θεμ. Ιστορίας. Ο Σύνδεσμος Φιλολόγων απέρριψε αυτή την εισήγηση, ενώ η Γραμματεία της ΟΕΛΜΕΚ την έκανε αποδεκτή. Μετά απ΄αυτή την εξέλιξη "ο κύβος ερρίφθη". Αξίζει όμως να αναφερθεί ότι στη συνεδρία του ΣΕΚΦ κατατέθηκε και μία άλλη πρόταση από ομάδα πρωτοβουλίας διδασκόντων που πρότεινε προσωρινή επάνοδο στο περσινό βιβλίο για το μάθημα της Κατεύθυνσης. Την εισήγηση συνόδευαν και υπογραφές από συναδέλφους που διδάσκουν το μάθημα. Αυτή η πρόταση(την οποία κι εγώ υποστήριξα)μειοψήφισε.Στη Γραμματεία δε της ΟΕΛΜΕΚ ούτε καν συζητήθηκε! Γιατί άλλωστε; Την κραυγή αγωνίας των άμεσα ενδιαφερομένων θ΄ακούμε τώρα ή να τελειώνουμε με το θέμα να βγει κι ο οδηγός σπουδών;
Είναι αργά, είπαν. Το επιχείρημα ότι τώρα διδάσκουμε το μάθημα και τώρα στην πράξη αντιμετωπίζουμε τις ανυπέρβλητες δυσκολίες, αποτελεί ψιλά γράμματα για κείνους...
Εν κατακλείδι συνάδελφοι, εφοδιαστείτε, αν δεν το έχετε από τα φοιτητικά σας χρόνια, με το Λεξικό των Liddell-Scott και φροντίστε να ανατρέχετε σ΄αυτό για λέξεις όπως: νεήλυδες ,παρίστρια,ανασκολοπισμός κ.ά.Θα βρούμε ανάλογες και παρακάτω. Η γλωσσική επεξεργασία πρέπει να προηγείται, διαφορετικά οι μαθητές-πέρα απ΄όλα τα άλλα προβλήματα για την κατανόηση του βιβλίου- θα νομίσουν ότι επέλεξαν Αρχαία.
Θα ακολουθήσουν, σύντομα, σχόλια και για το περιεχόμενο.
Για την ώρα, καλή δύναμη!
Εύα Νεοκλέους

25 Οκτ 2008

S.O.S. Για τον υπό έμφαση στόχο


Στόχοι σχολικής χρονιάς 2008 – 2009. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
1ος Στόχος:"Καλλιέργεια κουλτούρας ειρηνικής συμβίωσης, αμοιβαίου σεβασμού
και συνεργασίας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων με στόχο την απαλλαγή
από την κατοχή και την επανένωση της πατρίδας και του λαού μας"
"Η παιδεία του τόπου δεν μπορεί και ούτε πρέπει να αγνοεί τις ιδιαίτερες συνθήκες μέσα στις οποίες λειτουργεί. Από την εποχή της διαμόρφωσης της παιδείας στην Κύπρο ως κοινωνικού αγαθού μπορούμε να ξεχωρίσουμε δυο βασικά κατευθύνσεις. Εκείνη την παιδεία που απευθύνεται στους Ελληνοκύπριους και την παιδεία που απευθύνεται στους Τουρκοκύπριους. Αυτό το γεγονός οφείλεται στη σύνθεση του κυπριακού λαού, ο οποίος αποτελείται βασικά από δυο εθνικές κοινότητες που έχουν τις καταβολές τους, την ιστορία τους, τα ιδιαίτερα πολιτιστικά χαρακτηριστικά τους και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους.
Η ιδιαιτερότητα αυτή στην παιδεία της Κύπρου θα συνεχίσει να υπάρχει ακόμα και όταν κατορθώσουμε να επανενώσουμε την Κύπρο υπό τη στέγη ενός κοινά αποδεχτού, ανεξάρτητου και κυρίαρχου ομοσπονδιακού κράτους. Η ελληνοκυπριακή παιδεία θα εξακολουθήσει να είναι ελληνική παιδεία, γιατί θα καλλιεργεί την ελληνική γλώσσα, τις παραδόσεις και τα ιδιαίτερα πολιτιστικά γνωρίσματα που μας χαρακτηρίζουν ως Ελληνοκύπριους. Αναμένεται ότι ανάλογη θα εξακολουθήσει να είναι και η τουρκοκυπριακή παιδεία.
Ταυτόχρονα, όμως, η παιδεία στην Κύπρο πρέπει να καλλιεργεί και τα στοιχεία εκείνα που μας ενώνουν και που μας χαρακτηρίζουν ως ένα λαό. Οι σχέσεις Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου, ενώ συνεχίζουν να επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις παρούσες και μελλοντικές πολιτικές εξελίξεις του τόπου μας. Κύριο και συχνά καθοριστικό ρόλο στην πρόσφατη ιστορία του νησιού μας είχαν ασφαλώς οι ξένες επεμβάσεις, με αποκορύφωμα την παράνομη και βάρβαρη τουρκική εισβολή και τη συνεχιζόμενη μέχρι σήμερα κατοχή του 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Στο σημερινό στάδιο του αγώνα μας για απαλλαγή από την κατοχή και τα τετελεσμένα της και για επανένωση της πατρίδας και του λαού μας, η καλλιέργεια κουλτούρας ειρηνικής συμβίωσης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων αποτελεί κρίσιμη παράμετρο, που βοηθά την επίτευξη των επιδιώξεών μας. Είναι, επίσης, και βασική προϋπόθεση, για να λειτουργήσει στην πράξη η λύση που ενδεχομένως θα προκύψει από την πολιτική διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Ο ρόλος της παιδείας σ’ αυτή την κατεύθυνση είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Η σημερινή νέα γενιά δεν έχει μνήμες ειρηνικής συμβίωσης και κοινών δραστηριοτήτων, εκδηλώσεων, πολιτικών και κοινωνικών αγώνων που έχουν οι παλιότερες γενιές που φεύγουν. Αυτές οι πραγματικότητες, εναποθέτουν στην παιδεία μας το βαρύ φορτίο και το καθήκον της προετοιμασίας των παιδιών και των νέων μας για την ειρηνική συμβίωση και τη συνεργασία Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Κάθε κοινώς αποδεκτή λύση έχει ως προϋπόθεση για την επιτυχία της τον αλληλοσεβασμό και την εποικοδομητική συνεργασία. Αυτό φυσικά δεν μπορεί να επιτευχθεί με την παραγραφή όσων κατά καιρούς έχουν προκαλέσει εντάσεις, συγκρούσεις και αιματοχυσία ανάμεσα στο λαό μας. Στην πραγματικότητα όλες οι μνήμες πρέπει να διατηρούνται, για να αποφευχθούν στο μέλλον τα λάθη του παρελθόντος. Τόσο η μία όσο και η άλλη κοινότητα στην Κύπρο πρέπει να αναγνωρίσουν τα λάθη τους, αν επιθυμούμε να επικρατήσει η ειρήνη μόνιμα στην πατρίδα μας.
Επίσης, όμως, πρέπει να αναδειχθούν και τα κοινά στοιχεία Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, όλα όσα ένωσαν και ενώνουν τη μοίρα τους ως παιδιών της κυπριακής γης. Θα πρέπει, επίσης, να αποφεύγονται από όλες τις κοινότητες της Κύπρου οι αφορισμοί και η καλλιέργεια αρνητικών στερεοτύπων για τους άλλους. Κατά συνέπεια, το σχολείο, ως χώρος ανάπτυξης του διαπολιτισμικού διαλόγου και αποδοχής της διαφορετικότητας, καλείται να αναπτύξει στους νέους μας τις αξίες της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, της κατανόησης και του αλληλοσεβασμού. Η ενίσχυση της διδασκαλίας θεμάτων που αφορούν τη λαϊκή παράδοση, τα ήθη, τα έθιμα και την ιστορία της Κύπρου θα συμβάλει αποφασιστικά προς αυτή την κατεύθυνση. Οι εκπαιδευτικοί μας καλούνται πρώτοι να πλησιάσουν και να γνωρίσουν την πολιτισμική έκφραση των δύο κοινοτήτων, έτσι ώστε να μπορέσουν να τη μεταδώσουν στους μαθητές".
*********
Αυτός είναι ο υπό έμφαση στόχος του Υπ. Παιδείας της Κύπρου που ως γνωστό έχει προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων από οργανωμένους φορείς, μερίδα των ΜΜΕ κ.ά. Κι αφού, μετά τις διασαφηνίσεις και διευκρινίσεις που δόθηκαν, όλα έδειχναν να παίρνουν το δρόμο τους φαίνεται πως η κρίση σοβούσε.Ήδη βρισκόμαστε μπροστά σε μια ενορχηστρωμένη προσπάθεια υπονόμευσης του στόχου και το μέλλον του καθόλου ευοίωνο δεν προοιωνίζεται.Αφορμή:σε κάποια από τα κείμενα που έδωσε το Υ.Π. στις συνδικαλιστικές οργανώσεις για να κρίνουν, αν είναι κατάλληλα προς αξιοποίηση, υπάρχουν σημεία τριβής και ως εκ τούτου ...ο πόλεμος μαίνεται ήδη.Από τη μια το Υ.Π. που δεν επιδεικνύει την ανάλογη πολιτική βούληση και που συνεχώς περιπίπτει σε λάθη, από την άλλη η συσπείρωση των δυνάμεων του δογματισμού και της συντήρησης, οδηγούν τα πράγματα σε πισωγύρισμα και ανησυχητική εσωστρέφεια. Πού πάμε στ΄αλήθεια; Στην Κύπρο του 21ου αι., της Ε.Ε., της πολυπολιτισμικότητας!

21 Οκτ 2008

Ας προσέχαμε!

Το νέο βιβλίο Ιστορίας της Γ΄Λυκείου, όπως είναι γνωστό προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, όταν "επιβλήθηκε" κατά την περσινή σχολική χρονιά, στους συναδέλφους στην Ελλάδα. Στο ιστολόγιο που δημιουργήθηκε τότε εκφράστηκαν απόψεις και σχόλια. Αξίζει να ανατρέξουμε σ΄αυτό κι εμείς, εδώ στην Κύπρο, τώρα που βρεθήκαμε μπροστά στο ίδιο πρόβλημα.

Ακολουθούν κάποια σχόλια που εκφράζουν την αγωνία και την αγανάκτηση των διδασκόντων:



Πολύτιμη συμπαράσταση
Πολύ ουσιαστικές, εμπεριστατωμένες και αξιόλογες είναι οι μελέτες του κ. Φ. Βώρου (http://www.voros.gr/ekp.html), διδάκτορα φιλοσοφίας και επίτιμου μέλους του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, σχετικά με τα προβλήματα που παρουσιάζει το νέο βιβλίο της Ιστορίας:
Μερικές επισημάνσεις δυσερμήνευτων ατελειών του σχολικού βιβλίου Ιστορίας: Νεότερος και Σύγχρονος Κόσμος (Γ ΄ Λυκείου)
Δείγμα αντικειμενικότητας σχολικού βιβλίου Ιστορίας (Γ΄ Λυκείου): Συμφωνία του Μονάχου (29-30 Σεπτεμβρίου 1938) και το Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο (23 Αυγούστου 1939). Ερμηνεία –Συνέπειες.
Eνα δείγμα προβληματισμού για τη διδαξιμότητα σχολικού βιβλίου Ιστορία του Νεότερου και Σύγχρονου Κόσμου (για την Γ΄ Λυκείου), σελ. 135-136: «Η πολιτική κρίση στην Ελλάδα (κατά την περίοδο 1943-45) και τα Δεκεμβριανά»
..........................................................................................................................
Σχόλια από το ιστολόγιο που δημιουργήθηκε πέρυσι από συναδέλφους στην Ελλάδα:
1. σελ. 32: Η μικρή Ελλάδα της εποχής ήταν ο «αρραβώνας» του «περιούσιου λαού» με τον Κύριό του για τη μέλλουσα ολοκλήρωση της απελευθέρωσης όλων των Ελλήνων, σύμφωνα με μεταγενέστερη ευσεβή εθνική ευχή.(Από το υποκεφάλαιο «Η έκβαση της επανάστασης» με το οποίο τελειώνει η ενότητα για την ελληνική επανάσταση.
2.Περί όρων και ορισμών
· Θεσμοθετημένοι ηγέτες, φυσικοί ηγέτες, πολιτικώς ενήλικες, προκομμένοι του έθνουςΟ όρος «θεσμοθετημένοι ηγέτες», που σχολιάστηκε στην προηγούμενη δημοσίευση, αφορά τους πρόκριτους, τους «ιεράρχες» και τους «καπετάνιους» κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Οι ίδιοι αυτοί (συλλήβδην πάλι, σαν ένα σώμα-μια ψυχή) ονομάζονται και «φυσικοί ηγέτες» (!!!):(σελ. 32): Οι «φυσικοί ηγέτες» του τόπου ήταν οι πρόκριτοι , οι αρχιερείς και οι καπετάνιοι, μαζί με τους «προκομμένους» του έθνους, τους λόγιους. Αυτοί ήταν τότε οι «πολιτικώς ενήλικες» (ποιοι ακριβώς δεν κατανοούν οι μαθητές, όλοι ή μόνο οι λόγιοι;> ασάφεια, πέρα από την αντιεπιστημονικότητα), και αυτοί ήλεγχαν την επαναστατική εξουσία, αυτοί στήριξαν την επανάσταση, χωρίς δε τη στήριξή τους μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο ότι η επανάσταση θα είχε καταρρεύσει.
α) Απαράδεκτοι αξιολογικοί όροι χωρίς τεκμηρίωση ούτε ιστορικά στοιχεία επαρκή. Είναι «φυσικοί» οι ηγέτες άραγε επειδή ήταν θεσμοθετημένοι; β) Γιατί τα εισαγωγικά; Αν πρόκειται για χαρακτηρισμό άλλων ιστορικών, θα’ πρεπε να γίνει σχετική αναφορά γ) επί της ουσίας: ποιοι «ήλεγχαν την επαναστατική εξουσία»; Όλοι μαζί, παρέα; Κι ο εμφύλιος; Οι Μ. Δυνάμεις; Χωρίς την στήριξη των Μ. Δυνάμεων ΔΕΝ θα είχε καταρρρεύσει ο αγώνας; Κι όλ’ αυτά στον ΕΠΙΛΟΓΟ του κεφαλαίου για την ελληνική επανάσταση!Στο ίδιο επίσης κεφάλαιο (σελ.30) πληροφορούνται τα παιδιά (μαζί και μεις) ότι οι πρόκριτοι ήταν «γνωστοί» ως δημοκρατικοί («επικαλούνταν τη δημοκρατική αρχή της ανάδειξης των αρχόντων δια της ψήφου του λαού»), ενώ οι «καπετάνιοι» (σίγουρα κάποιοι μαθητές εδώ καταλαβαίνουν οι ναυτικοί) ως «ολιγαρχικοί»!! Στο τέλος της παραγράφου αυτής που αναπτύσσεται αναλυτικά, προστίθεται με τρόπο που δεν προβάλλεται καθόλου (χαρακτηριστικό είναι ότι οι μαθητές που διάβασαν δεν το κατάλαβαν): «Φυσικά, οι όροι αυτοί δεν ανταποκρίνονταν στις αντίστοιχες επιδιώξεις των δύο παρατάξεων»! Ωστόσο, η δυσαναλογία της ανάπτυξης δεν βοηθά καθόλου στην πρόσληψη αυτής της τελευταίας καθοριστικής διευκρίνησης!

Πηγή:
http://istoria3.blogspot.com/

20 Οκτ 2008

Α, φτάνει πια! Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά. Μ. Αναγνωστάκης

Μιας και τον τελευταίο καιρό οι συζητήσεις περί Ιστορίας έγιναν της μόδας, αξίζει να δείτε το βιβλίο "Προσεγγίζοντας το Ολοκαύτωμα στο ελληνικό σχολείο", ένα εκπαιδευτικό ερευνητικό πρόγραμμα για μαθητές Δημοτικού-Γυμνασίου-Λυκείου της σειράς εκκεντρική Ιστορία-Ιστορία από το περιθώριο.Η έκδοση είναι ομαδική: Γιώργος Κόκκινος, Μαρία Βλαχού, Βασιλική Σακκά, Ευαγγελ. Κουνέλη, Αγγελ. Κώστογλου, Σταύρος Παπαδόπουλος(εκδόσεις Ταξιδευτής, Αθήνα 2007).Στην εισαγωγή του βιβλίου γράφει Γ. Κόκκινος:"Προσβλέπουμε σε μια ιστοριογραφία μαχητική, σχεδόν παθιασμένη και ασθμαίνουσα,παρεμβατική, εικονοκλαστική, αιρετική, φυγόκεντρη, λυτρωτική..., σε μια ιστοριογραφία που διασχίζει τα πραγματικά ή φανταστικά σύνορα και αντιμάχεται την ουσιοκρατία κάθε μορφής, που αντιστέκεται στο κοινότοπο πνεύμα, που αποδομεί και ανασυνθέτει, που δεν εξιδανικεύει ούτε δαιμονοποιεί, που προδίδει συνειδητά όλα τα δόγματα, αναζητώντας σαν τον Σίσυφο την ιστορική αλήθεια..."

19 Οκτ 2008

Για το νέο βιβλίο Ιστορίας Γ΄Λυκείου


 Σήριαλ έχει καταντήσει το θέμα της Ιστορίας στη Γ΄Λυκείου.

    Ειδικοί και άμεσα ενδιαφερόμενοι τοποθετήθηκαν για την ακαταλληλότητα του βιβλίου.

    Άρθρα στον τύπο - και από άσχετους με το θέμα - συσκέψεις επί συσκέψεων από οργανωμένους φορείς.

    Αποτέλεσμα; Οι αρμόδιοι(Υπουργείο Παιδείας και ΟΕΛΜΕΚ) σιωπούν.
    Στο μεταξύ, τα μαθήματα του Α΄Τριμήνου προχωρούν, η κατάσταση παγιώνεται κι οι μαθητές(ποιος,αλήθεια τους σκέφτεται αυτούς;) αγωνιούν για το μέλλον τους.

    Εδώ και μια βδομάδα τοποθετήθηκε ο ΣΕΚΦ(σύνδεσμος των φιλολόγων) για τη νέα πρόταση του Υπουργείου και την απέρριψε.
    Προ ημερών,επίσης,ομάδα πρωτοβουλίας καθηγητών που διδάσκουν το μάθημα, συγκέντρωσαν υπογραφές και κατέθεσαν πρόταση για προσωρινή επαναφορά του παλιού βιβλίου στην Κατεύθυνση.

    Από τότε..."φωνή βοώντος".

    Οι διδάσκοντες έχουν εξοντωθεί ήδη, προσπαθώντας να βρουν τρόπους διδασκαλίας πιο αποτελεσματικούς για τους μαθητές.

    Πότε επιτέλους θα αναλάβουν τις ευθύνες τους οι αρμόδιοι;