Η ιστορία στις αρχές του 21ου αιώνα
Α. Λιάκος
Στον 20ό αιώνα η ιστορία χρησιμοποιήθηκε και ως όργανο ελέγχου των κοινωνιών σε έκταση κατά πολύ μεγαλύτερη από ό,τι είχε συμβεί προηγουμένως. Χρησιμοποιήθηκε όμως και για να στηρίξει τη διεκδίκηση ανεξαρτησίας των αποικιακών λαών και τα κινήματα διεκδίκησης δικαιωμάτων σε σχέση με το φύλο, τη φυλή και την κοινωνική τάξη. Η στροφή στη μνήμη και η συζήτηση των τραυματικών εμπειριών του 20ού αιώνα αναδείχτηκαν μείζον ζήτημα του δημόσιου χώρου. Ταυτόχρονα η ιστορία έγινε συστατικό στοιχείο της καινούργιας πολιτισμικής πολιτικής και της διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου. Η ιστορία έγινε μαζική και δημόσια. Το τέλος του 20ού αιώνα και τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα συνοδεύτηκαν σε πολλές χώρες από πολιτισμικές συγκρούσεις γύρω από ζητήματα μνήμης και ιστορίας. Είναι καιρός λοιπόν να ξανασκεφτούμε την πορεία της ιστορίας.
Πού βρίσκεται η ιστορία στις αρχές του 21ου αιώνα; Στο ερώτημα αυτό δοκιμάζει να απαντήσει το παγκόσμιο ιστορικό συνέδριο Η Ιστορία ανάμεσα στον αναστοχασμό και την κριτική το οποίο θα διεξαχθεί στην Αθήνα (30 Οκτ. έως 1 Νοεμβρ.) με συμμετοχή κορυφαίων ιστορικών από την Ευρώπη, την Αμερική, την Κίνα και την Ιαπωνία, τον Αραβικό κόσμο και την Αυστραλία. Το συνέδριο θέλει να ανακεφαλαιώσει τη δια-εθνική μεταμόρφωση των ιστορικών σπουδών κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Τα ενδιαφέροντα της ιστορίας διευρύνθηκαν και διαφοροποιήθηκαν ως προς τις θεματολογίες, τις μεθόδους και τις προσεγγίσεις τους. Οι φορείς της ιστορικής γραφής επίσης άλλαξαν με την επέκταση της μαζικής εκπαίδευσης. Οι ιστορικοί δεν ανήκουν πλέον στις ελίτ, δεν είναι πλέον μόνο άνδρες, δεν ανήκουν μόνο στο δυτικό κόσμο. Διαφοροποιήθηκαν επίσης η θεματολογία και οι τρόποι προσέγγισης. Ενεργοποιήθηκαν νέου είδους πηγές, συμπληρώνοντας τις πιο παραδοσιακές αρχειακές πηγές. Αξιοσημείωτη είναι η συνάντηση της ιστορίας με έννοιες και πρακτικές άλλων επιστημονικών κλάδων και με την ιστορία των επιστημών.
Τι σημαίνει ο τίτλος του συνεδρίου; Η έννοια του αναστοχασμού αποτελεί χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνικών και ανθρωπιστικών σπουδών. Η πολιτισμική στροφή στις κοινωνικές επιστήμες περιλαμβάνει τη στροφή του ενδιαφέροντος των ιστορικών στο ίδιο το υποκείμενο της εξιστόρησης, στον τρόπο που ιστορεί, στον ιστορικό λόγο, στο αναγνωστικό και ερμηνευτικό κοινό της ιστορίας. Η κριτική επίσης είναι συνυφασμένη με την ιστορία της ιστοριογραφίας και την ανάδειξη της ιστορίας σε πειθαρχημένο κλάδο γνώσης (κριτική των πηγών, ρόλος της βιβλιοκριτικής), αλλά επίσης και με τις κριτικές παραδόσεις που αφορούν τη θέση της ιστορίας και των ιστορικών στην κοινωνία (κριτική φύλου, μετα-αποικιακή κριτική, φουκωική κριτική της σχέσης γνώσης και εξουσίας, βιοπολιτική κριτική, πολιτισμική κριτική). Το συνέδριο διοργανώνεται από το περιοδικό Ιστορείν/Historein, το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών και τη Διεθνή Επιτροπή Ιστορίας και Θεωρίας της Ιστοριογραφίας.
Πηγή: ΒΗΜΑ, 26/10/2008
Ο κ. Αντώνης Λιάκος είναι καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Α. Λιάκος
Στον 20ό αιώνα η ιστορία χρησιμοποιήθηκε και ως όργανο ελέγχου των κοινωνιών σε έκταση κατά πολύ μεγαλύτερη από ό,τι είχε συμβεί προηγουμένως. Χρησιμοποιήθηκε όμως και για να στηρίξει τη διεκδίκηση ανεξαρτησίας των αποικιακών λαών και τα κινήματα διεκδίκησης δικαιωμάτων σε σχέση με το φύλο, τη φυλή και την κοινωνική τάξη. Η στροφή στη μνήμη και η συζήτηση των τραυματικών εμπειριών του 20ού αιώνα αναδείχτηκαν μείζον ζήτημα του δημόσιου χώρου. Ταυτόχρονα η ιστορία έγινε συστατικό στοιχείο της καινούργιας πολιτισμικής πολιτικής και της διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου. Η ιστορία έγινε μαζική και δημόσια. Το τέλος του 20ού αιώνα και τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα συνοδεύτηκαν σε πολλές χώρες από πολιτισμικές συγκρούσεις γύρω από ζητήματα μνήμης και ιστορίας. Είναι καιρός λοιπόν να ξανασκεφτούμε την πορεία της ιστορίας.
Πού βρίσκεται η ιστορία στις αρχές του 21ου αιώνα; Στο ερώτημα αυτό δοκιμάζει να απαντήσει το παγκόσμιο ιστορικό συνέδριο Η Ιστορία ανάμεσα στον αναστοχασμό και την κριτική το οποίο θα διεξαχθεί στην Αθήνα (30 Οκτ. έως 1 Νοεμβρ.) με συμμετοχή κορυφαίων ιστορικών από την Ευρώπη, την Αμερική, την Κίνα και την Ιαπωνία, τον Αραβικό κόσμο και την Αυστραλία. Το συνέδριο θέλει να ανακεφαλαιώσει τη δια-εθνική μεταμόρφωση των ιστορικών σπουδών κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Τα ενδιαφέροντα της ιστορίας διευρύνθηκαν και διαφοροποιήθηκαν ως προς τις θεματολογίες, τις μεθόδους και τις προσεγγίσεις τους. Οι φορείς της ιστορικής γραφής επίσης άλλαξαν με την επέκταση της μαζικής εκπαίδευσης. Οι ιστορικοί δεν ανήκουν πλέον στις ελίτ, δεν είναι πλέον μόνο άνδρες, δεν ανήκουν μόνο στο δυτικό κόσμο. Διαφοροποιήθηκαν επίσης η θεματολογία και οι τρόποι προσέγγισης. Ενεργοποιήθηκαν νέου είδους πηγές, συμπληρώνοντας τις πιο παραδοσιακές αρχειακές πηγές. Αξιοσημείωτη είναι η συνάντηση της ιστορίας με έννοιες και πρακτικές άλλων επιστημονικών κλάδων και με την ιστορία των επιστημών.
Τι σημαίνει ο τίτλος του συνεδρίου; Η έννοια του αναστοχασμού αποτελεί χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνικών και ανθρωπιστικών σπουδών. Η πολιτισμική στροφή στις κοινωνικές επιστήμες περιλαμβάνει τη στροφή του ενδιαφέροντος των ιστορικών στο ίδιο το υποκείμενο της εξιστόρησης, στον τρόπο που ιστορεί, στον ιστορικό λόγο, στο αναγνωστικό και ερμηνευτικό κοινό της ιστορίας. Η κριτική επίσης είναι συνυφασμένη με την ιστορία της ιστοριογραφίας και την ανάδειξη της ιστορίας σε πειθαρχημένο κλάδο γνώσης (κριτική των πηγών, ρόλος της βιβλιοκριτικής), αλλά επίσης και με τις κριτικές παραδόσεις που αφορούν τη θέση της ιστορίας και των ιστορικών στην κοινωνία (κριτική φύλου, μετα-αποικιακή κριτική, φουκωική κριτική της σχέσης γνώσης και εξουσίας, βιοπολιτική κριτική, πολιτισμική κριτική). Το συνέδριο διοργανώνεται από το περιοδικό Ιστορείν/Historein, το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών και τη Διεθνή Επιτροπή Ιστορίας και Θεωρίας της Ιστοριογραφίας.
Πηγή: ΒΗΜΑ, 26/10/2008
Ο κ. Αντώνης Λιάκος είναι καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Δυστυχώς, εμείς οι Φιλόλογοι της Κύπρου δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε αυτό το τόσο αξιόλογο, ως προς το θέμα, συνέδριο.Θα περιοριστούμε στο συνέδριο για τον Αριστοτέλη που διοργανώνει η ΠΕΦ. Πάλι καλά!Το Υπ. Παιδείας παραχωρεί σε 90 Φιλολόγους άδεια 2 ημερών για να μπορέσουν να μεταβούν στην Αθήνα(χώρος διεξαγωγής του συνεδρίου).Η ανάγκη για επιμόρφωση προβάλλει σήμερα περισσότερο επιτακτική.Και σίγουρα δεν εξαντλείται με τη συμμετοχή σ΄ένα συνέδριο!