31 Μαΐ 2010

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος,Τάσος Λειβαδίτης



"...Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν΄αγωνίζεσαι 
για την ειρήνη και για το δίκαιο.
....
Δεν έχεις καιρό,δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος..."
Τάσος Λειβαδίτης

26 Μαΐ 2010

Εκλογές του Συνδέσμου Φιλολόγων(ΣΕΚΦ)


Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε με αφορμή τις εκλογές στον Σύνδεσμο Φιλολόγων.
Οι εκλογές διεξάγονται αύριο Πέμπτη(28 Μαΐου 2010).
 ***********
Σύνδεσμος Ελλήνων Κυπρίων Φιλολόγων(ΣΕΚΦ)
 Απολογισμός της τριετίας που πέρασε-
Στόχοι για την επόμενη
Στην τριετία που διανύσαμε η Συνεργασία Καθηγητών συμμετείχε ενεργά και ουσιαστικά τόσο στο ΚΔΣ του ΣΕΚΦ όσο και στα Επαρχιακά Συμβούλια. Εργάστηκε συστηματικά και απαρέγκλιτα για την αναβάθμιση του ΣΕΚΦ και του κλάδου των φιλολόγων, προασπίζοντας τον υγιή, τον στηριγμένο σε αρχές και θέσεις, τον ακομμάτιστο συνδικαλισμό. Η συμμετοχή μας αντιστρατεύτηκε, στο βαθμό που μπορέσαμε, σκοπιμότητες και τακτικισμούς των κομματικών κινήσεων και μηχανισμών.
 Οι εκλεγμένοι εκπρόσωποί μας συνέβαλαν με την παρουσία και τις δραστικές παρεμβάσεις τους ώστε:
  • Να διοργανωθεί συνέδριο για την Ιστορία τον Οκτώβριο του 2008.
  • Να δημιουργηθεί και να  λειτουργήσει Ιστοσελίδα του ΣΕΚΦ.
  • Να τοποθετείται με κείμενά του το ΚΔΣ του ΣΕΚΦ πάνω στα εξεταστικά δοκίμια των Παγκυπρίων Εξετάσεων(λειτούργησε μόνο την πρώτη χρονιά).
  • Να ασκείται διεκδικητική πολιτική απέναντι στο Υπουργείο Παιδείας.
  • Να επιδιώκεται ουσιαστική συνεργασία με την ΟΕΛΜΕΚ αλλά και να απαιτείται από αυτήν να σέβεται και να προωθεί τις αποφάσεις του ΣΕΚΦ.
Παρά τις προσπάθειές μας και τις συνεχείς μας πιέσεις δεν προωθήθηκαν πολλά από εκείνα που από την αρχή ζητήσαμε να αποτελέσουν στόχους του ΣΕΚΦ.
Ενδεικτικά αναφέρουμε:
·        Εκσυγχρονισμός του Καταστατικού του ΣΕΚΦ.
·        Συνεχής παρουσία/δράση του ΣΕΚΦ με ανακοινώσεις-παρεμβάσεις.
·        Έκδοση των Πρακτικών του Συνεδρίου Ιστορίας
·       Έκδοση του Φιλολογικού Δελτίου και άλλων εκδόσεων σχετικών με τα φιλολογικά ζητήματα.
·        Ενημέρωση των φιλολόγων και επικοινωνία με τη βάση και τους μάχιμους εκπαιδευτικούς.
·        Διοργάνωση ετήσιου συνεδρίου.
·        Εκσυγχρονισμός και αναβάθμιση του ΣΕΚΦ, προκειμένου να ξεφύγει από τα στενά συντεχνιακά πλαίσια και να καταστεί ικανός να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καιρών.
 Ειδικά την τελευταία χρονιά, με την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση, το Ωρολόγιο και τα Αναλυτικά Προγράμματα  να βρίσκονται σε εξέλιξη, ο ΣΕΚΦ δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Περιέπεσε σε ανυποληψία, λειτούργησε τυπικά, διεκπεραιώνοντας τα απαραίτητα(πολλές φορές ούτε κι αυτά) και δεν κατάφερε να βρεθεί κοντά στις αγωνίες, τις έγνοιες και τις ανησυχίες των συναδέλφων.
Οι εξελίξεις συντελούνται χωρίς τον ΣΕΚΦ.
Οι απουσίες, η απροθυμία, οι συνεχείς κομματικές και ιδεολογικές αντεγκλήσεις εμπόδισαν τον ΣΕΚΦ από το να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων.

Το σκηνικό της επόμενης τριετίας δεν προοιωνίζεται καλύτερο! Και πάλι στήθηκαν οι προεκλογικές συμμαχίες και οι συμπράξεις που δεν στηρίζονται σε  αρχές και κοινή ιδεολογική βάση. Και πάλι στόχος τα αξιώματα και η μεγαλύτερη εκπροσώπηση!
Μπροστά σ΄ αυτό το σκηνικό η Συνεργασία Καθηγητών προτάσσει τις αρχές και τους στόχους της για ακομμάτιστο συνδικαλιστικό κίνημα, για ένα σύγχρονο ΣΕΚΦ που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των φιλολόγων.
Γι΄ αυτό και η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εκπροσώπηση της Συνεργασίας αποτελεί εχέγγυο για την αναβάθμιση και την ποιοτική ανέλιξη του ΣΕΚΦ! 
Εύα Νεοκλέους
Υ.Γ.Η φωτογραφία είναι από το συνέδριο για την Ιστορία που διοργάνωσε ο ΣΕΚΦ τον Οκτώβριο του 2008.    

25 Μαΐ 2010

Εκλογές του Συνδέσμου Φιλολόγων-Υποψήφιοι Συνεργασίας Καθηγητών

Εκλογές του Συνδέσμου Φιλολόγων(ΣΕΚΦ)
Πέμπτη,27 Μαΐου 2010 
Οι υποψήφιοι της Συνεργασίας Καθηγητών 


Εκλογές Συνδέσμου Φιλολόγων(ΣΕΚΦ),Μάϊος 2010                                                                   

22 Μαΐ 2010

"Μικρές αποδράσεις"


Ένα παιχνίδι φαντασίας και εικόνων από το πολύ όμορφο Ιστολόγιο "Φωτοποιήματα" του καλού φίλου vagnes.
Λέξεις,εικόνες,φως,χρώματα...
Απόπειρα επένδυσης στην ελπίδα...
Σ΄ευχαριστώ vagnes!


Έτσι απλά

Έτσι απλά κι απρόσμενα
πήραν τα σύννεφα ξανά
το αληθινό τους όνομα

Έτσι απλά κι ανέλπιστα
ξεχείλισε το φως
κι έγινε λάμψη

Έτσι απλά ζωή
μεταμορφώθηκες

Σαν το χαμόγελο
που χαϊδεύει ημερωμένο
την καινούργια ανατολή

Σαν το χάδι
που ημέρεψε την αγριάδα
του κόσμου

Σαν το φιλί
που σήμανε ζωή,
χωρίς φθινόπωρο.

Σαν κι εσένα …

Εύα Νεοκλέους

16 Μαΐ 2010

Περί αυτομόρφωσης...

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ(2)
 Τα θέματα που δόθηκαν στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας προκάλεσαν αυτές τις μέρες ποικίλες αντιδράσεις.Συνδικαλιστικοί φορείς,συνάδελφοι Φιλόλογοι,γονείς,υποψήφιοι,άνθρωποι των γραμμάτων τοποθετούνται κριτικά και διατυπώνουν τις παρατηρήσεις τους, έντονες ή λιγότερο έντονες.

Σύνηθες φαινόμενο αυτό.Είθισται κάθε χρόνο, να ακολουθείται μια τέτοια "τακτική" δημόσιας συζήτησης μετά τη συγκεκριμένη εξέταση,τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο και, κατά τη γνώμη μου όχι μόνο θεμιτή είναι αλλά και επιβάλλεται. Μια τέτοια καλόπιστη και εποικοδομητική κριτική είναι δυνατό να συμβάλει στην αποφυγή λαθών στο μέλλον και στην ποιοτική αναβάθμιση των εξεταστικών δοκιμίων.Άλλωστε,η φύση του συγκεκριμένου μαθήματος  είναι τέτοια που δεν μπορεί να αποφευχθεί η συσχέτιση με πολιτικές και ιδεολογικές επιλογές.Κι αυτό είναι που προκάλεσε, ίσως, σωρεία αντιδράσεων.
Η κριτική εστιάζεται στην επιλογή του συγκεκριμένου δοκιμίου της Αλεξάνδρας Κοθωναίου,στην ερώτηση Β1,στο θέμα του άρθρου που καλούνταν οι υποψήφιοι να γράψουν και κυρίως στην αμφισβήτηση του όρου αυτομόρφωση.
Κριτική ασκήθηκε και στην ΠΕΦ, γιατί περιορίστηκε σε μια τυποποιημένη και κοινότοπη ανακοίνωση. 
Μια ολοκληρωμένη εικόνα για τα κείμενα που έχουν, ως τώρα, δημοσιευτεί(γιατί σίγουρα θα ακολουθήσουν και πολλά άλλα) μπορεί να βρείτε στην alfavita.gr  αλλά και στον σημερινό τύπο.
Ενδεικτικά παραθέτω εδώ:
  • Το κείμενο της φίλης Αναστασίας Σκόρδου που δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιό της (και  στην alfavita):
 Περί αυτομόρφωσης: Μια άλλη ανάγνωση του θέματος της έκθεσης
Το φετινό θέμα της έκθεσης δέχεται ήδη τα πυρά των φιλολόγων, και όχι μόνο, για λόγους πολιτικούς και ιδεολογικούς, κυρίως. Και από μεριάς της Π.Ε.Φ, για μια…ασάφεια σε ένα ερώτημα (αν έπρεπε, λέει, να τεκμηριωθεί η απάντηση, αν είναι δυνατόν!)
Εγώ θα αρχίσω από αλλού. Ονομάτων επίσκεψις: Τι θα απαντούσε ένας καλός γνώστης της ελληνικής γλώσσας, αν τον ρωτούσαμε τι είναι η αυτομόρφωση; Πιθανότατα ότι είναι η μόρφωση που αποκτάμε μόνοι μας, χωρίς δασκάλους και σχολεία. Από το διάβασμα βιβλίων, από την παρακολούθηση του τύπου, ηλεκτρονικού και έντυπου, από την επαφή με το κοινωνικό σύνολο, τα ταξίδια, τις επιστήμες, την τέχνη και τον πολιτισμό, γενικά.
Αν απαντούσε ότι αυτομόρφωση είναι η επαγγελματική κατάρτιση, η επιμόρφωση, το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας κλπ, θα του λέγαμε ότι συγχέει τους όρους. Άλλο αυτομόρφωση, άλλο επιμόρφωση ή κατάρτιση, αν και όλα αυτά ανήκουν στο γενικότερο όρο, της Δια βίου μάθησης.
Εδώ, στο κείμενο που δόθηκε στους μαθητές, είναι φανερό ότι τραβήχτηκε στα όριά του ο όρος αυτομόρφωση (μάλλον ως συνήθης τεχνοκρατική μεταγραφή ξένου όρου, στα πλαίσια της εκπαίδευσης ενηλίκων), για να συμπεριλάβει και όλα τα άλλα, που παρέχονται από οργανωμένους φορείς, κρατικούς ή ιδιωτικούς.  Λες και η κατάρτιση, η επιμόρφωση δεν είναι παρά ατομικό ζήτημα, μια επιλογή όποιου δεν θέλει να υστερήσει πνευματικά και επαγγελματικά στους σύγχρονους καιρούς.
Το ζήτημα εδώ όμως δεν είναι μόνο αμιγώς πολιτικό, όπως το είδαν όσοι σχολίασαν το θέμα. Κατά πόσο δηλαδή χειραγωγούνται οι μαθητές να αποδέχονται ότι θα είναι απασχολήσιμοι και αναδομήσιμοι, ανάλογα με τις ορέξεις του καπιταλιστικού συστήματος.
Καλώς ή κακώς, την κοινωνία της αγοράς επιλέγει κι αυτός ο λαός και σχεδόν όλοι οι άλλοι, οπότε οφείλουν να προσαρμόζονται σε αυτά που ζητάει. Δεν γίνεται να έχεις καπιταλιστική οικονομία και εσύ να ζητάς να μην διέπεται η ζωή σου και το επάγγελμά σου από τους νόμους της αγοράς. Υπήρξαν, και υπάρχουν ακόμη, κάποιες νησίδες εναλλακτικές, έχουν κόστος όμως, έχουν άλλο τρόπο ζωής, χωρίς αυτήν την καταναλωτική αφθονία, με προστατευτισμό, με ενδοστρέφεια. Αυτό θέλουμε; Μακάρι, να μπορέσουμε να προχωρήσουμε τόσο μπροστά ως κοινωνία και ως άνθρωποι και να προκρίνουμε άλλο μοντέλο ζωής από τον ανθρωποφάγο καπιταλισμό. Μέχρι τότε όμως, και η κατάρτιση και η προσαρμογή στους νόμους της αγοράς είναι εκ των ων ουκ άνευ. Κι ας μην βαυκαλίζουμε τα παιδιά με τις φρούδες ελπίδες ότι θα βγαίνουν από ένα πανεπιστήμιο, έχοντας σπουδάσει πχ θεωρία της επιστήμης και η αγορά θα τους στρώνει το κόκκινο χαλί να περάσουν. Άλλο οι σπουδές, παιδιά μου, που θα σας ανοίξουν το μυαλό, την ψυχή, τα φτερά κι άλλο το πώς θα χρησιμοποιήσετε τις γνώσεις σας, την ψυχή, τα φτερά σας, για να κερδίσετε μια θέση σ’ αυτή την εκ προοιμίου ανταγωνιστική παγκόσμια κοινωνία. Εκεί και μια κατάρτιση ταχύρρυθμη, πχ στο πώς κρατάς μια αγροτοτουριστική επιχείρηση, μπορεί να σου δώσει εφόδια να γίνεις ένας μορφωμένος  επιχειρηματίας, που θα πάει μπροστά τον τόπο του, την πατρίδα του, αντί να περιμένει στη γωνία να τον διορίσουν καθηγητή στη θεωρία της επιστήμης.
Η ουσιαστική ένστασή μου εμένα στο θέμα της έκθεσης, είναι ότι παραγνωρίζει το ρόλο του πρώτου συνθετικού αυτο-, δηλαδή της προσωπικής ευθύνης για την ουσιαστική μόρφωση, που δεν μπορούν να σου δώσουν ούτε τα σχολεία, όποιας βαθμίδας, ούτε οι δάσκαλοι, ούτε οι φορείς, αν δεν μάθεις να αναπνέεις μαζί της κάθε μέρα της ζωής σου. Αν δεν μάθεις να αντλείς μόρφωση από ό,τι καλό ευδοκιμεί στη χώρα σου και στον κόσμο: βιβλία, ιδέες, ανθρώπους, τέχνη, ζωή…ναι, ναι ακόμη κι από τον έρωτα που έλεγε και κάποια ψυχή χθες, σχολιάζοντας το θέμα!
Αυτή είναι η πολιτική μου ένσταση: Κανείς επιμορφούμενος ή καταρτιζόμενος ή απασχολήσιμος δεν θα γίνει ποτέ πιόνι και ενεργούμενο κανενός συστήματος, αν γηράσκει αεί αυτο…διδασκόμενος και αυτομορφούμενος.

Αναστασία Σκόρδου
Φιλόλογος
 Έκθεση 2010, το πιάσαμε το υπονοούμενο!
Η πρώτη ερώτηση:
Β1. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80 έως 100 λέξεων το περιεχόμενο του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου: ... οι νέοι άνθρωποι των τεχνολογικών κοινωνιών καλούνται να αλλάξουν δύο ή τρία επαγγέλματα στην επαγγελματική πορεία τους ...
Μονάδες 12
και η σωστή απάντηση:
άνεργος φυσικός, άνεργος ηλεκτρονικός και άνεργος άνεργος

Η διάχυση της κυρίαρχης ιδεολογίας παραμένει βασικό χαρακτηριστικό του μαθήματος της έκθεσης. Τα ίδια ακούγονταν και δέκα χρόνια πριν, όταν η μεταρρύθμιση Αρσένη απορύθμιζε περισσότερο την εκπαίδευση.

9 Μαΐ 2010

Η εικόνα της γυναίκας στην Πεζογραφία της Γ΄Λυκείου

 ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ(1)
Η μελέτη που παρατίθεται πιο κάτω γράφτηκε και παρουσιάστηκε στα πλαίσια προαιρετικού σεμιναρίου που διοργάνωσε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο  με θέμα "Εκπαίδευση και Ισότητα φύλων", με εισηγήτρια την κ. Δέσποινα Σολωμή-Χαραλαμπίδου. Η μελέτη είναι δημοσιευμένη στην ιστοσελίδα του Ερευνητικού Κέντρου Ισότητας Φύλου(ΕΚΙΦ).
Θεωρώ πως πρόκειται για μια πολύ αξιόλογη προσέγγιση του θέματος με το οποίο καταπιάνεται, τόσο ως προς τη συνοπτική θεώρηση των συγκεκριμένων κειμένων όσο και ως προς τις εισηγήσεις που κατατίθενται.Βρισκόμαστε,άλλωστε, σε διαδικασία Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης και διαμόρφωσης Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων.

Η εικόνα της γυναίκας στην πεζογραφία της Γ΄Λυκείου
Της Φιλολόγου Αντρούλας Λάρκου

Εισαγωγή
Το θέµα έχει µελετηθεί και αναλυθεί από ειδικούς επιστήµονες. Το αναλυτικό πρόγραµµα – επίσηµο και κρυφό – διατρέχεται από τα στερεότυπα που χαρακτηρίζουν τη γενικότερη αντίληψη της κοινωνίας για το ρόλο των δύο φύλων. Πώς θα µπορούσε άλλωστε να ήταν διαφορετικά;
Έτσι µια κριτική µατιά στα λογοτεχνικά κείµενα που διδάσκονται στη Μέση Εκπαίδευση θα αποδείκνυε το αυτονόητο. .εν υπάρχει καµιά πολιτική σχετικά µε το θέµα, ούτε καν προσπάθεια να εφαρµοστούν κάποιες από τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η αρχή της διάστασης του φύλου.
Ό,τι αποµένει είναι οι κατά καιρούς µεµονωµένες φωνές που επαναφέρουν το θέµα ή αποσπασµατικές προσπάθειες για να ανοίξει έστω µια συζήτηση, ιδιαίτερα ανάµεσα στους φορείς που έχουν την ευθύνη για τους χειρισµούς και τις αποφάσεις.
Η επιλογή των κειµένων που διδάσκονται οι µαθητές και οι µαθήτριες γίνεται κατά καιρούς από επιτροπές του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισµού, στις οποίες εκτός από τους αξιωµατούχους του Υπουργείου, συµµετέχουν και εκπρόσωποι της Οργάνωσης των Καθηγητών (Ο.Ε.Λ.Μ.Ε.Κ.) και εκλεγµένοι εκπαιδευτικοί στο Σύνδεσµο των Φιλολόγων (Σ.Ε.Κ.Φ.). Το υλικό µε βάση το οποίο γίνεται η επιλογή είναι τα βιβλία του Ο.Ε.Δ.Β. που έρχονται από την Ελλάδα και τα βιβλία που εκδίδονται από την Υ.Α.Π. τα οποία κυρίως καλύπτουν τη λογοτεχνική παραγωγή της Κύπρου. 

Στόχος της σύντοµης µελέτης που ακολουθεί είναι η κριτική ανάλυση των κειµένων της πεζογραφίας που διδάσκονται υποχρεωτικά όλοι οι τελειόφοιτοι στο δηµόσιο σχολείο και στα οποία εξετάζονται στις Παγκύπριες Εξετάσεις και ο σχολιασµός των αντιλήψεων που προβάλλουν για το ρόλο των δύο φύλων. Πιο συγκεκριµένα, ο εντοπισµός του κρυφού αναλυτικού προγράµµατος στο επίσηµο και διαπιστώσεις για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν, όταν η Πολιτεία αποφασίσει σοβαρά ότι θα ασχοληθεί και µε το συγκεκριµένο θέµα.

Τα κείµενα που εξετάζονται είναι τέσσερα διηγήµατα: Το ψαράκι της γυάλας του Μάριου Χάκκα, Σοροκάδα του Νίκου Κάσδαγλη, Ο πορτοκαλόκηπος του Γιώργου Φιλίππου Πιερίδη, +13 – 12 – 43 του Γιώργου Ιωάννου και ένα απόσπασµα από το µυθιστόρηµα του Στρατή Τσίρκα Αριάγνη. 

Η πρώτη παρατήρηση για την παντελή απουσία γυναίκας λογοτέχνιδας στα πέντε πεζά κείµενα, αλλά και στα δώδεκα ποιητικά, σηµειώνεται εισαγωγικά αφού, εκτός από πασιφανής, τεκµηριώνει σε µεγάλο βαθµό την εικόνα των δύο φύλων που αναµένει κάποιος να εντοπίσει στα υπό εξέταση κείµενα. 

ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΩΤΟ : Το ψαράκι της γυάλας, του Μάριου Χάκκα , Σελ. 307-311

Το πιο πάνω διήγηµα είναι ένα κατεξοχήν πολιτικό κείµενο για τη φθίνουσα πορεία ενός άντρα-αγωνιστή που σταδιακά θα εγκαταλείψει τους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες και θα συµβιβαστεί στη θαλπωρή του σπιτιού του. Ο συγγραφέας είναι ιδιαίτερα σκληρός µε τον ήρωα, αφού εγκαταλείπει την κοινωνική δράση µε πρόσχηµα το ψαράκι που είχε στο σπίτι του.
Ένα τέτοιο κείµενο θα έλεγε κανείς ότι εκ προοιµίου είναι απαγορευτικό για οποιαδήποτε γυναικεία παρουσία. Η πολιτική, χώρος κατεξοχήν ανδρικός, επιτάσσει την ανδρική δράση ως δρώντος υποκειµένου της ιστορίας – µε όλες τις σηµασίες της λέξης – και επιβάλλει την οποιαδήποτε αναφορά στη γυναίκα ως µέρους του ανδρικού κόσµου, κυρίως µάλιστα ως δύναµης που ενδεχοµένως «αποανδροποιεί» τον άνδρα, αφού θα τον αποµακρύνει από τους µεγάλους στόχους του.
Έτσι οι αναφορές στη γυναίκα και το ρόλο της γίνονται έµµεσα στη σελίδα 308 µε τη φράση «Ο γάµος σε δένει µε τούτον τον κόσµο, ευθύνες, παιδιά....» και άµεσα στη σελίδα 310: « Αυτόν θα τον περίµενε ίσως µια γυναίκα µε τα νυχτικά...». Η µόνη µάλιστα πραγµατική γυναικεία παρουσία για την οποία γίνεται λόγος είναι µια µακρινή εξαδέλφη, στης οποίας το σπίτι καταφεύγει για λίγο – για να συνοµιλήσει όµως µε το σύζυγό της, αφού θέµατα της συζήτησης είναι οι πολιτικές εξελίξεις και οι ποδοσφαιρικοί αγώνες της ερχόµενης Κυριακής.
Η αγωνία, λοιπόν, του συγγραφέα για τον ήρωα-άνδρα, που προδίδει ουσιαστικά τα πιστεύω του και τις µάχες που είχε δώσει στο παρελθόν, είναι καταλυτική για οποιαδήποτε αναφορά σε γυναίκες-συναγωνίστριες ή έστω συνοδοιπόρους. Η ιστορική πραγµατικότητα όµως όσον αφορά τις δεκαετίες 1950 και 1960, ιστορικό χρόνο του διηγήµατος, καταγράφει χιλιάδες γυναικείες παρουσίες στις κινητοποιήσεις, τις φυλακές, τους τόπους εξορίας. Τα υποκείµενα όµως της Ιστορίας καταγράφουν τα γεγονότα από τη δική τους οπτική γωνία και τα υποκείµενα της Εξουσίας, ανεξαρτήτως φύλου, διαιωνίζουν και αναπαράγουν τις κυρίαρχες λογικές.

ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Σοροκάδα, του Νίκου Κάσδαγλη, σελ. 299-301
 
Στο σύντοµο αυτό διήγηµα ο συγγραφέας αφηγείται ένα περιστατικό στο νησί της Ρόδου, όπου ο δυνατός νοτιοανατολικός άνεµος, που φυσάει µε δύναµη οχτώ µποφόρ, προκαλεί καταστροφές στα πλεούµενα που δένουν στο λιµάνι χωρίς προφυλάξεις. Ένα από αυτά που αψήφησαν τη δύναµη της φύσης, αφού βασίστηκε στη δύναµη της µηχανής, ένα αµερικανικό πολεµικό πλοίο, ναυάγησε τελικά για να επιβεβαιωθεί, σύµφωνα µε τους επιµελητές του βιβλίου, το πανάρχαιο σχήµα «ύβρις – τίσις».
Η ιστορία απλή, η έκφραση λιτή και η προσπάθεια για εφαρµογή της διάστασης του φύλου δύσκολη. Τα πρόσωπα του διηγήµατος, όπως είναι αναµενόµενο, είναι αποκλειστικά άνδρες ναυτικοί, ο καπετάνιος, ο λιµενάρχης, οι ναύτες του καταδροµικού και ο αφηγητής που έχει τη δυνατότητα να κολυµπάει πίσω από το µόλο.
Παρ’ όλα αυτά, δύο παράγραφοι στη σελίδα 299 αφιερώνονται σε γυναικεία πρόσωπα « Οι γυναίκες των αξιωµατικών είχανε φτάσει απ’ την παραµονή και νιαουρίζανε στα σαλόνια των ξενοδοχείων – αλλόκοτη αίσθηση που δίνουν οι Αµερικάνες, σα µαζευτούνε πολλές. Τα µπαρ ήταν έτοιµα όλα – ο Μπαµπούλας, που γινότανε Black Cat για την περίσταση, το Rio Grande, το Long John και τα άλλα. Τα κορίτσια τους ήρθαν απ’ τον Πειραιά µαζί µε τις γυναίκες των αξιωµατικών, και περίµεναν στις πόρτες τα ναυτάκια που θα ξεµπάρκαραν...».
Οι επίσηµες λοιπόν συνοδοί των ναυτικών, οι σύζυγοι των αξιωµατικών που «νιαουρίζανε» στα σαλόνια – προφανώς από πλήξη – και οι ανεπίσηµες αλλά εξίσου χρήσιµες γυναίκες των µπαρ που θα ξεκούραζαν τα ναυτάκια από τα πολύωρα ταξίδια τους, συνθέτουν το γυναικείο πληθυσµό του διηγήµατος. Οι αντιλήψεις που απηχούν οι δύο συγκεκριµένες οµάδες δεν απέχουν από τη γενικότερη αντίληψη για τη θέση της γυναίκας σε ένα καθαρά ανδροκρατούµενο κόσµο, και όχι πια µόνο στον κόσµο των θαλασσινών. Ο κόσµος των στεριανών συνεχίζει να διανθίζεται από την όµορφη γυναικεία παρουσία που συνοδεύει, διασκεδάζει, φροντίζει και γενικά υπηρετεί τις ανδρικές ανάγκες.

ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΡΙΤΟ : Ο Πορτοκαλόκηπος, του Γιώργου Φιλίππου Πιερίδη, Ανθολόγιο Κυπριακής Λογοτεχνίας, σελ. 185 – 188.

Το µοναδικό πεζό λογοτεχνικό κείµενο από την Κυπριακή Λογοτεχνία αναφέρεται στον Αγώνα του 1955- 1959. Με κεντρικό ήρωα τον Πετρή περιγράφει την κυπριακή κοινωνία στις δύσκολες δεκαετίες του 1930 και 1940 και τις προσπάθειες κυρίως των αγροτών να «αναστήσουν» ολόκληρα περιβόλια µε το δικό τους καθηµερινό µόχθο, σε βάρος κυρίως της προσωπικής τους ζωής. Έτσι και ο Πετρής αφού δούλεψε για χρόνια, αποκατέστησε τις αδελφές του και φρόντισε για τους γονείς του, παντρεύτηκε και ο ίδιος για να αποκτήσει σε µεγάλη για την εποχή ηλικία -τριάντα πέντε χρονών -το µοναχοπαίδι του, τον Αρτέµη. Ο Αρτέµης µεγάλωνε σε δύσκολες πολιτικά συνθήκες. Στα δεκαοχτώ του χρόνια, ενώ είναι τελειόφοιτος Γυµνασίου, ξεσπά ο αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α. όπου εντάσσεται από τους πρώτους. Η µητέρα ανησυχεί, ο πατέρας νιώθει περήφανος. Σε λίγους µήνες όµως φτάνει στο σπίτι το θλιβερό µαντάτο, «ο Αρτέµης έπεσε!». Η µητέρα καταρρέει και ο πατέρας «επιστρέφει» στον πορτοκαλόκηπό του, όπου «η ζωντανήπαρουσία των δέντρων τον παρασέρνει στη δική τους τροχιά». 

Ένα θέµα ιδιαίτερα συγκινητικό, ίσως να µην προσφέρεται στην ανάλυση µε βάση την αρχή της διάστασης του φύλου. Από την άλλη όµως οι αναφορές σε προηγούµενες δεκαετίες και χαρακτηριστικά του τόπου µας,το καθιστούν ενδιαφέρον από την άποψη της µελέτης των δοµών της κυπριακής κοινωνίας, έτσι όπως αυτή εξελίχθηκε τον εικοστό αιώνα. Έτσι , στο συγκεκριµένο διήγηµα αποτυπώνεται µε καθαρότητα η µορφή της πατριαρχικής δοµής της κυπριακής οικογένειας και ο ρόλος που επιφύλασσε στα µέλη της. Ο δουλευτής άντρας και οι δύο αδελφές που µεγαλοπαντρεύτηκαν, αφού τις αποκατέστησε ο αδελφός, µε µοναδική ευθύνη να γηροκοµήσουνε τους γέρους γονείς. Στη συνέχεια, στη δική του πια οικογένεια σε ένα αγόρι θα «απιθώσουν» τα αισθήµατά τους, την απέραντη στοργή η µάνα και τις καινούριες ιδέες ο πατέρας για σπουδές µετά το Γυµνάσιο. Και όταν «ένας καινούριος άνεµος άρχισε να φυσάει που ξεσήκωσε τα φρένα των ανθρώπων», ο πατέρας δηλώνει στις ανησυχίες της µητέρας: « Τι θες, να κόψει πίσω, κοτζάµ άντρας, και να χωθεί πίσω απ’ τα φουστάνια σου;» . Καθαρές ανδρικές κουβέντες, που δηλώνουν ξεκάθαρα ότι το κάθε φύλο προορίζεται για µια συγκεκριµένη πορεία. Οι άνδρες στον ανοιχτό δηµόσιο χώρο της διεκδίκησης, και οι γυναίκες στον κλειστό ιδιωτικό χώρο της εγκαρτέρησης (οι κόσµοι του «έξω» και του «µέσα»). Την ώρα µάλιστα του απέραντου πόνου που είναι κοινός και για ταδύο φύλα, ο άνδρας νιώθει να ταυτίζεται το δικό του δράµα µε το συνολικό παλµό γύρω του, ενώ η γυναίκα – µε τη βασική ιδιότητα της µάνας – µε άχρηστες πια τις φτερούγες της στοργής της, νιώθει το ξερίζωµα του ρόλου της που ταυτίζεται µε την ύπαρξή της. 

Το ερώτηµα που προβάλλει είναι αβίαστο. Η περιγραφή της πραγµατικότητας µιας όχι και τόσο µακρινής εποχής συµβάλλει στη διαιώνισή της και στο κοντινό µέλλον; Όχι απαραίτητα, αν αυτή συνοδεύεται µε τις ανάλογες κοινωνιολογικές προσεγγίσεις και αναλύσεις. Ή έστω, αν η σηµερινή πραγµατικότητα διαφοροποιείται από τους δοσµένους ρόλους και τις προκαθορισµένες πορείες του παρελθόντος.

ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: + 13 – 12 – 43, του Γιώργου Ιωάννου, σελ. 275-277

Στο αφήγηµά του ο Ιωάννου µε εξοµολογητικό ύφος και έντονο ρεαλισµό τοποθετείται προσωπικά για γεγονότα που δίχασαν τον ελληνικό λαό τη δεκαετία του 1940 και µετά, την αντίσταση κατά των Γερµανών τον εµφύλιο που ακολούθησε και το µετεµφυλιοπολεµικό κλίµα των επόµενων δεκαετιών. Με αφορµή ένα περιστατικό µε την ανακοµιδή των λειψάνων ενός δεκαεξάχρονου (είκοσι χρόνια µετά) από τους χίλιους διακόσιους εκτελεσµένους από τους Ναζί στα Καλάβρυτα, και τη στάση µιας οµάδας Ελλήνων επισκεπτών – κάποιοι από τους οποίους έφτασαν στο σηµείο να δηλώσουν «καλά τους έκαναν, αφού οι άλλοι σκότωσαν στρατιώτες του κατακτητή...» -ο Ιωάννου προχωρεί στη δική του επιλογή και στάση απέναντι σε αυτούς τους δύο κόσµους. Με παρρησία δηλώνει ότι παρ’ ότι κοινωνικά και ταξικά ανήκε στον κόσµο των επισκεπτών, η συνειδητή επιλογή του τον οδηγεί στον κόσµο της αντίστασης, στο λαϊκό αριστερό κίνηµα της εποχής.

Από την αρχή θα πρέπει να δηλωθεί ότι το συγκεκριµένο διήγηµα δεν προσφέρεται για οποιαδήποτε άλλη ανάλυση παρά για την πολιτική και ιδεολογική του ερµηνεία. Είναι φανερόότι γράφτηκε µε πόνο ψυχής και εκφράζει την αγωνία ενός ανθρώπου, άνδρα ή γυναίκας δεν ενδιαφέρει τόσο και δεν επηρεάζει ούτε τον τρόπο γραφής του ούτε τις αντιλήψεις που υποβάλλει.
Πιο συγκεκριµένα, οι αναφορές στο γυναικείο φύλο περιορίζονται κατά την περιγραφή των γεγονότων. Στην πρώτη ενότητα, η γυναίκα κυρίως αναλαµβάνει τη φροντίδα για όλα τα ταφικά έθιµα που περιγράφονται, ενώ δηλώνεται ότι  «µάλλον γυναίκες θα είχαν φροντίσει και για την ταφή του», κατά το συγγραφέα, µετά τη διαπίστωση ότι ο νεκρός δεν ήταν θαµµένος βαθιά.. Στη δεύτερη ενότητα, από το µπουλούκι – όπως το αποκαλεί ο συγγραφέας – των επισκεπτών που µε περιέργεια παρακολουθούσε την ανακοµιδή των λειψάνων, « ιδίως γυναίκες άρχισαν τις ερωτήσεις». Με βάση τα πιο πάνω θα µπορούσε κάποιος να εντοπίσει στερεοτυπικές αντιλήψεις για τις γυναίκες. Αυτές, ως οι κύριοι φορείς της παράδοσης, φροντίζουν για τη συνέχισή της, παρ’ όλες τις βιολογικές αδυναµίες τους, ενώ αυτές πάλι µε ένα «γυναικείο» χαρακτηριστικό τους, την περιβόητη γυναικεία περιέργεια, θα συµβάλλουν – έστω και άθελά τους – στην εξέλιξη της πλοκής. 

Θα πρέπει να σηµειωθεί ακόµα µια φορά ότι το υπό εξέταση κείµενο, αν και απηχεί βεβαίως τις αντιλήψεις της εποχής κατά την οποία γράφτηκε, δεν εστιάζει σε αυτές και κυρίως δεν τις αναπαραγάγει, συνειδητά ή ασυνείδητα. Αποτελεί ένα δείγµα γραφής για την εσωτερική πάλη του ατόµου απέναντι στον εξωτερικό κόσµο, όταν αυτός διαµορφώνεται πολλές φορές για εµάς χωρίς εµάς. Αυτή η πάλη βέβαια δεν αφορά το φύλο ή άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ανθρώπου παρά µόνο το βαθµό εγρήγορσής του.

ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΕΜΠΤΟ: Αριάγνη, του Στρατή Τσίρκα, σελ. 163 – 171 

Στο βιβλίο Κείµενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας παρατίθεται ένα εκτενές απόσπασµα από το µυθιστόρηµα του συγγραφέα, το οποίο ανήκει στην περίφηµη τριλογία του «Ακυβέρνητες Πολιτείες». Ο τίτλος του αποσπάσµατος είναι και ο τίτλος του µυθιστορήµατος, άρα η Αριάγνη είναι το κεντρικό πρόσωπο του έργου και ένα από τα σηµαντικότερα στην τριλογία. 

Στο υπό εξέταση απόσπασµα η ηρωίδα, µια γυναίκα σε ώριµη ηλικία µε πέντε παιδιά και σύζυγο υπάλληλο σε κέντρο αναψυχής, ενώ συµµετέχει πολύ περιορισµένα στο διάλογο της πρώτης ενότητας, στη συνέχεια της δίνεται ο λόγος από το συγγραφέα σε έναν εσωτερικό µονόλογο θαυµαστό για τον τρόπο γραφής του, αλλά και για τις ιδέες που προβάλλει. Έτσι, η Αριάγνη, µια απλή και αµόρφωτη γυναίκα, γίνεται το πρότυπο του ανθρωπισµού και της ειρηνικής συνύπαρξης των ανθρώπων µε το σαφή διαπολιτισµικό της προσανατολισµό. Ζώντας σε ένα πολυπολιτισµικό περιβάλλον, όπως αυτό της Αιγύπτου πριν την ανεξαρτητοποίησή της, µε πολλούς εµπορευόµενους κυρίως από ευρωπαϊκές χώρες, έρχεται καθηµερινά σε επαφή µε τον Άνθρωπο, ανεξαρτήτως φυλής και θρησκείας.
Στο δηλωµένο ρατσισµό του συζύγου της απέναντι στους ντόπιους, τους οποίους αποκαλεί «γουµάρια» και για τους οποίους η συντεχνία των γκαρσονιών κατήλθε σε απεργία µε αίτηµα να µην προσλαµβάνονται «οι αραπάδες», η Αριάγνη «δηλώνει» : "Γιατί γουµάρια ; Εκεί που είναι ο πόνος κι ο ιδρώτας και τα δάκρυα, εκεί δεν είναι ο άνθρωπος; Γιατί λοιπόν σκάβετε ένα χαντάκι και χωρίζεστε;"

Η σύντοµη αναφορά στο περιεχόµενο του αποσπάσµατος φανερώνει για πρώτη φορά µια αισιόδοξη – για την ανάλυση µας µε βάση τη διάσταση του φύλου – προσέγγιση. Μια γυναίκα είναι επιτέλους ο φορέας των καινούργιων για την εποχή ιδεών, είναι ακόµα και ο άνθρωπος που θα δικαιωθεί ιστορικά, αφού οι προβλέψεις της θα γίνουν πραγµατικότητα και οι ξένοι θα εκδιωχθούν από την Αίγυπτο µε τις εθνικοποιήσεις του Νάσερ το 1956. Μια γυναίκα, όπως δηλώνεται από τους επιµελητές του βιβλίου σε µια εργασία που ακολουθεί, «δίνει µαθήµατα ανθρωπισµού και πολιτικής στον άντρα της».
Πέραν όµως από την αδροµερή ανάλυσητης εικόνας των δύο φύλων, το απόσπασµα προσφέρεται και για άλλες επισηµάνσεις. Πρώτη και σηµαντικότερη, αυτή που επισηµαίνουν και οι µαθητές και οι µαθήτριες µε την πρώτη ανάγνωση: Ότι η Αριάγνη ξεδιπλώνει τις σκέψεις της χωρίς τον κίνδυνο της σύγκρουσης µε τους άνδρες που βρίσκονταν στο τραπέζι γύρω από το οποίο γίνεται η συζήτηση. Αν και ο σύζυγός της παρατηρεί ότι η Αριάγνη « για πολλά πράγµατα έχει αλλόκοτες ιδέες», πράγµα που φανερώνει ότι σε άλλες περιπτώσεις θα τις ανέφερε στους συνοµιλητές της, στη συγκεκριµένη συζήτηση µένει βουβή µπροστά στην απαράδεκτα ρατσιστική στάση του .ιονύση, ενώ η ίδια η εµπειρία της – µε το περιστατικό µε τον Αιγύπτιο Γιούνες, που χάρις στη βοήθειά του ουσιαστικά σώθηκε από βέβαιο θάνατο το ένα παιδί της – θα µπορούσε όχι απλώς να τον διαψεύσει αλλά να τον αφήσει εκτεθειµένο για τη δική στάση στο ίδιο περιστατικό. 

Ακόµα, η γενικότερη εικόνα της πρωταγωνίστριας ως, κυρίως και πάνω απ’ όλα, της µητέρας που ζει και θυσιάζεται για τα παιδιά της, επικαλύπτει ενδεχοµένως οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό της. Είναι εξάλλου κοινός τόπος η ταύτιση της γυναίκας µε το συγκεκριµένο ρόλο της που δεν αφήνει και πολλά περιθώρια για να λειτουργήσει και µε τα άλλα στοιχεία του χαρακτήρα της. Ο ίδιος ο συγγραφέας το δηλώνει µε σαφήνεια. Η Αριάγνη είναι η µυθιστορηµατική εικόνα της δικής του µητέρας, έτσι όπως εξιδανικευµένα πλάθεται στο µυαλό του παιδιού της. 

Στη όλη εικόνα δεν θα πρέπει να παραβλέπουµε και τις δοσµένες κοινωνικοπολιτισµικές συνθήκες. Μια γυναίκα δικαιούται να έχει άποψη, και µάλιστα τη σωστή και τη δίκαιη, αλλά µην περιµένουµε να την εκφράζει δυναµικά ή πολύ περισσότερο να αγωνίζεται για αυτή, σε αντίθεση µε τον άνδρα που για το άδικο µπορεί να προχωρήσει και σε απεργία και να περηφανεύεται για την πρωτοπορία του. Το έχουµε πια εµπεδώσει. Οι ρόλοι πρέπει ναείναι διακριτοί, όπως και οι χώροι στους οποίους µπορεί ο καθένας να διακριθεί, ανεξάρτητα από την ηθική ή άλλης µορφής δικαίωσή του.
Διαπιστώσεις-Προτάσεις
Από όλα τα πιο πάνω κείμενα είναι φανερό ότι τα πράγματα δε θα μπορούσαν να ήταν διαφορετικά.Οι συγγραφείς τους,παιδιά της εποχής τους,ασφαλώς απηχούν τις αντιλήψεις της κοινωνίας μέσα στην οποία διαμορφώθηκαν. Εξάλλου, η Λογοτεχνία ευρύτερα δεν αποσκοπεί σε κανένα ιεραποστολικό σκοπό,ούτε ευαγγελίζεται την αλλαγή της κοινωνίας. Κατ΄ακρίβεια έχει τόσους σκοπούς όσους και οι άνθρωποι που την υπηρετούν.
Άρα, οι επισημάνσεις δε στρέφονται σε καμιά περίπτωση στους δημιουργούς αλλά-αφού μιλούμε για κείμενα που επιλέγηκαν να διδαχτούν υποχρεωτικά σε μεγάλες ομάδες πληθυσμού-στους κύριους υπεύθυνους για αυτές τις επιλογές. Και αν με τη σειρά τους, τα άτομα που απαρτίζουν τις επιτροπές-άνδρες και γυναίκες-επιλέγουν με οποιαδήποτε άλλα κριτήρια,εκτός από αυτό της διάστασης του φύλου,είναι αναμενόμενο να κινηθούν στα δικά τους πλαίσια,παραβλέποντας αυτή την ουσιώδη πτυχή.
Το ερώτημα λοιπόν προς την απρόσωπη-αλλά καθόλου άγνωστη-Πολιτεία είναι αναπόφευκτο.Πώς περιμένει να αλλάξει νοοτροπίες και ριζωμένες αντιλήψεις,όταν απλώς φωτογραφίζει καταστάσεις; Όταν απλώς αναπαράγει πρόσωπα και καταστάσεις με τις αναγνώσεις και αναλύσεις κειμένων που χρονικά-ας το σημειώσουμε ιδιαιτέρως- κινούνται πέντε με έξι δεκαετίες πριν;

Στην Ιστορία,το βασικό υλικό είναι φυσικά το παρελθόν.Ακόμα και έτσι όμως η επεξεργασία του υλικού μπορεί να συμβάλλει δημιουργικά σε ένα καλύτερο μέλλον. Στη Λογοτεχνία δε κατεξοχήν,αν οι επιλογές γίνουν
µε βάση τις ανάγκες του παρόντος, µπορεί να συµβάλουν στη διαµόρφωση ενός πιο ελπιδοφόρου µέλλοντος. Με απόλυτο σεβασµό στα λογοτεχνικά κριτήρια είναι δυνατόν έργα κλασικά αλλά και µεταγενέστερα να υπηρετήσουν έναν από τους σηµερινούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την πολιτική της ενσωµάτωσης του φύλου, µέσα από το χώρο της Παιδείας. Η περίφηµη ευρωπαϊκή διάσταση στην Εκπαίδευση µπορεί να πάρει σάρκα και οστά όταν αρχίσουµε να σκεφτόµαστε πραγµατικά για το περίφηµο «ποιον άνθρωπο θέλουµε να διαµορφώσουµε στα σχολεία», που αποτελεί το βασικό ερώτηµα κάθε µεταρρυθµιστικής ή όχι προσπάθειας. 

Ακόµα, σύµφωνα και µε µια άλλη βασική αρχή της εκπαιδευτικής πολιτικής, για οποιαδήποτε αλλαγή στα εκπαιδευτικά δρώµενα θα πρέπει να στραφούµε πρώτα και κύρια στους εκπαιδευτικούς. Έτσι, στα µαθήµατα της παιδαγωγικής κατάρτισης των εκπαιδευτικών της δηµοτικής Εκπαίδευσης και της προϋπηρεσιακής για τους εκπαιδευτικούς της Μέσης, θα πρέπει να διαµορφώνονται οι µελλοντικοί εκπαιδευτικοί µε βάση τις πολιτικές που η χώρα µας αποδέχεται ως µέλος της Ε.Ε. και µε συγκεκριµένες στρατηγικές που µπορεί να συµβάλλουν στην υλοποίησή τους.

Μετά από αιώνες άνισης και άδικης αντιµετώπισης των δύο φύλων, συγκρούσεις και παλινδροµήσεις του γυναικείου κινήµατος, γίνεται εφικτός ο δρόµος της συνύπαρξης χωρίς καταπίεση και διακρίσεις. Για να γίνει λοιπόν η de jure ισότητα και απτή πραγµατικότητα, θα πρέπει και η Εκπαίδευση να διαδραµατίσει το δικό της ρόλο. Αυτό του διαµορφωτή αντιλήψεων και στάσεων που µπορεί να οδηγήσουν σε µια δικαιότερη κοινωνία και για τα δύο φύλα, ή καλύτερα για τον καθένα και την καθεµιά ανεξαρτήτως φύλου.

1 Μαΐ 2010

Πρωτομαγιά 2010(Προσθήκη)

 (Φωτό από την περσινή  εκδήλωση της Πλατφόρμας Εκπαιδευτικών για την πρωτομαγιά)
Πρώτη του Μάη, μέρα ορόσημο για τους αγώνες των εργατών
  •  Την πρώτη Μαΐου γιορτάζεται η μέρα των εργατών και τιμούνται οι αγώνες των εργαζομένων. Είναι στην πραγματικότητα η καθιερωμένη γιορτή της εξέγερσης των εργατών του Σικάγου. Τον Μάη του 1886 τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας ωράριο εργασίας στις 8 ώρες και καλύτερες συνθήκες εργασίας.
Οι αιματοβαμμένες εξεγέρσεις των εργατών του Σικάγο στις αρχές Μάη του 1886, έγιναν ύστερα από επιτυχημένες διεκδικήσεις των εργατών στον Καναδά το 1872
Η Πρωτομαγιά, ως εργατική γιορτή, καθιερώθηκε στις 20 Ιουλίου 1889, κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς (Σοσιαλιστικής Διεθνούς) στο Παρίσι, σε ανάμνηση του ξεσηκωμού των εργατών του Σικάγου την 1η Μαΐου 1886, που διεκδικούσαν το οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Κατέληξε σε αιματοχυσία λίγες μέρες αργότερα, με την επέμβαση της αστυνομίας και των μπράβων της εργοδοσίας.
  • Πρωτομαγιά στην Ελλάδα:

Το 1892:  η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στην Ελλάδα, από τον Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Καλλέργη. Το 1893, 2000 διαδήλωσαν ζητώντας οκτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων. Το 1894, γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια αιτήματα που λήγει με 10 συλλήψεις και τον Αύγουστο ακολουθεί σύλληψη του σοσιαλιστή Σταύρου Καλλέργη.

Το 1936: η απεργία των καπνεργατών της Θεσσαλονίκης. Τα γεγονότα ξεκίνησαν γύρω στο Φεβρουάριο, με κατάληψη ενός εργοστασίου, ύστερα από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με συμπαράσταση καπνεργατών από άλλα εργοστάσια. Εναντίον τους χρησιμοποιήθηκε τόσο η αστυνομία όσο και ο στρατός. Δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση, αλλά μικρές συγκεντρώσεις με ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης. Σε μια συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν και σκότωσαν 7-8 εργάτες. Σ' αυτό το σημείο έχει στηθεί το μνημείο του καπνεργάτη. Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά είχαμε τουλάχιστον 12 νεκρούς και 300 τραυματίες. Η δολοφονία του αυτοκινητιστή Τάσου Τούση αποτέλεσε αφορμή για να γράψει ο Ρίτσος  τον "Επιτάφιο".

Για τα αιματηρά γεγονότα του 1936 στη Θεσσαλονίκη δείτε εδώ(περιγράφει ο Ιστορικός Αντώνης Λιάκος,1ο από τα 4 μέρη):



Το 1944: ο κατοχικός στρατός των Γερμανών, εκτέλεσε 200 Έλληνες αγωνιστές στο σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ο Νίκος Μαριακάκης, ένας απ' τους 200, έγραψε στο σημείωμα που άφησε: "Καλύτερα να πεθαίνει κανείς στον αγώνα για τη λευτεριά, παρά να ζει σκλάβος".

 1963(22 Μαΐου): δολοφονήθηκε ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης. Ο Γρηγόρης Λαμπράκης μιλούσε σε συγκέντρωση των "Φίλων της Ειρήνης" για την παγκόσμια ύφεση όταν δέχτηκε επίθεση από άγνωστους με ρόπαλα. Έξω απ' την αίθουσα ο Λαμπράκης χτυπήθηκε από τρίκυκλο και τελικά εξέπνευσε στις 27 Μαΐου. Ο Λαμπράκης είχε συμμετοχή σε ειρηνιστικές πορείες τον Απρίλιο του 1963 στην Αθήνα, κι ήταν απ' τα κεντρικά πρόσωπα στην εκδήλωση για την Πρωτομαγιά στο γήπεδο του Παναθηναϊκού.

 1976 (1η Μαΐου):  σκοτώθηκε ο Αλέκος Παναγούλης σε τροχαίο(το αυτοκίνητό του  έπεσε σε υπόγειο κατάστημα επί της λεωφόρου Βουλιαγμένης κάθετα στην πορεία) . Ο Αλέκος Παναγούλης έχει μείνει στην ιστορία σαν σύμβολο της αντίστασης κατά της χούντας για την απόπειρα δολοφονίας ενάντια στον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο, με τοποθέτηση εκρηκτικού μηχανισμού , τον Αύγουστο του 1968. Είχε συλληφθεί άμεσα και είχε τελειώσει την απολογία του με τη φράση "Δεν υπάρχει, κύριοι στρατοδίκαι, ωραιότερο κύκνειο άσμα για κάθε αγωνιστή, από τον επιθανάτιο ρόγχο μπροστά στα πολυβόλα του εκτελεστικού αποσπάσματος της τυραννίας".
Η παγκόσμια κατακραυγή της δίκης απέτρεψε την εκτέλεση του Παναγούλη. Στη φυλακή βασανίστηκε μέχρι την απελευθέρωσή του. Η αμνηστία που έδωσε ο Παπαδόπουλος τον Αύγουστο του 1973 κάλυπτε και τον Αλέκο Παναγούλη. Η συγκυρία του θανάτου του Παναγούλη σε τροχαίο χαρακτηρίζεται από πολλούς ιδιαίτερα ύποπτη(πιστεύεται ότι το τροχαίο ατύχημα στήθηκε για να θέσει τον Αλέξανδρο Παναγούλη εκτός μάχης και να εξαφανίσει τις αποδείξεις που είχε υπό την κατοχή του), επειδή μόλις λίγο καιρό πριν το θάνατό του, είχε φέρει στη δημοσιότητα στοιχεία από τα μυστικά αρχεία της ΕΣΑ.
Αφιέρωμα στον Αλέξανδρο Παναγούλη:



 2010: η εργατική Πρωτομαγιά γιορτάζεται σήμερα με συλλαλητήρια και συγκεντρώσεις των εργαζομένων στην Ελλάδα κάτω από ένα βαρύ κλίμα και με την απειλή των μέτρων που επιβάλλει το ΔΝΤ. Μέσα σ΄αυτή τη δίνη των αφόρητων έξωθεν πιέσεων τα κεκτημένα τίθενται εν αμφιβόλω, οι πολίτες καλούνται να κάνουν αιματηρές θυσίες και το εργατικό κίνημα θα κληθεί να περιφρουρήσει τα αυτονόητα.
  • Επέτειος της γέννησης του Γιάννη Ρίτσου(1909-1990).Ο μεγάλος ποιητής της Ρωμιοσύνης γεννήθηκε σαν σήμερα(1η Μαΐου) και περηφανευόταν που γεννήθηκε τη μέρα της εργατιάς.Για τα 100 χρόνια από τη γέννησή του(πέρυσι) τιμήθηκε ο ποιητής με το έτος "100 χρόνια από τη γέννηση του Γιάννη Ρίτσου" μέσα από εκδηλώσεις και αφιερώματα.Δε θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε εδώ την ποιητική του σύνθεση "Επιτάφιος" που γράφτηκε για τα αιματηρά γεγονότα του Μαΐου του 1936 στη Θεσσαλονίκη(με αφορμή τη δολοφονία του Τάσου Τούση στις 9 Μαΐου).Το έργο μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη και το ερμήνευσε μοναδικά(πρώτη εκτέλεση) ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης.
 
(Σημ. αντλήθηκαν πληροφορίες και από το Σαν σήμερα.gr και την βικιπαιδεια)
  • Πρωτομαγιά 2010 στην Κύπρο
Μια "άλλη" Πρωτομαγιά γιορτάζεται σήμερα στο νησί μας. Πέρα από τις τυπικές εκδηλώσεις και τις καθιερωμένες ανακοινώσεις κομμάτων και συνδικάτων, υπάρχει ένα βαρύ κλίμα, καθώς το πολιτικό σκηνικό και η πορεία των συνομιλιών έχει επηρεαστεί αναπόφευκτα από την εκλογή Έρογλου.
Για την Πρωτομαγιά του 2009:
http://evaneocleous.blogspot.com/2009/04/blog-post_29.html

 (Από την περσινή εκδήλωση της πρωτομαγιάς)

Για την Πρωτομαγιά του 2010:
http://platformaenomenikipros.blogspot.com/2010/04/2010.html