18 Οκτ 2009

Οδυσσέας Ελύτης:τριάντα χρόνια μετά την αναγγελία της βράβευσής του.




Οδυσσέας Ελύτης(2 Νοεμ. 1911- 18 Μαρτίου 1996
Ο δεύτερος Έλληνας ποιητής που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας.Η αναγγελία της βράβευσης έγινε στις 18 Οκτωβρίου 1979."Για την ποίησή του, που με φόντο την ελληνική παράδοση, με αισθηματοποιημένη δύναμη και πνευματική οξύνοια ζωντανεύει τον αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργία." Από το σκεπτικό της βράβευσης.

"...Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι σε εποχές υγιείς το Κάλλος ταυτίσθηκε με το Αγαθόν και το Αγαθόν με τον Ήλιο.Κατά το μέτρο που η συνείδηση καθαίρεται και πληρούται με φως, τα μελανά σημεία υποχωρούν και σβήνουν αφήνοντας κενά που - όπως ακριβώς στους φυσικούς νόμους - τα αντίθετά τους έρχονται να πληρώσουν τη θέση τους.
Κι αυτό με τέτοιον τρόπο που τελικά το δημιουργημένο αποτέλεσμα να στηρίζεται και στις δυο πλευρές,θέλω να πω στο "εδώ" και στο "επέκεινα".Ο Ηράκλειτος δεν είχε ήδη μιλήσει για μιαν "εκ των διαφερόντων καλλίστην αρμονίην";
Εάν είναι ο Απόλλων ή η Αφροδίτη, ο Χριστός ή η Παναγία, που ενσαρκώνουν και προσωποποιούν την ανάγκη να δούμε υλοποιημένο εκείνο που σε ορισμένες στιγμές διαισθανόμαστε, δεν έχει σημασία. Σημασία έχει η αναπνοή της αθανασίας που μας επιτρέπουν.

Η Ποίηση οφείλει, κατά την ταπεινή μου γνώμη, πέραν από συγκεκριμένα δόγματα, να επιτρέπει αυτή την αναπνοή."
Απόσπασμα από την ομιλία του ποιητή στην Ακαδημία της Στοκχόλμης.Ο λόγος εκφωνήθηκε στα γαλλικά, στις 8-12-1979.Η ανακοίνωση της απονομής έγινε στις 18-10-1979.

"Ο Ελύτης έγραψε κάποτε ότι "η ποίηση είναι"...Η ποίηση είναι ακατατηγόρητη, δεν σηκώνει κατηγορούμενα.Και είναι οντολογικό μέγεθος, επειδή ακριβώς στον Ελύτη καταγράφει τον κόσμο ως είναι.Το φως είναι, η θάλασσα είναι, ο ουρανός είναι, ο θάνατος είναι, το σώμα είναι, ο έρως είναι.Ο Ελύτης παίζοντας οικοδομεί το κάλλος της ποίησής του αγχιβαίνων κυκλοδίωκτος με την ψυχή οσμωμένη καθ΄Άδην.
Κώστας Γεωργουσόπουλος.

9 σχόλια:

Kai Na Katharisoume Tous Kakomoutsounous είπε...

Ελπίζω, το παρακάτω, να μην εκληφθεί ως ιεροσυλία!

---

Αύγουστος μπήκε κι είν’ ζεστός,

θα σκάνε τα τζιτζίκια.

Στη θάλασσα πάμε, εμπρός,

πούχει αμμουδιά και φύκια.


Κάνω βουτιά στα στήθη της,

βαθιά, αφού ‘μαι δύτης.

Θυμήθηκε τα ήθη της,

κι’ έφταιξε ο Ελύτης.


Στα «ρώ», της λέω, με θυμούς,

μύριζε τ’ αρμυρίκια,

μ’ αυτή μου ρίχνει αχινούς,

κι έξι μικρά χαλίκια.


Τι τα ‘θελα, το άπορο,

με τέτοιο τρελοβάπορο,

με τάραξε στις καρπαζιές,

μου ‘ριξε και δυο τρεις τσιμπιές,

μα με την τρίτη, την βαριά,

είδα τ’ αστέρι του Βοριά,

μα και τον πανδαμάτορα,

τον Ήλιο τον Ηλιάτορα!

Vasilis Simeonidis είπε...

το θυμάμαι σαν όνειρο

Μιχάλης είπε...

Άραγε έχει απομείνει κάποιος έλληνας που να μπορεί πλέον να τιμήσει την Ελλάδα με διεθνή βραβεία;

Αλήθεια φίλοι/ες μου, που έχει καταντήσει ο πολιτισμός στην Ελλάδα σήμερα;

Ανώνυμος είπε...

@Να καθαρίσουμε τους Κακομούτσουνους

Γιατί ιεροσυλία;
Ωραίοι στίχοι...

Eva Neocleous είπε...

kai Na Katharisoume Tous Kakomoutsounous,

"Έλα Χριστέ και Κύριε λέω κι απορώ
τέτοιο τρελό βαπόρι τρελοβάπορο

Χρόνους μας ταξιδεύει δε βουλιάξαμε
χίλιους καπεταναίους τους αλλάξαμε

Κατακλυσμούς ποτέ δε λογαριάσαμε
μπήκαμε μες στα όλα και περάσαμε

Κι έχουμε στο κατάρτι μας βιγλάτορα
παντοτινό τον Ήλιο τον Ηλιάτορα!"

Eva Neocleous είπε...

as eon,
... όπως κι ο ποιητής απεικόνισε τα όνειρα των Ελλήνων.
Και μπορεί το Νόμπελ κάποτε να ξεθωριάσει, όπως λέει κι ο Καραντώνης, όμως τα κρύσταλλα της ποίησής του πάντα θα ακτινοβολούν απολλώνιο φως και οι θάλασσές της κι οι Παναγιές της και τα κορίτσια της θα παραμένουν αμόλυντες από τα μιάσματα των φθαρτών καιρών.

Μιχάλη,
εύλογα ερωτήματα.
Καθώς οι μεγάλοι ποιητές που τίμησαν και ανέδειξαν την Ελλάδα "φεύγουν" σιγά-σιγά, αναρωτιέται κανείς ποιες είναι οι σημαντικές παρουσίες στο χώρο του πολιτισμού σήμερα.Ο εικοστός αιώνας συνδέθηκε με αγώνες, κινήματα και στο χώρο της τέχνης, πολέμους, επαναστάσεις διάφορες.
"Μπαίνοντας ο εικοστός πρώτος αιώνας, ήδη ετοιμάζεται να ξεμυτίσει από τις χαραμάδες του μια τεραστίου μεγέθους μετριότητα...",έγραφε ο Ελύτης.
Λιγόστεψαν οι πηγές έμπνευσης;Αλλού είναι στραμμένοι σήμερα οι προβολείς;Δύσκολοι οι καιροί;
...

Νίκος Ε. Νεοκλέους είπε...

Εύα περαστικά σου, υπομονή και καλή ανάρρωση!

Phivos Nicolaides είπε...

Το κάλλος ταυτίσθηκε με το αγαθόν και το αγαθόν με τον ήλιο... είπε ο ποιητής. Σήμερα, ο 'αγαθός' κόσμος μάλλον ταυτίστηκε με το κακό και τα υλικά αγαθά εξ ολοκλήρου... κι αυτό είναι το δράμα μας. Καλά, που υπάρχουν μερικοί να μας τα υπενθυμίζου. Εύα σ' ευχαριστούμε!

Eva Neocleous είπε...

Νικόλα μου,
σ΄ευχαριστώ πολύ:)Πού θα πάει,θα περάσει κι αυτό...

Φοίβο μου,
μπορεί να έχουμε περάσει σε μια αντι-πνευματική,αντι-ποιητική εποχή σήμερα.Μπορεί να "μετράνε" τα υλικά, να ταυτίζεται η ποιότητα με το "έχειν" και την καλοπέραση...
Όμως, είναι τόσο ρευστά και επίπλαστα όλα τούτα.Τι μένει στο τέλος;
Να γιατί "η ποίηση είναι", όπως είπε κι ο Ελύτης.