16 Μαΐ 2010

Περί αυτομόρφωσης...

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ(2)
 Τα θέματα που δόθηκαν στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας προκάλεσαν αυτές τις μέρες ποικίλες αντιδράσεις.Συνδικαλιστικοί φορείς,συνάδελφοι Φιλόλογοι,γονείς,υποψήφιοι,άνθρωποι των γραμμάτων τοποθετούνται κριτικά και διατυπώνουν τις παρατηρήσεις τους, έντονες ή λιγότερο έντονες.

Σύνηθες φαινόμενο αυτό.Είθισται κάθε χρόνο, να ακολουθείται μια τέτοια "τακτική" δημόσιας συζήτησης μετά τη συγκεκριμένη εξέταση,τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο και, κατά τη γνώμη μου όχι μόνο θεμιτή είναι αλλά και επιβάλλεται. Μια τέτοια καλόπιστη και εποικοδομητική κριτική είναι δυνατό να συμβάλει στην αποφυγή λαθών στο μέλλον και στην ποιοτική αναβάθμιση των εξεταστικών δοκιμίων.Άλλωστε,η φύση του συγκεκριμένου μαθήματος  είναι τέτοια που δεν μπορεί να αποφευχθεί η συσχέτιση με πολιτικές και ιδεολογικές επιλογές.Κι αυτό είναι που προκάλεσε, ίσως, σωρεία αντιδράσεων.
Η κριτική εστιάζεται στην επιλογή του συγκεκριμένου δοκιμίου της Αλεξάνδρας Κοθωναίου,στην ερώτηση Β1,στο θέμα του άρθρου που καλούνταν οι υποψήφιοι να γράψουν και κυρίως στην αμφισβήτηση του όρου αυτομόρφωση.
Κριτική ασκήθηκε και στην ΠΕΦ, γιατί περιορίστηκε σε μια τυποποιημένη και κοινότοπη ανακοίνωση. 
Μια ολοκληρωμένη εικόνα για τα κείμενα που έχουν, ως τώρα, δημοσιευτεί(γιατί σίγουρα θα ακολουθήσουν και πολλά άλλα) μπορεί να βρείτε στην alfavita.gr  αλλά και στον σημερινό τύπο.
Ενδεικτικά παραθέτω εδώ:
  • Το κείμενο της φίλης Αναστασίας Σκόρδου που δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιό της (και  στην alfavita):
 Περί αυτομόρφωσης: Μια άλλη ανάγνωση του θέματος της έκθεσης
Το φετινό θέμα της έκθεσης δέχεται ήδη τα πυρά των φιλολόγων, και όχι μόνο, για λόγους πολιτικούς και ιδεολογικούς, κυρίως. Και από μεριάς της Π.Ε.Φ, για μια…ασάφεια σε ένα ερώτημα (αν έπρεπε, λέει, να τεκμηριωθεί η απάντηση, αν είναι δυνατόν!)
Εγώ θα αρχίσω από αλλού. Ονομάτων επίσκεψις: Τι θα απαντούσε ένας καλός γνώστης της ελληνικής γλώσσας, αν τον ρωτούσαμε τι είναι η αυτομόρφωση; Πιθανότατα ότι είναι η μόρφωση που αποκτάμε μόνοι μας, χωρίς δασκάλους και σχολεία. Από το διάβασμα βιβλίων, από την παρακολούθηση του τύπου, ηλεκτρονικού και έντυπου, από την επαφή με το κοινωνικό σύνολο, τα ταξίδια, τις επιστήμες, την τέχνη και τον πολιτισμό, γενικά.
Αν απαντούσε ότι αυτομόρφωση είναι η επαγγελματική κατάρτιση, η επιμόρφωση, το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας κλπ, θα του λέγαμε ότι συγχέει τους όρους. Άλλο αυτομόρφωση, άλλο επιμόρφωση ή κατάρτιση, αν και όλα αυτά ανήκουν στο γενικότερο όρο, της Δια βίου μάθησης.
Εδώ, στο κείμενο που δόθηκε στους μαθητές, είναι φανερό ότι τραβήχτηκε στα όριά του ο όρος αυτομόρφωση (μάλλον ως συνήθης τεχνοκρατική μεταγραφή ξένου όρου, στα πλαίσια της εκπαίδευσης ενηλίκων), για να συμπεριλάβει και όλα τα άλλα, που παρέχονται από οργανωμένους φορείς, κρατικούς ή ιδιωτικούς.  Λες και η κατάρτιση, η επιμόρφωση δεν είναι παρά ατομικό ζήτημα, μια επιλογή όποιου δεν θέλει να υστερήσει πνευματικά και επαγγελματικά στους σύγχρονους καιρούς.
Το ζήτημα εδώ όμως δεν είναι μόνο αμιγώς πολιτικό, όπως το είδαν όσοι σχολίασαν το θέμα. Κατά πόσο δηλαδή χειραγωγούνται οι μαθητές να αποδέχονται ότι θα είναι απασχολήσιμοι και αναδομήσιμοι, ανάλογα με τις ορέξεις του καπιταλιστικού συστήματος.
Καλώς ή κακώς, την κοινωνία της αγοράς επιλέγει κι αυτός ο λαός και σχεδόν όλοι οι άλλοι, οπότε οφείλουν να προσαρμόζονται σε αυτά που ζητάει. Δεν γίνεται να έχεις καπιταλιστική οικονομία και εσύ να ζητάς να μην διέπεται η ζωή σου και το επάγγελμά σου από τους νόμους της αγοράς. Υπήρξαν, και υπάρχουν ακόμη, κάποιες νησίδες εναλλακτικές, έχουν κόστος όμως, έχουν άλλο τρόπο ζωής, χωρίς αυτήν την καταναλωτική αφθονία, με προστατευτισμό, με ενδοστρέφεια. Αυτό θέλουμε; Μακάρι, να μπορέσουμε να προχωρήσουμε τόσο μπροστά ως κοινωνία και ως άνθρωποι και να προκρίνουμε άλλο μοντέλο ζωής από τον ανθρωποφάγο καπιταλισμό. Μέχρι τότε όμως, και η κατάρτιση και η προσαρμογή στους νόμους της αγοράς είναι εκ των ων ουκ άνευ. Κι ας μην βαυκαλίζουμε τα παιδιά με τις φρούδες ελπίδες ότι θα βγαίνουν από ένα πανεπιστήμιο, έχοντας σπουδάσει πχ θεωρία της επιστήμης και η αγορά θα τους στρώνει το κόκκινο χαλί να περάσουν. Άλλο οι σπουδές, παιδιά μου, που θα σας ανοίξουν το μυαλό, την ψυχή, τα φτερά κι άλλο το πώς θα χρησιμοποιήσετε τις γνώσεις σας, την ψυχή, τα φτερά σας, για να κερδίσετε μια θέση σ’ αυτή την εκ προοιμίου ανταγωνιστική παγκόσμια κοινωνία. Εκεί και μια κατάρτιση ταχύρρυθμη, πχ στο πώς κρατάς μια αγροτοτουριστική επιχείρηση, μπορεί να σου δώσει εφόδια να γίνεις ένας μορφωμένος  επιχειρηματίας, που θα πάει μπροστά τον τόπο του, την πατρίδα του, αντί να περιμένει στη γωνία να τον διορίσουν καθηγητή στη θεωρία της επιστήμης.
Η ουσιαστική ένστασή μου εμένα στο θέμα της έκθεσης, είναι ότι παραγνωρίζει το ρόλο του πρώτου συνθετικού αυτο-, δηλαδή της προσωπικής ευθύνης για την ουσιαστική μόρφωση, που δεν μπορούν να σου δώσουν ούτε τα σχολεία, όποιας βαθμίδας, ούτε οι δάσκαλοι, ούτε οι φορείς, αν δεν μάθεις να αναπνέεις μαζί της κάθε μέρα της ζωής σου. Αν δεν μάθεις να αντλείς μόρφωση από ό,τι καλό ευδοκιμεί στη χώρα σου και στον κόσμο: βιβλία, ιδέες, ανθρώπους, τέχνη, ζωή…ναι, ναι ακόμη κι από τον έρωτα που έλεγε και κάποια ψυχή χθες, σχολιάζοντας το θέμα!
Αυτή είναι η πολιτική μου ένσταση: Κανείς επιμορφούμενος ή καταρτιζόμενος ή απασχολήσιμος δεν θα γίνει ποτέ πιόνι και ενεργούμενο κανενός συστήματος, αν γηράσκει αεί αυτο…διδασκόμενος και αυτομορφούμενος.

Αναστασία Σκόρδου
Φιλόλογος
 Έκθεση 2010, το πιάσαμε το υπονοούμενο!
Η πρώτη ερώτηση:
Β1. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80 έως 100 λέξεων το περιεχόμενο του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου: ... οι νέοι άνθρωποι των τεχνολογικών κοινωνιών καλούνται να αλλάξουν δύο ή τρία επαγγέλματα στην επαγγελματική πορεία τους ...
Μονάδες 12
και η σωστή απάντηση:
άνεργος φυσικός, άνεργος ηλεκτρονικός και άνεργος άνεργος

Η διάχυση της κυρίαρχης ιδεολογίας παραμένει βασικό χαρακτηριστικό του μαθήματος της έκθεσης. Τα ίδια ακούγονταν και δέκα χρόνια πριν, όταν η μεταρρύθμιση Αρσένη απορύθμιζε περισσότερο την εκπαίδευση.

4 σχόλια:

gyristroula2 είπε...

Τελικά, εσείς εκεί στην Κύπρο,Εύα, έχετε πολλά να μας μάθετε για τα ισχυρά αντανακλαστικά στην ενημέρωση και όχι μόνο!
Με θαυμασμό και θερμές ευχαριστίες!

Ανώνυμος είπε...

Ευχαριστούμε για την ενημέρωση!

Ανώνυμος είπε...

Είναι χρήσιμο, Εύα, να δημοσιοποιούνται και να κρίνονται και αυτά. Ποιος άραγε έχει αυταπάτες ότι είναι "αθώα" και "ουδέτερα" τα θέματα των "εξετάσεων" και το περιεχόμενο των "μαθημάτων"; Μάλλον αρκετοί. Αλλά επιστημονικά πλέον γνωρίζουμε πόσο ωραία μας "χειρίζονται" [καθηγητές, μαθητές, γονιούς] και μάς "συμμορφώνουν", ώστε τίποτα αν μην αλλάξει στην εκπαίδευση και στη ζωή.
Η "παραγωγή λόγου" δεν εξαιρείται και ούτε αφαιρείται από το πεδίο της αναγκαίας "αυτοκριτικής" που πρέπει να κάνει η Εκπαίδευση,η Φιλολογία και η Παιδαγωγική.
Γ.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητή κ.Εύα!!
Ήταν ένα συνηθισμένο σαλονικιώτικο βράδυ, που ο Βαρδάρης φυσούσε μανιασμένα, όταν χωμένη στον φοιτητικό μου καναπέ, αναζητώντας στο διαδίκτυο ποικίλα ιστολόγια ανακάλυψα,με μεγάλη έκπληξη και χαρά, τη δική σας ιστοσελίδα!! Παρ' ότι είχα τις αμφιβολίες μου αν με θυμάστε (πάνε και 4 χρόνια που άφησα τα μαθητικά θρανία), πήρα την πρωτοβουλία να σας στείλω e-mail για να σας εκφράσω τον ενθουσιασμό μου για την πολύ ωραία δουλειά που κάνετε. Παρακολουθώ τακτικά το blog σας και διαβάζω με ενδιαφέρον τα άρθρα σας. Έχοντας πλέον μια πιο ανεπτυγμένη κριτική σκέψη, μπορώ να πω με σιγουριά πως θίγετε εύστοχα και επίκαιρα ζητήματα, που δεν σας κρύβω ότι με προβλημάτισαν.
Όσο για τις μουσικές σας επιλογές με εκφράζουν απόλυτα. Χαίρομαι ιδιαίτερα που δεν περιορίζεστε στα κλειστά πλαίσια του σχολείου,που όσο να'ναι φιμώνουν τα προοδευτικά μυαλά. Λυπάμαι που δεν μπορέσαμε να αντιληφθούμε τις γνώσεις και τα ενδιαφέροντα σας, στα μαθητικά μας χρόνια, γιατί στερηθήκαμε πολλές εποικοδομητικές συζητήσεις. Εύχομαι να είστε πάντα καλά, υγιής και δραστήρια και να προσφέρετε στους μαθητές σας όλα όσα εμείς δεν μπορέσαμε να κατανοήσουμε. Μην σταματάτε ποτέ να εκδηλώνετε το ενδιαφέρον σας για τα κοινά και τα προβλήματα της κοινωνίας. Κι αν τύχει να βρεθείτε στα μέρη μου το προσεχές διάστημα, θα χαιρόμουν πάρα πολύ να σας συναντήσω.
Εις το επανιδείν λοιπόν...

Με εκτίμηση
Α.Π.