14 Ιουν 2009

"Αιέν ο κόσμος ο μικρός, ο Μέγας! "











Παλιά, όταν στην Κύπρο είχαμε αγροτική οικονομία, η εκτροφή του μεταξοσκώληκα και η παραγωγή μεταξιού αποτελούσαν μέσο βιοπορισμού για τον αγροτικό κόσμο.Σήμερα, εικόνες σαν και τις πιο πάνω, μπορεί να βρει κανείς σε σπίτια γιαγιάδων στα χωριά μας.Κι αυτό για να προσελκύουν τα εγγονάκια τους.
Νομίζω πως κατάφερα να "απαθανατίσω" φωτογραφικά το μικρό αυτό θαύμα της φύσης.

Και κάποιες πληροφορίες για το "κλάδωμα":
Το κλάδωμα του μεταξοσκώληκα
Μόλις ολοκληρωθεί η εκτροφή, οι μεταξοσκώληκες ανεβαίνουν στα κλαδιά για να πλέξουν το κουκούλι (βομβύκιο) τους, τη μεταξωτή φωλιά τους.
Ο μεταξοσκώληκας βγάζει από τους δυο μεταξογόνους αδένες του το μετάξι και με κατάλληλες κινήσεις του σώματός του πλέκει το κουκούλι. Το πλέξιμο γίνεται από έξω προς τα μέσα, σχηματίζοντας οκτάρια κι εκεί κλείνεται σε 50 ώρες περίπου.
Το κουκούλι αποτελείται από μια συνεχόμενη μεταξωτή ίνα με αρχή και τέλος.
Σε 5-10 ημέρες μετά το κλάδωμα ο μεταξοσκώληκας μεταμορφώνεται σταδιακά μέσα στο κουκούλι σε χρυσαλίδα. Στη συνέχεια η χρυσαλίδα μεταμορφώνεται σε πεταλούδα (ακμαίο), η οποία βγάζοντας ένα όξινο υγρό από το στόμα, ανοίγει μια μικρή τρύπα στο κουκούλι και βγαίνει έξω στην ελευθερία.
Το χρώμα της πεταλούδας είναι άσπρο, ενώ το πεπτικό της σύστημα είναι ατελές και δεν τρέφεται καθόλου. Οι πεταλούδες ζούνε 2-3 ημέρες και μοναδική τους αποστολή είναι το ζευγάρωμα και η ωοτοκία. Μετά αρσενικές και θηλυκές πεθαίνουν.
Έτσι ολοκληρώνεται ο βιολογικός κύκλος του μεταξοσκώληκα.
********
Το μετάξι
Στίχοι: Άλκης Αλκαίος
Μουσική: Σωκράτης Μάλαμας
Πρώτη εκτέλεση: Σωκράτης Μάλαμας

Γυάλινη πόλη κι ένας άνεμος αλάνι,
σκόνη στους πάγκους, στις βιτρίνες και στα ράφια,
γίναν τα τάστα της κιθάρας μου ξυράφια,
κι εσύ έχεις χρόνια να κατέβεις στο λιμάνι.

Σαν το διαμάντι το γυαλί μ' έχει χαράξει,
ήρθα και φεύγω μ' αδειανά τα δυο μου χέρια,
θέλει αστέρι μου ατέλειωτα νυχτέρια,
να γίνει η κάμπια χρυσαλίδα και μετάξι.

Μορφές αγίων σ' έναν τοίχο μαυρισμένο,
στον Ιορδάνη τους τα λόγια μου βαφτίζω,
βλέπω τα αρώματα, τα χρώματα μυρίζω,
κι όλο προσμένω σ' ένα πλοίο βυθισμένο.

Σαν το διαμάντι το γυαλί μ' έχει χαράξει,
ήρθα και φεύγω μ' αδειανά τα δυο μου χέρια,
θέλει αστέρι μου ατέλειωτα νυχτέρια,
να γίνει η κάμπια χρυσαλίδα και μετάξι.

Λερά σεντόνια σε δωμάτια νοικιασμένα,
Άργος, Μυκήνες, Σαντορίνη και Μαντείο,
όλη η ζωή μου καλώς ήρθες και αντίο,
σκόρπια στιχάκια σε πακέτα πεταμένα.

Σαν το διαμάντι το γυαλί μ' έχει χαράξει,
ήρθα και φεύγω μ' αδειανά τα δυο μου χέρια,
θέλει αστέρι μου ατέλειωτα νυχτέρια,
να γίνει η κάμπια χρυσαλίδα και μετάξι.

*******
Ζωές από μετάξι

Στίχοι: Τάσος Σαμαρτζής
Μουσική: Νότης Μαυρουδής
Πρώτη εκτέλεση: Μαίρη Έσπερ
Άλλες ερμηνείες: Ελένη Βιτάλη, Θεοδοσία Στίγκα

Αυτές οι νύχτες της σιωπής
Που όλοι φύγανε νωρίς
Με έχουν σημαδέψει
Και με αγάπες της στιγμής
Ποτέ δε μπόρεσε κανείς
Κορμί ψυχή να θρέψει

Ζωές από μετάξι στον αγέρα
Να κρέμονται στου χρόνου το σχοινί
Ζωές από μετάξι στον αγέρα
Σημαία κάθε μια μοναχική

Αυτά τα λόγια της ντροπής
Μοιάζαν τραγούδια εκδρομής
Που τα παιδιά ξεχάσαν
Κι έτσι χαθήκαμε κι εμείς
Στα σχολικά μιας εποχής
Που γρήγορα περάσαν

Ζωές από μετάξι στον αγέρα
Να κρέμονται στου χρόνου το σχοινί
Ζωές από μετάξι στον αγέρα
Σημαία κάθε μια μοναχική
Ζωές από μετάξι στον αγέρα
Να κρέμονται στου χρόνου το σχοινί.

*********

Λύχνος του Αλαδδίνου

Στίχοι:Νίκος Καββαδίας
Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος
Εκτέλεση: Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας

Την ανεξήγητη γραφή να λύσω πολεμώ
που σου χαράξαν πειρατές Κινέζοι στις λαγόνες.
Γυμνοί με ξύλινους φαλλούς τριγύρω απ' το λαιμό,
μας σπρώχναν προς την θάλασσα με τόξα οι Παταγόνες.

Κόκκαλο ρίξε στο σκυλί το μαύρο που αλυχτά
και στείλε τη "φιγούρα" μας στον πειρατή ρεγάλο.
Πες μου, πού βρέθηκε η στεριά στου πέλαου τ' ανοιχτά
και το δεντρί με το πουλί που κρώζει το μεγάλο;

Για το άστρο της Ανατολής κινήσαμε μικροί.
Πουλί, πουλάκι στεριανό, θάλασσα δε σου πρέπει!
Και σε που σε φυτέψαμε, παιδί, στο Κονακρί,
με γράμμα συμβουλευτικό της μάνας σου την τσέπη.

Του ναύτη δώσ΄του στη στεριά, κρεββάτι, και να πιεί.
- ΄Ολο τον κόσμο γύρισες, μα τίποτα δεν είδες...-
Μες στο μετάξι κρύβονταν της ΄Ιντιας οι σκορπιοί
κι έφερνε ο αγέρας της νοτιάς στην πλώρη άμμο και ακρίδες.

Σημάδι μαύρο απόμεινε κι ας έσπασε ο χαλκάς.
-Στην αγορά του Αλιτζεριού δεμένη να σε σύρω.-
Και πήδηξε ο μικρός θεός μια νύχτα, των Ινκάς,
στου Αιγαίου τα γαλανά νερά, δυο μίλια όξω απ' τη Σκύρο.

Μεσάνυχτα και ταξιδεύεις δίχως πλευρικά!
Σκιάζεσαι μήπως στο γιαλό τα φώτα σε προδίνουν,
μα πρύμα πλώρα μόνο εσύ πατάς στοχαστικά,
κρατώντας στα χεράκια σου το λύχνο του Αλαδδίνου.

9 σχόλια:

Aceras Anthropophorum είπε...

Αγαπητή Εύα δεν ξέρω που έφκαλες τες φωτογραφίες αλλά φαίνεσται μου ότι οι μεταξοσκόκηκες εκλαδώσαν πάνω σε θρουμπίν.

Η στετέ μου έμαθεν μου να πααίννω να συνάω γή κλαΐν (convunvulus dorychnium) γή σουμμάτζιν (Hypericum triquetrifolium διότι τα σκουλούτζια φκάλλουν μεγαλλύττερα καρύθκια (κουκκούλια) παρά πάνω σε οποιονδήποτε άλλον κάτσαρον.

patsnik είπε...

Εύα μου το κείμενο με έκανε να αναρωτηθώ αν οι λεγόμενες "άχρηστες πληροφορίες" μπορεί ποτέ να είναι όντως άχρηστες... Τελικά είπα, όχι, δεν νομίζω ότι ισχύει... Μεταξοσκώληκες λοιπόν, ένα παράδοξο της φύσης...


Ή αλλιώς μεταξοκόκκηκες, όπως είπε κι ο Κύπριος παραπάνω, που παιδεύτηκα για να καταλάβω τί γράφει... ( Είναι δύσκολο αλλά ταυτόχρονα ωραίο να ακούς τα Κυπριακά.. :P )

Καλημέρα και καλορίζικη η νέα εμφάνιση του blog. Δεν ξέρω πότε άλλαξε όμως τώρα την είδα..

stalamatia είπε...

Πολύ ωραία Εύα ,εγώ μόνο όταν ήμουν μικρή είχα δει από κοντά πάνω σε μια μουριά στο χωριό μου .Αλλά έχω δει πίνακες που φτιάχνουν με το κουκκούλι.

VAD είπε...

Ευα μου,μόνο απο αφηγήσεις των δικών μου ξέρω για το μεταξοσκώληκα,(μπουντίνο στο τοπικό ιδίωμα),ήταν βασική ασχολία των χωριανών μου μέχρι την Κατοχή,μετά τον Εμφύλιο οι συνθετικές ίνες εκτόπισαν το μετάξι,οπότε και σταμάτησε η ενασχόληση με τους μεταξοσκώληκες,δεν ειμαι τόσο παλιός:)),έτσι δεν πρόλαβα τίποτα απ'αυτή τη δραστηριότητα...

Την καλησπέρα...

Eva Neocleous είπε...

Acera,
όταν έβαζα τις φωτογραφίες σκέφτηκα ότι μπορεί και να σε ενδιαφέρουν.
Τις έβγαλα στο χωριό μου, στην Πάφο και ομολογώ ότι ενθουσιάστηκα με το θέαμα.Ήταν ακριβώς το κλάδωμα σε διαδικασία γένεσης.
Ξέρω είναι ερασιτεχνικές, πού να συγκριθούν με τις δικές σου!
Ναι, κ λάδωσαν πάνω σε θρουμπί.
Εσύ σε ποιους θάμνους αναφέρεσαι;

Νίκο Π.,
πολλές χρήσιμες πληροφορίες βρήκα στην ιστοσελίδα του Δήμου Σουφλίου
http://www.soufli.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=23&Itemid=36
Συμφωνώ πως το καθετί έχει τη μοναδικότητά του, όσο ασήμαντο κι αν φαίνεται εκ πρώτης όψεως.
Θα τα μάθεις τα κυπριακά μαζί μας, πού θα πάει...
Για το μπλογκ τώρα, γενικά είμαι στη φάση των πειραματισμών.
Να δούμε στο τέλος τι θα βγει...

Eva Neocleous είπε...

Σταλαματιά μου σε χαιρετώ και χαίρομαι που οι φωτογραφίες σου θύμισαν τα παιδικά σου χρόνια.
Ήταν υπέροχο το θέαμα πίστεψέ με.
Όπως και το να βλέπεις μετά μαζεμένα τα κουκούλια.
Σήμερα όμως σπάνιο πράγμα το μετάξι.
Τα συνθετικά και τα τεχνητά το έχουν εκτοπίσει, όπως λέει κι ο VaD.

Βασίλη μου,
ψάξε λίγο κι εσύ να δεις πως στο Σουφλί γίνεται και σήμερα επεξεργασία μεταξιού.Κι ευτυχώς να λέμε.
Κι εγώ τώρα είχα την τύχη να δω τη διαδικασία του κλαδώματος.
Θέαμα μοναδικό που δεν περιγράφεται!
Πρέπει να ψάξει κανείς πολύ σήμερα για να βρει μετάξι.Όλα τα όμορφα σπανίζουν...

Το ξέρουμε ότι δεν είσαι τόσο παλιός :)

Aceras Anthropophorum είπε...

Έυα σου έβαλα το κυπριακόν όνομαν της περιοχής του χωριού μου ("κλαΐν" - δηλαδή κλαδίν το οποίον φαντάζουμαν θα έρκεται που την χρήσην που του εκάμναν για να κλαδώννουν πάνω οι μεταξοσκώληκες, τζιαι το άλλον είναι το "σουμμάτζιην"). Έβαλα τζιαι τα λατινικά τους ονόματα με τα οποία μπορείς να τα εύρεις σε βοτανικά βιβλία ή στο ίντερνετ, τζιαι έβαλα σου τζιαι λινκ για να τα δεις σε φωτογραφία. Παραπάνω που αυτα τα μέσα δεν έχω για να περιγράψω ένα φυτόν.

Eva Neocleous είπε...

Αγαπητέ Acera, έχεις δίκιο.
Τι άλλο να έκανες, άκρως επεξηγηματικός ήσουν, εγώ το είδα κάπως βιαστικά.
Βρήκα τώρα τις φωτογραφίες των convunvulus dorychnium και Hypericum triquetrifolium.
Δεν ξέρω αν και στην Πάφο τα προτιμούσαν για το κλάδωμα.
Τώρα πάντως είχαν θρουμπί.

Phivos Nicolaides είπε...

Εύα, ευχαριστούμε που μας θύμισες όλα αυτά τα ωραία και χρήσιμα!