18 Μαΐ 2015

Παγκύπριες 2015,Θέματα των Νέων Ελληνικών(Προσθήκη)

Φωτό:paideia-news.com


Και εδώ οι οδηγίες διόρθωσης από την επιτροπή θεματοθετών 

****
Τα θέματα από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας εδώ
****
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015

ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Ημερομηνία και ώρα εξέτασης: ∆ευτέρα, 18 Μαΐου 2015
8.00 π.μ. – 11.00 π.μ.

ΤO ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ∆ΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙ∆ΕΣ


ΜΕΡΟΣ Α΄: Α∆Ι∆ΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ                                                                    (ΜΟΝΑ∆ΕΣ 20)




Η δεκαετία της οδύνης

Το 2000, η είσοδος  σε μια νέα χιλιετία  γιορτάστηκε  με πανηγυρισμούς  και μεγάλες προσδοκίες. Στο τέλος όμως της πρώτης δεκαετίας, οι ελπίδες που άνθισαν τότε περιορίσθηκαν, σε πολλά μέρη της γης, στην απλή ανάγκη επιβίωσης.  Με  τη  συνείδηση  ότι  οι  μονολεκτικοί  χαρακτηρισμοί  είναι  κατά κανόνα  επικίνδυνοι,  θα την αποκαλούσα  λοιπόν  «δεκαετία  της οδύνης».  Η δεκαετία  αυτή  επιφύλαξε  ωστόσο  στην  ανθρωπότητα  και  άλλα  δεινά:  την έξαρση     της     τρομοκρατίας,      τους     ιλίγγους     που     προκαλεί     μια «παγκοσμιοποιημένη» οικονομία, τα σημάδια, τα αμετάκλητα, ότι ο πλανήτης μας κινδυνεύει.

Στη   διάρκεια   αυτής   της   δεκαετίας   πύκνωσαν   τα   σημάδια   ότι   η   Γη «αργοπεθαίνει»  κι αυτό υποδηλώνει μια επικίνδυνη πλάνη. ∆ιότι σε κίνδυνο βρίσκεται μόνον το ανθρώπινο είδος. Ο ίδιος ο πλανήτης μας δεν θα χαθεί. Θα εξακολουθήσει να περιφέρεται, τραυματισμένος αλλά πάντοτε όμορφος, γύρω από τον Ήλιο. Μαζί του θα επιβιώσουν όσα είδη φυτών και οργανισμών δείχνουν αντοχή στη ρύπανση, στις κλιματικές αλλαγές, στα δεινά που επισωρεύει στον πλανήτη η ανθρώπινη αφροσύνη. Είναι άλλωστε φανερό ότι την ανθρωπότητα δεν θα την σώσουν οι ποσοτικοί περιορισμοί των ρύπων– που και αυτοί  αργούν!  Απαιτείται  μια ριζική  αλλαγή  στις προτεραιότητες αλλά και στις αξίες της ζωής.Μέσα στη γενική σύγχυση  της δεκαετίας,  υπάρχει  μία ανθρώπινη δραστηριότητα που παρουσιάζει σταθερή πρόοδο και δείχνει να έχει ορατούς στόχους. Είναι η επιστήμη. Στην κοσμολογία,  στη βιολογία, στην ιατρική, η επιστημονική γνώση έκανε και πάλι άλματα. Ενώ όμως λαμπρές υπήρξαν και αυτήν τη δεκαετία οι κατακτήσεις της επιστήμης, ισχυρά αντιεπιστημονικά ρεύματα βρίσκουν πρόσφορο έδαφος και εκμεταλλεύονται την ανθρώπινη ευπιστία. Μαύρη μαγεία και προφητείες κάθε λογής, θρησκευτικοί φανατισμοί και απαγορεύσεις. Αντίφαση της Ιστορίας – ή απλώς η ανθρώπινη φύση, που κατά τον Θουκυδίδη παραμένει αμετάβλητη;

Στο τυποποιημένο  πάντως ερώτημα  «τι σφράγισε  περισσότερο  τη δεκαετία που φεύγει;», η απάντηση μοιάζει αυτονόητη. ∆εν είναι οι τοπικοί πόλεμοι, η έξαρση  της βίας, η οικονομική  κρίση.  Παρόμοιες  καταστάσεις  υπήρξαν  και παλαιότερα. Τη δεκαετία σφραγίζει, αντίθετα και παράλληλα, η ανάπτυξη του διαδικτύου. Το διαδίκτυο πληροφορεί και σχολιάζει, γκρεμίζει συνήθειες αλλά και κτίζει νέες, διευκολύνει τη ζωή και ταυτόχρονα την αποστειρώνει. Εισχωρεί παντού: στις προσωπικές  μας σχέσεις αλλά και στην αναίρεσή τους, στην τέχνη   όσο   και   στη   συλλογική   μνήμη.   Ο   σύγχρονος   υπολογιστής   δεν καταγράφει απλώς τον πολιτισμό μας. Τον διαμορφώνει και τον προεκτείνει, και   μάλιστα   σε   κατευθύνσεις   ανεξέλεγκτες.   Είναι   παράδοξο:   όσο   οι δυνατότητες  της  επικοινωνίας  πυκνώνουν  –  με  το  διαδίκτυο,  τα  κινητά τηλέφωνα,  τις  δορυφορικές  συνδέσεις  –  τόσο  η  μοναξιά,  η  ανθρώπινη, μοιάζει να μεγαλώνει.

Κατά τη δεκαετία αυτή άρχισε να αναδύεται με έμφαση μια καινούρια απειλή. Η πιο ύπουλη ίσως, η πιο κυνική από όσες γνώρισε ποτέ ο κόσμος. Είναι ένα οικονομικό  σύστημα που στηρίζεται   σε άυλες συντεταγμένες  και ομιλεί μια γλώσσα ακατανόητη.  Ισοπεδώνει  ωστόσο κυβερνήσεις  και λαούς, αξίες και όνειρα. Κανείς δεν ξέρει πώς εγκαθιδρύθηκε, ούτε πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί. Το βέβαιο είναι: ότι λέξεις πρωτόγνωρες και παντοδύναμες – όπως  οίκοι  αξιολόγησης  ή  «αγορές»  και  μηχανισμοί  στήριξης  –,  αλλά  και άλλες που έχουν κάποιο παρελθόν – όπως επιτόκια και χρηματιστήρια, χρέος και   ομόλογα   –   έχουν   βυθίσει   την   ανθρωπότητα   σ’   έναν   μεσαίωνα ανισοτήτων, αβεβαιότητας και σκοτεινής προοπτικής.

Μέσα σε αυτό το παγκόσμιο πλαίσιο, που είναι κινούμενο και κλυδωνιζόμενο, η πατρίδα μας παραμένει πάντα μια ιδιαιτερότητα.  Έζησε πολλά αυτήν την περίοδο, λίγα όμως φαίνεται να διδάχτηκε. Τα τελευταία χρόνια, βιώνει, ωστόσο, μια ιστορική στιγμή της: το τέλος των ψευδαισθήσεων.
Γιώργος Γραμματικάκης, Ένας αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2013, σσ. 301-305(Διασκευή)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

Α1. Αφού  μελετήσεις  το κείμενο,  να συνοψίσεις  σε συνεχή  λόγο  (120-150 λέξεις)  τα βασικά  σημεία του που τεκμηριώνουν  τον τίτλο «Η δεκαετία  της οδύνης».    Το    κείμενό    σου    πρόκειται    να    δημοσιευτεί    στη    στήλη «Ενδιαφέρουσες  Απόψεις» της εφημερίδας του σχολείου σου.                                                                                                                                 (μονάδες 8)

Α2.α. Στο «τυποποιημένο ερώτημα» της τέταρτης παραγράφου, τι κατά την άποψη  του συγγραφέα  «σφράγισε»  και τι «δεν σφράγισε»  περισσότερο  τη δεκαετία που φεύγει;

                                                                                                                                        (μονάδες 3)

Α2.β. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η ανθρωπότητα έχει βυθιστεί «σ’ έναν μεσαίωνα ανισοτήτων, αβεβαιότητας και σκοτεινής προοπτικής.»

Να σχολιάσεις την πιο πάνω θέση σε μια παράγραφο 70-90 λέξεων.                          (μονάδες 3)


Α3.α. Να αναγνωρίσεις τον τρόπο ανάπτυξης της δεύτερης παραγράφου. Να τεκμηριώσεις την απάντησή σου με αναφορές στην παράγραφο.


Α3.β.  Να  εντοπίσεις  και  να  καταγράψεις  τα  δομικά  στοιχεία  της  πέμπτης παραγράφου.

(μονάδες 3)

****

ΜΕΡΟΣ Β΄: ΓΛΩΣΣΑ                                          (ΜΟΝΑΔΕΣ 10)                                                        
Β1.  Να  αντικαταστήσεις  τις  υπογραμμισμένες  λέξεις  των  φράσεων  με ένα συνώνυμο και ένα αντώνυμο, συμπληρώνοντας σωστά τον πίνακα που ακολουθεί. Να αντιγράψεις τον πίνακα στο τετράδιό σου.                                                                                                           (μονάδες 3)



  
ΦΡΑΣΕΙΣ   
                                                             ΣΥΝΩΝΥΜΟ                                      ΑΝΤΩΝΥΜΟ
                                                                                                                     

1.   
έξαρση της τρομοκρατίας              

2.   
ανθρώπινη  αφροσύνη              

3.   
Είναι  παράδοξο           


Β2. Να γράψεις ένα παράγωγο ουσιαστικό και ένα παράγωγο επίθετο για το  καθένα  από  τα  πιο  κάτω  ρήματα.  Να  αντιγράψεις  τον  πίνακα  που ακολουθεί στο τετράδιό σου.     (μονάδες 4)



ΡΗΜΑ                                ΠΑΡΑΓΩΓΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ                             ΠΑΡΑΓΩΓΟ ΕΠΙΘΕΤΟ

1.   
μοιάζει              

2.   
φαίνεται              

3.   
περιφέρεται              

4.   
διδάχτηκε           




Β.3.  Να γράψεις  μία ολοκληρωμένη  πρόταση  για κάθε  μία από  τις πιο κάτω λέξεις, ώστε να φαίνεται η σημασία τους. Να διατηρήσεις το μέρος του λόγου στο οποίο ανήκει η κάθε λέξη.

(μονάδες 3)

ανεξέλεγκτες
 αμετάκλητα
αναίρεση
****
ΜΕΡΟΣ Γ΄: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΛΟΓΟΥ                           (ΜΟΝΑ∆ΕΣ 40)

"Μέσα σε αυτό το παγκόσμιο πλαίσιο, που είναι κινούμενο και κλυδωνιζόμενο,  η  πατρίδα  μας  παραμένει  πάντα  μια  ιδιαιτερότητα. Έζησε πολλά αυτήν την περίοδο, λίγα όμως φαίνεται να διδάχτηκε. Τα τελευταία χρόνια, βιώνει, ωστόσο, μια ιστορική στιγμή της:  το τέλος των ψευδαισθήσεων."


Σε  άρθρο  σου  που  θα  δημοσιευθεί   σε  εφημερίδα,   και  με  αφορμή  το παράθεμα,  να καταθέσεις  τις απόψεις  σου για τα ακόλουθα:  Ποιες ήταν οι ψευδαισθήσεις  που βίωνε για τόσα χρόνια η πατρίδα μας και πώς το τέλος των ψευδαισθήσεων επέδρασε στην καθημερινότητα των ανθρώπων;
(450-500 λέξεις)




ΜΕΡΟΣ Δ΄: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ – ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ                              (ΜΟΝΑ∆ΕΣ 30)

Να  μελετήσεις  τα  παρακάτω  κείμενα  και  να  απαντήσεις  σε  όλες  τις ερωτήσεις που ακολουθούν.

Δ1. Στρατή Τσίρκα, «Αριάγνη»
 […]


Η Αριάγνη τον κοιτούσε με τα μαύρα μάτια της και δεν έλεγε τίποτα.
Μάτια που σε κοιτούνε και δε σαλεύουνε. Μάτια που μαλώνουνε. Η βροχή δυνάμωσε  κι ο κόσμος σκοτείνιασε.  Το παιδί με την προβιά. Θα του κόψει τουλάχιστο  να  χωθεί  σε  καμιά  πόρτα  για  να  μη  βρέχεται;  Αχ,  παιδί  μου Σταμάτη, αχ Καλλιόπη και Ουρανία, αχ κύρη τους εσύ που τους τα έμαθες αυτά. Γιατί γουμάρια; Γιατί κουρμπάτσι; Εκεί που είναι ο πόνος κι ο ιδρώτας και τα δάκρυα, εκεί δεν είναι ο άνθρωπος; Γιατί λοιπόν σκάβετε ένα χαντάκι και χωρίζεστε; Πού θα σας βγάλουν αυτά τα μυαλά; […]

Ερωτήσεις:

α.  Να  εντοπίσεις  την  αφηγηματική  τεχνική  του  συγγραφέα  στο  πιο  πάνω παράθεμα και να τεκμηριώσεις την απάντησή σου με στοιχεία από το κείμενο.

β. Να εξηγήσεις τι επιτυγχάνεται με τη χρήση της τεχνικής αυτής.                                                                  (μονάδες 6)

****
Δ2. Μανόλης Αναγνωστάκης, «Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ.»

Στην οδό Αιγύπτου –πρώτη πάροδος δεξιά
Τώρα υψώνεται το μέγαρο της Τράπεζας Συναλλαγών Τουριστικά γραφεία και πρακτορεία μεταναστεύσεως. Και τα παιδάκια δεν μπορούνε πια να παίξουνε από
τα τόσα τροχοφόρα που περνούνε.
Άλλωστε τα παιδιά μεγάλωσαν, ο καιρός εκείνος πέρασε που ξέρατε Τώρα πια δε γελούν, δεν ψιθυρίζουν μυστικά, δεν εμπιστεύονται, Όσα επιζήσαν, εννοείται, γιατί ήρθανε βαριές αρρώστιες από τότε Πλημμύρες, καταποντισμοί, σεισμοί, θωρακισμένοι στρατιώτες, Θυμούνται τα λόγια του πατέρα: εσύ θα γνωρίσεις καλύτερες μέρες
∆εν έχει σημασία τελικά αν δεν τις γνώρισαν, λένε το μάθημα οι ίδιοι στα παιδιά τους
Ελπίζοντας πάντοτε πως κάποτε θα σταματήσει η αλυσίδα Ίσως στα παιδιά των παιδιών τους ή στα παιδιά των παιδιών των παιδιών τους. […]

Ερώτηση:

Στο απόσπασμα  η εικόνα του παρελθόντος  παρουσιάζεται  έμμεσα κατά τη διαδρομή του ποιήματος. Με βάση τους υπαινιγμούς που γίνονται, να ανασυνθέσεις την εικόνα του κοινωνικού και ιστορικού  παρελθόντος.                                                                                                              (μονάδες 8)

Δ3. Τάκη Σινόπουλου, «Ο Καιόμενος»

[…]
∆ιστάζω. Λέω να πάω εκεί. Να τον αγγίξω με το χέρι μου. […]
Ο ποιητής μοιράζεται στα δυο.



Γιάννη Ρίτσου, «Αποχαιρετισμός»

Όλο σας αποχαιρετώ κι ακόμα μένω. Ναι, η πιο μεγάλη πράξη της ζωής μας είναι η απόφαση του θανάτου μας, […]
σαν τιμή και σαν χρέος για τους άλλους, πιο πέρα απʼ τις ανάγκες σου.

Ερώτηση:

Να παρουσιάσεις συγκριτικά τη στάση ζωής των δύο ποιητικών υποκειμένων στα πιο πάνω αποσπάσματα.                                                                                                        (μονάδες 8)


Δ4. Δημήτρη Χατζή, «Το διπλό βιβλίο»

«Η Αναστασία των Μολάων»

Το στήθος μου γέμισε, το κορμί μου μέστωσε, την άκουγα πια τη θηλυκιά του φωνή – πολύ την άκουγα εγώ τη φωνή του κορμιού μου. Και ζούσα ακόμα με τα πουλιά μου μονάχα – τη μεγάλη χαρά μου μέσα στην απελπισιά τη μεγάλη. […] Χαιρόμουν γι’ αυτά. Ήξερα πια. Το πέταγμά τους εκείνο – πως είμουν εγώ. Πως τα πουλιά μου εκείνα – είμουν εγώ. Η ψυχή μου, που λέτε σεις. […]
*


Είταν γερός, βαρύς, σουλουπωμένος πολύ μέσα στα φανταρίστικα ρούχα του
[…] – το ʼνιωσα αμέσως, είταν ο άντρας μου αυτός.
Και δεν είταν. Το ξέρετε τώρα και σεις – αυτός ο Σταύρος είταν δειλός, ένας τρομαγμένος άνθρωπος, δεν ήθελε τ’ όνειρο, δεν έπαιζε τίποτα, φοβότανε μη γελαστεί, μη σκοντάψει. […] ∆ε το ʼκανα. Η διπλή μου ζωή ζυγιάστηκε λίγο, για πρώτη φορά – κ’ η παλάντζα της γύρισε στ’ όχι. Όχι, δεν άξιζε αυτός να τον σώσω […] – τ’ όνειρό μου πρόδινα μόνο – και δεν έσωζα τίποτα – ούτε κείνον ούτε εμένα. ∆ε λυπήθηκα. […] Έμεινα μόνη, με μένα, με τα πουλιά μου, και δεν άλλαξε τίποτα που πέρασε ανάμεσα αυτός ο Σταύρος.
*
[…] Και τότες ήρθε ο Βασίλης. […] Ο Βασίλης δεν είταν ο έρωτας, δεν είταν κανένα ζευγάρωμα  της διπλής μου ζωής, το σταμάτημά  της είταν. Είπα: – Αναστασία, κουράστηκα, φοβάμαι, δεν έχω κανέναν […]. Ας την πάω κάπου τη φτωχή μου τη μοίρα, μονάχα αυτήν, χωρίς την άλλη. ∆εν έχει άλλο, δεν έχει παραπέρα για σένα. Έτσι είπα. Και τότες – άμα το πεις μια φορά, πουλιά από κείνα δεν έρχονται πια. ∆εν  είναι δικά σου, να τα καλέσεις, να τα ζητήσεις όποτε θέλεις – εσύ ʼσαι δική τους, εκείνα διαλέγουν.

 Ερωτήσεις:
Να απαντήσεις στις ερωτήσεις κάνοντας αναφορές στα πιο πάνω παραθέματα:

α. Για ποιο λόγο διαφοροποιεί η Αναστασία τη στάση της απέναντι στον έρωτα και τι συνέπειες έχει η διαφοροποίηση αυτή στον ψυχισμό της;

 β. Τι συμβολίζουν τα πουλιά;
(μονάδες 8)

****

13 Μαΐ 2015

Η Ελένη Πατσιατζή παρουσιάζει την ποιητική συλλογή της Εύας Νεοκλέους "Σημάδια για το δρόμο"

Η Ελένη Πατσιατζή.Φωτό:Γιάννης Κωβαίος
Παρουσίασης συνέχεια...
Άλλη μια ανάρτησή μας για την εκδήλωση της Αθήνας(Polis Art,17 Απρ. 2015)
Συνεχίζοντας με τα κείμενα-εισηγήσεις για την ποιητική συλλογή "Σημάδια για το δρόμο" και μετά την εισήγηση της Αγάθης Γεωργιάδου,
δημοσιεύουμε σήμερα την παρουσίαση της συλλογής από την Ελένη Πατσιατζή.
Ευχαριστώ θερμά την Αγάθη και την Ελένη, τις δύο εκλεκτές φίλες,για τις εξαιρετικές αναλύσεις τους!


Αγάθη Γεωργιάδου,Ελένη Πατσιατζή,Αγγελική Ριαλά.Φωτό:Γιάννης Κωβαίος
Σύντομο βιογραφικό της Ελένης Πατσιατζή:
Η Ελένη Πατσιατζή είναι φιλόλογος στη μέση εκπαίδευση. Ζει και εργάζεται στον Πειραιά. Σπούδασε στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι συντάκτρια του φιλολογικού ιστολόγιου «Ηλεκτρονική Τράπεζα Φιλολογικών Θεμάτων». Έχει εκδώσει με τον Δ. Χριστόπουλο το βιβλίο «Νεοελληνική Λογοτεχνία Α’ Λυκείου. Προτάσεις διδασκαλίας» (Πατάκης, 2012). Οι μεταπτυχιακές της σπουδές αφορούν τον τομέα της Εκπαίδευσης και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
****
Το κείμενο:
Η πρώτη γνωριμία μου  με την κα Νεοκλέους, την Εύα, είχε γίνει μέσω του εξαιρετικού της φιλολογικού ιστολόγιου. Πολύ συχνά  επισκεπτόμουν τις αναρτήσεις της και ένιωθα πως είναι ένας άνθρωπος με τον οποίο μοιράζομαι πολλά κοινά  ενδιαφέροντα, αγωνίες, ευαισθησίες. Αργότερα, πάλι ο διαδικτυακός χώρος, που τόσο συχνά κατηγορείται για τη μόνωση και την απομάκρυνση των σύγχρονων υποκειμένων μας έφερε πιο κοντά . Στην πρώτη μας, εκτός κυβερνοχώρου,  συνάντηση στην Αθήνα η Εύα μου πρόσφερε ένα ακριβό δώρο, μια ποιητική συλλογή ενός Κύπριου φίλου της,του κυρίου Σταύρου Σταύρου. Σε μικρό χρονικό διάστημα με τίμησε με άλλο ένα ακριβό δώρο. Τους δικούς της στίχους. Αυτούς που παρουσιάζουμε απόψε, εδώ, σ’ αυτόν τον τόσο οικείο και ζεστό χώρο.

Με την πρώτη της ποιητική συλλογή η Εύα Νεοκλέους μάς συστήνεται ως μια εξαιρετικά λεπταίσθητη ποιητική φωνή και μας αποκαλύπτει τα σημάδια που ακολούθησε για την ποιητική της διαδρομή. Η διαδρομή αυτή κινείται, με χαρακτηριστική τρυφερότητα κι ευαισθησία, γύρω από ένα όλο και πιο απόμακρο σιωπηλό «Εσύ», προς μια ομιχλώδη Ιθάκη που δίνει μεν το ποιητικό «ταξίδι» αλλά αρνείται πεισματικά να γίνει το αραξοβόλι. Τα ποιητικά «σημάδια» τα ακολουθούμε κι εμείς πορευόμενοι από την ελπίδα και τον ενθουσιασμό των πρώτων συναντήσεων (όταν το ερωτικό φως αρχίζει να αχνοφέγγει, όπως το φως του φεγγαριού στη φάση της γέμισής του), στην πλήρη υπέρβαση του εγώ (όταν ο έρωτας γίνεται  φεγγάρι ολόγιομο και καταυγάζει τον ουρανό της ύπαρξης) αλλά και στη σταδιακή κι αναπότρεπτη φθορά που επιφέρει η ματαίωση και το ανεκπλήρωτο (όταν όλα αρχίζουν σταδιακά να σκοτεινιάζουν θυμίζοντας την τελική έκλειψη του φεγγαριού). Η επιλογή του συγκεκριμένου, προσεγμένου εξώφυλλου είναι εύγλωττη για τις προθέσεις της ποιήτριας και τη διασύνδεση της πορείας του φεγγαριού με τον πορεία που ακολουθούν τα ποιήματά της. Δεν είναι όμως μόνο το εξώφυλλο εξαιρετικά προσεγμένο. Όλη η συλλογή δομείται με αξιοσημείωτη μαεστρία.
Το ταξίδι ξεκινά με την ειλικρινή «Ομολογία» του ποιητικού υποκειμένου για τα συναισθήματά του.

Ομολογία
 Τα βράδια που μονάχα
το λευκό του γιασεμιού
μας τραγουδούσε
    με μύησες στις σιωπές σου

   Και τις λάτρεψα.

 
Φωτό:Εύα Νεοκλέους

 
Φιλοτέχνηση:Αγγελική Ριαλά


Ανάλογες εικόνες θα μας συντροφέψουν και στα υπόλοιπα ποιήματα της συλλογής. Το κλειδί της ερμηνείας τους βρίσκεται σε αυτή, την πρώτη ομολογία και είναι η μύηση στη σιωπή. Μια σιωπή που θραύεται με κάθε νέο ποίημα που ακολουθεί καθώς η ποίηση γίνεται το μέσο να αποκτήσει φως το σκοτάδι, εγγύτητα η απόσταση και ήχους η εκκωφαντική σιωπή.


Ο πρώτος κύκλος περιλαμβάνει ποιήματα γεμάτα προσμονή κι ελπίδα για εσωτερική πλήρωση μέσω της συνάντησης με το «Εσύ». Το ποιητικό σύμπαν καταυγάζεται από φως και η ζωή νοηματοδοτείται από μνήμες ερωτικών συναντήσεων. Ο χρόνος που κυριαρχεί είναι ο ενεστώτας και ο παρατατικός. Χρόνοι που επιλέγονται για να εκφράσουν το διαρκές παρόν μιας αίσθησης παρουσίας,  εν τη απουσία, μέσα από τη μνήμη αλλά και τη διάρκεια αυτής.

Όνειρα
Μετρούσα τα φεγγάρια και σε πρόσμενα
χάραζα πινελιές στα σύννεφα
να’ χεις σημάδια για το δρόμο
καλόπιανα τις νύχτες να γλυκάνουνε
να μη φοβάσαι το σκοτάδι.

[…]

Φιλοτέχνηση:Αγγελική Ριαλά


Ανάμεσα σε δυο φεγγάρια
Αόρατοι φόβοι
μικροσκοπικές βελόνες
εισχωρούν αργά
και με τρυπάνε…
Ανάμεσα σε δυο φεγγάρια
παρεμβάλλονται οι σιωπές
του νεκρού χρόνου και η προσμονή του ανέλπιστου…


Παράλληλα με την ελπίδα συνυφαίνεται ποιητικά και η σταδιακή συνειδητοποίηση των εμποδίων. Ο Έρωτας– Ιθάκη, αντίθετα με τα ειωθότα,  διαρκώς απομακρύνεται. Τα «Όνειρα» διαψεύδονται από πολλαπλές «Ανατροπές» και αρχίζει η οδυνηρή πτώση στην πεζότητα της καθημερινότητας αλλά και η συνακόλουθη υπαρξιακή σκοτεινιά. Ο παρατατικός δίνει τη θέση του στον αόριστο. Η σιωπή του «Εσύ» μετασχηματίζεται σε άσκηση σιωπών του ποιητικού υποκειμένου, σιωπών που γίνονται εξίσου εκκωφαντικές ανάμεσα στους στίχους.

Παραλλαγή σ’ ένα στίχο
Κανονικά, δεν πρέπει
να’ χω και παράπονο
-έτσι θα το’ λεγε και ο ποιητής-

Μου χάρισες τόσα σύννεφα
να’ χω να περιδιαβαίνω

Ευτύχησα το διάφανο των ματιών σου
και ξεχύθηκαν τόσες μελωδίες

Χάδι γλυκό το πέταγμα της σκέψης σου
νύχτες συντρόφεψε τα όνειρά μου.

Κανονικά….

Αν ήταν έτσι.

Στον β΄ κύκλο της συλλογής το ποιητικό υποκείμενο βιώνει επώδυνα -αλλά με αξιοπρέπεια- το ανεκπλήρωτο του έρωτα και την αναγκαστική απομάκρυνση. Οι στίχοι αποκτούν εξαιρετική πυκνότητα χωρίς όμως να χάνουν την ευαισθησία και τη φρεσκάδα τους.



Η γεωγραφία των αποστάσεων
Πρακτικά είναι αδύνατο
να ξεπεράσω την απόσταση.
Μέχρι σε σένα, ωκεανοί χιλιάδες…

Ήταν ανάγκη να επιστρατεύσεις
τόση γεωγραφία;



Στον  γ΄ κύκλο ποιημάτων  κυριαρχεί η οριστική διάψευση των ελπίδων αλλά και η αποδοχή μιας μοναχικής διαδρομής χωρίς μεμψιμοιρία, παραίτηση ή διάθεση μνησικακίας ή εκδικητικότητας . Η ποίηση γίνεται καταφύγιο, νάρκης του άλγους δοκιμή και μας δίνει εξαιρετικούς στίχους όπως οι παρακάτω:

Ματαιώσεις
Κάθε πρωί τακτοποιώ επιμελώς
τα ματωμένα μου όνειρα
φιλοτεχνώ με προσοχή το κατάλληλο φόντο
και τα φωτογραφίζω.
Το βράδυ τοποθετώ τις φωτογραφίες
στο ράφι με τα αζήτητα
κι ύστερα εκτελώ με ευλάβεια
μια-μια τις ματαιώσεις μου.

Με προσοχή
να μην αφήσω ίχνη…

Τα ίχνη όμως είναι εκεί, σημάδια του ποιητικού δρόμου. Ενός δρόμου σφραγισμένου από τρυφερότητα συνδυασμένη με δύναμη απαντοχής, από ευγένεια και ψυχική γενναιοδωρία συνδυασμένη με το θάρρος της εξομολογητικής διάθεσης. Τα εκφραστικά μέσα είναι απέριττα, ένδειξη ουσιαστικής κι επίπονης εργασίας πάνω στο ποιητικό υλικό. Τόσο από άποψη περιεχομένου όσο και από άποψη τεχνικής η συλλογή αυτή χαρακτηρίζεται από εντιμότητα. Αισθημάτων όσο και μέσων.


Η συλλογή κλείνει με ένα -ας μου επιτραπεί ο χαρακτηρισμός- συνταρακτικό ποίημα εκτός του κλίματος όσων προηγήθηκαν, με τίτλο «Εκ βαθέων». Και εδώ έχουμε μια de profundis εξομολόγηση, κι εδώ υπάρχει ένα «Εσύ» προς το οποίο απευθύνεται η ποιήτρια και εδώ η Απουσία είναι τετελεσμένη . Στο τελευταίο ποίημα το «Εσύ» όμως είναι η Μητέρα, η μία εκ των δύο του ζεύγους που ευτύχησε να είναι μαζί στη ζωή και στο οποίο είναι αφιερωμένη αυτή η συλλογή, ως οφειλή για όλα όσα πρόσφεραν με ανιδιοτέλεια. Η Απουσία και εδώ είναι καταλυτική .Η συντριβή μέγιστη. Η υπόσχεση συνάντησης με την Απούσα δίδεται μέσα από  μιαν εκπληκτική στη δύναμή της εικόνα  και συνιστά την ολοκλήρωση μιας ποιητικής συλλογής υποδειγματικά δομημένης, συνεπούς στις προθέσεις της και συγκινησιακά φορτισμένης γύρω από το πιο ευγενές αίσθημα  της ανθρώπινης ύπαρξης, την Αγάπη.

Θα ξανάρθω μάνα…
σίγουρα θα ξανάρθω.
Και θα ’μαι ίδια φως

σαν το φεγγάρι…

Καλώς όρισες στον ποιητικό μας ουρανό, Εύα!

**** 
 

Απόσπασμα από το ποίημα "Στη μητέρα μου"

 ****
Παρουσίαση της ποιητικής συλλογής "Σημάδια για το δρόμο" από την Ελένη Πατσιατζή
Δημιουργία βίντεο:Αγγελική Ριαλά
Κινηματογράφηση:Δημήτρης Χριστόπουλος
Μουσική σύνθεση:Νεόφυτος Επαμεινώνδας 



2 Μαΐ 2015

Η Αγάθη Γεωργιάδου παρουσιάζει την ποιητική συλλογή της Εύας Νεοκλέους "Σημάδια για το δρόμο"



Η σημερινή μας ανάρτηση αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης.
Δημοσιεύουμε,όπως είχαμε υποσχεθεί,την παρουσίαση της συλλογής "Σημάδια για το δρόμο", από την Αγάθη Γεωργιάδου.Το κείμενο διαβάστηκε στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Polis Art cafe στην Αθήνα,στις 17/4/2015.

Βιογραφικό σημείωμα της Αγάθης Γεωργιάδου:
Η Αγάθη Γεωργιάδου κατάγεται από την Κύπρο και είναι Διδάκτορας Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Εργάστηκε ως ειδική επιστήμων στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστήμιου Κρήτης και ως μέλος της Ομάδας Λογοτεχνίας στο Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας (ΚΕΕ) και στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.).  Από το 2007 ως το 2014 υπηρέτησε ως Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων στην Ανατολική Αττική και τη Γ΄ Αθήνας. Συνέγραψε με άλλους συναδέλφους τα Βιβλία Καθηγητή για τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄, Β΄ & Γ΄ Λυκείου και μετείχε σε Ομάδες εκπόνησης νέων Προγραμμάτων Σπουδών για τη Λογοτεχνία και την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία.
Στο προσωπικό συγγραφικό της έργο περιλαμβάνονται βιβλιοπαρουσιάσεις, επιστημονικά άρθρα και εκπαιδευτικά βιβλία στην Αρχαία,  Νεοελληνική και Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία, όπως: Διαβάζοντας Κική Δημουλά (2001),  Λογοτεχνικές Διαδρομές (2005),  Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες, (2006), Η Ποιητική Περιπέτεια (2006), Η Νέα Ελληνική Λογοτεχνία Α΄ Λυκείου (2014) κ.ά..

*****

Η Αγάθη Γεωργιάδου.Φωτό:Γιάννης Κωβαίος
*****
Εύα Νεοκλέους
Σημάδια για το δρόμο, Ακτίς 2015:

«Σημάδια για τα δρόμο» επέλεξε η Εύα Νεοκλέους για την πρώτη της ποιητική συλλογή. Τίτλος καίριος και πετυχημένος, όχι μόνο γιατί αντανακλά το πνεύμα όλης της συλλογής, αλλά και γιατί σ’ αυτή τη νυχτωμένη εποχή μάς χρειάζονται «σημάδια για το δρόμο», για να μην αποπροσανατολιζόμαστε, για να μην ξεχνάμε, για να θυμόμαστε. Χρειαζόμαστε σημάδια για τους μακρινούς δρόμους των σχέσεων, για τους κοντινούς φίλους και αγαπημένους που ξεμακραίνουν, για όλα όσα μας δένουν με το παρελθόν.
Τι είδους σημάδια; Για την Εύα Νεοκλέους, φεγγάρια γεμάτα ή μισά, ήλιοι λαμπεροί και σύννεφα που χαράζουν πινελιές στον ορίζοντα και εκπέμπουν μηνύματα αγάπης. Σημεία αλάθητα της φύσης, που καθώς τα κοιτάζεις, ξαναζείς τα συναισθήματα που κάποτε ένιωσες, σε μια άλλη στιγμή στο παρελθόν, κοιτώντας ένα άλλο «φεγγάρι» που άφησε μέσα σου βαθιά τα ίχνη του και σε σημάδεψε. Γιατί η λέξη «σημάδια» περιέχει διπλό φορτίο, θετικό και αρνητικό: ίχνη αλλά και τραύματα.
Ακολουθώντας μέσα στη συλλογή τα αχνάρια που αφήνει η ποιήτρια, παρακολουθούμε τη σταδιακή μετουσίωση του συναισθηματικού κλίματος από τη χαρά στην καρτερία, από την ελπίδα στη θλίψη και από την προσμονή στη ματαίωση. Έτσι, μπορούμε να διακρίνουμε στην ποιητική συλλογή τρεις ενότητες. Την πρώτη, την εκτενέστερη, θα την ονόμαζα: «ιχνηλατώντας τον έρωτα», τη δεύτερη, τη συντομότερη, «ανιχνεύοντας τη ματαίωση» και την τρίτη και σημαντικότερη: «ψηλαφώντας τις πληγές».  Ή, για να το πω με όρους της φύσης, που τόσο αγαπά η ποιήτρια, η πρώτη ενότητα αποτελεί την άνοιξη του συναισθήματος, η δεύτερη το ανελέητο καλοκαίρι και η τρίτη τον χειμώνα.
Η πρώτη περιλαμβάνει τα ποιήματα της αθωότητας, στα οποία αποτυπώνεται ένα συναίσθημα διαυγές και φωτεινό, αναπτυγμένο σε μια λατρευτή ομιλούσα σιωπή. Αποτυπώνει έναν έρωτα τρυφερό σαν το λευκό γιασεμί, κινείται σε σκηνικά με πανσελήνους, με ρόδινες ανατολές, όμορφα ηλιοβασιλέματα, γαλάζιους ουρανούς. Το ποιητικό υποκείμενο «χαράζει πινελιές» προσμένοντας το αγαπημένο πρόσωπο να έρθει με τη μορφή του ονείρου για να μεταμορφώσει με τα ζεστά του μάτια τον κόσμο, να τον μετατρέψει σε ποίηση. Όμορφος έρωτας, ένα «απέραντο γαλάζιο», ένα ζεστό αγκάλιασμα, φως που τυφλώνει, χιλιάδες προβολείς που καίνε. Σαπφικό όμως το παράπονο:
[…]
Ποίηση μονάχα εσύ
Κι ας μην το ξέρεις.
        («Ποίηση»)

Το ποιητικό υποκείμενο αναζητά το χάδι του αγαπημένου ή έστω την αίσθηση του χαδιού του, τη λάμψη των ματιών του, την αλήθεια τους. Ανακαλεί τις νύχτες του έρωτα, τις σιωπές, ακόμα και τις λύπες του. Έστω και μετρημένες αυτές οι στιγμές, είναι αρκετές για μιαν αιωνιότητα. Σ’ αυτές τις λίγες αλλά πολύτιμες στιγμές η ποιήτρια γυρνά ξανά και ξανά με σιωπηλό παράπονο. Ο έρωτας με το μοναδικό φιλί του, πέρασε αφήνοντας βαθιά τα σημάδια του, καθοριστικά. Μνήμες, αισθήσεις, ματιές, όνειρα, όλα σκεπάζονται με ένα πέπλο χαρμολύπης.

Μονάχα μια στιγμή
κι εκσφενδονίστηκε το φως
άφατο θαύμα της ιέρωσης.

Μονάχα μια στιγμή
και η ιστορία απεφάνθη.
        («Άτιτλο»)

Σταδιακά, τα σύννεφα μαζεύονται στον ορίζοντα κι αρχίζουν οι ακυρώσεις. Οι γλυκές αγαπημένες σιωπές παγώνουν, «αόρατοι φόβοι» εισχωρούν, ο χρόνος  «ανάμεσα σε δυο φεγγάρια» νεκρώνει. Σ’ αυτή τη δεύτερη φάση, η απόσταση μεγαλώνει και δύσκολα γεμίζει το κενό:

Πρακτικά είναι αδύνατο
να ξεπεράσω την απόσταση.
Μέχρι σε σένα, ωκεανοί χιλιάδες…

Ήταν ανάγκη να επιστρατεύσεις
Τόση γεωγραφία;
        (« Η γεωγραφία των αποστάσεων»)

Τότε, ο λόγος της ποίησης αρχίζει να δείχνει τα δόντια του: επιστρατεύονται λέξεις που ανακαλούν τον Σεφέρη, όπως «εκδίκηση», «πίκρα» «πληγές».
Στην τρίτη ενότητα ποιημάτων, το εσύ συρρικνώνεται, «φθίνουν οι χαρές», «ματώνουν τα φεγγάρια». Δεσπόζει το εγώ, η μοναξιά, η πικρή γεύση:

«Αγαπάς άλλη» τον ρώτησε.
Την άλλη μέρα το πρωί
Ένα πληγωμένο σπουργίτι
Βρέθηκε κουβαριασμένο
σε μια γωνιά της αυλής της.
[…]
        («Το πληγωμένο σπουργίτι»)

Ανακαλώντας τα σκληρά φεγγάρια εκείνου του Αυγούστου, το ποιητικό  υποκείμενο προσπαθεί να ανιχνεύσει τις αιτίες. Τα ερωτήματα όμως αναπάντητα:

ΙΙ
Εκείνο το βράδυ
που δολοφόνησαν τα όνειρα
σε περίμενα…

Μα πώς κατάφερες
Να κρύψεις τα σημάδια
Από το αίμα;
        («Επιλογικό»)

  Απογοήτευση, ματαίωση, διάψευση:

Αφού δεν έχεις και τίποτε
Να προσθέσεις στο φεγγάρι
Μην μπεις στον κόπο.

Έτσι κι αλλιώς
«είμαι καλά»…
    («Λακωνικό»)

Κι η συλλογή κλείνει με ένα ποίημα αφιερωμένο στη μητέρα, την αιώνια μάνα, στην οποία δίνει την υπόσχεση «θα ξανάρθω»…
Συνολικά θεωρημένη, η πρώτη ποιητική απόπειρα της Εύας Νεοκλέους, γεννήθηκε από ένα δυνατό βίωμα, από μια μνήμη ζωντανή και παρούσα, χωρίς όμως ίχνος μνησικακίας για τον χρόνο που εκδικείται προσπαθώντας να ξεθωριάσει πολύτιμα βιώματα. Με την ποιητική γραφή τα διατηρεί ατόφια, έτσι όπως τα γέννησαν στιγμές μοναδικές, ανεπανάληπτες. Τα «Σημάδια για το δρόμο» αφηγούνται μια ιστορία που αντανακλά συναισθήματα αποκρυσταλλωμένα στο «τότε» και προεκτείνονται μέχρι το παρόν. Συναισθήματα που θησαυρίζει και καθαγιάζει, αναβιώνοντάς τα. Φέρουν μαζί τους μια αίσθηση πάλλευκη, εκτυφλωτική και το άρωμα του γιασεμιού και του αγιοκλήματος. Οι λιγοστές αυτές «σταγόνες» του παρελθόντος εξιδανικεύονται, εισχωρούν στους στίχους και τους γεμίζουν με φως:
Ι
Τώρα, σταγόνες ιερότητας
αναδύονται μέσα από το ανείπωτο
γαλάζιο σου
κι η αγιοσύνη αγκαλιάζει
την κατάργηση του χρόνου.
ΙΙ
Τόσο απρόσμενα ομόρφυνες τις μέρες.
Τόσο ανεπαίσθητα μπήκε το φως
κι απάλυνε το γκρίζο…
φτωχή πολύ η ποίηση
για να χωρέσει εσένα!
(«Επιτέλους»)

Είναι μια συλλογή που τη διακρίνει η χαμηλόφωνη ευγένεια των συναισθημάτων. Η φωνή της έχει τη μελαγχολία και το γνήσιο βίωμα της Πολυδούρη. Οι στίχοι της καλοδουλεμένοι, γοητεύουν με την αφοπλιστική απλότητά τους, αποπνέοντας μια λεπτή αίσθηση τρυφερότητας και θλίψης. Ωστόσο, πού και πού, αφήνουν κι ένα ρίγος παγωνιάς και μιαν αίσθηση κενού και ερωτικής απογοήτευσης. Και όμως, ο έρωτας, αν και ματαιωμένος, δεν έχει τη μεγαλοστομία του ρομαντισμού, αλλά τον διακρίνει η σεμνότητα του ειλικρινούς βιώματος. Είναι μια ποίηση ζεστή και ανθρώπινη, λέξεις που σε χαϊδεύουν επιφανειακά αλλά σε διαπερνούν κατάβαθα. Η αφηγήτρια μετρά ένα ένα τα φεγγάρια της, τις μέρες και τις νύχτες της με τις σιωπές τους, χωρίς να σε βαραίνει όμως ψυχολογικά. Σου δείχνει μόνο το δρόμο με τα δικά της σημάδια, με τη δική της ματιά. Καθώς προχωρείς στη συλλογή, ποίημα με ποίημα, στίχο με στίχο, αυτό που σε διαποτίζει σταθερά είναι η πεποίθηση πως οι χαρές και οι λύπες είναι όψεις του ίδιου νομίσματος: της ζωής που αν δεν σου χαρίσει απλόχερα και τα δύο, δεν μπορείς να την εκτιμήσεις όπως πραγματικά της αξίζει. Κι αυτό το πολύτιμο δώρο μας το χαρίζουν τα ποιήματα της Εύας Νεοκλέους.

 Αγάθη Γεωργιάδου 
****
Ευχαριστώ από καρδιάς την καλή και αγαπημένη φίλη Αγάθη,που με την ανάλυσή της πέτυχε να ανιχνεύσει σημάδια και πτυχές δυσδιάκριτες,με τον καλύτερο τρόπο!
****
Στο video η παρουσίαση της Αγάθης Γεωργιάδου.
Δημιουργία video:Αγγελική Ριαλά
Κινηματογράφηση:Δημήτρης Χριστόπουλος
Μουσική σύνθεση:Νεόφυτος Επαμεινώνδας
(Σημ.Αγγελική,Δημήτρη και Νεόφυτε, σας ευχαριστώ!)



****