Στρατής Τσίρκας(1911-1980)
Με αφορμή την επέτειο γέννησης του μεγάλου πεζογράφου μας το μικρό αυτό αφιέρωμα.
Βιογραφικό σημείωμα του Τσίρκα δείτε στην ιστοσελίδα του ΕΚΕΒΙ.
Επίσης στην ιστοσελίδα του ΕΚΕΒΙ για τον Τσίρκα εδώ.
Και το αφιέρωμα στο Λέξημα
Στις Επισημάνσεις μπορείτε να δείτε το άρθρο του Στρατή Τσίρκα για το θάνατο του Καββαδία.
Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και ανήκει στους πεζογράφους της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς (η γενιά αυτή συμμετέχει ενεργά στην Αντίσταση, στις ιδεολογικές και στις ένοπλες συγκρούσεις της κατοχής και του εμφυλίου).
Η Αριάγνη (1962) είναι ο δεύτερος τόμος της τριλογίας «Ακυβέρνητες Πολιτείες». Το πρώτο βιβλίο είναι η Λέσχη (1960) και το τρίτο η Νυχτερίδα (1965).
Τόπος:Κάιρο.
Χρόνος:13 Δεκεμβρίου 1942 – αρχές Ιουνίου 1943 (ο Ρόμελ υποχωρεί για να μη συναντήσει τον Μοντγκόμερυ (δραματική πορεία της Πρώτης και της Δεύτερης Ελληνικής Ταξιαρχίας μέσα στην έρημο της Συρίας).Τελικά ο Βρετανός στρατάρχης νίκησε, το 1942, τον Ρόμελ στο Ελ-Αλαμέιν.
Αριάγνη
(απόσπασμα)
Η Αριάγνη τον κοιτούσε με τα μαύρα μάτια της και δεν έλεγε τίποτα.
Μάτια που σε κοιτούνε και δε σαλεύουνε. Μάτια που μαλώνουνε. Η βροχή δυνάμωσε κι ο κόσμος σκοτείνιασε. Το παιδί με την προβιά. Θα του κόψει τουλάχιστο να χωθεί σε καμιά πόρτα για να μη βρέχεται; Αχ, παιδί μου Σταμάτη, αχ Καλλιόπη και Ουρανία, αχ κύρη τους εσύ που τους τα έμαθες αυτά. Γιατί γουμάρια; Γιατί κουρμπάτσι; Εκεί που είναι ο πόνος κι ο ιδρώτας και τα δάκρυα, εκεί δεν είναι ο άνθρωπος; Γιατί λοιπόν σκάβετε ένα χαντάκι και χωρίζεστε; Πού θα σας βγάλουν αυτά τα μυαλά; Τρέμω. Θα 'θελα να μη ζω. Να μη δούνε τα μάτια μου. Θα έρθει μέρα. Βλέπω κόσμο να στριμώχνεται στις προκυμαίες με βουνά γύρω τους τις βαλίτσες και τους μπόγους και τα στρώματα. Και πίσω τους τάφοι γονιών, προγόνων, τάφοι μικρών παιδιών αφημένοι στο έλεος του Θεού. Δίχως καντήλι, δίχως έναν κουβά νερό να ξεδιψάσουν τα κόκαλά τους. Κι όλο το μόχθο, τις γιορτές, τις αγκούσες, πενήντα, ογδόντα, εκατό χρόνων, να θαρρείτε πια πως τις παίρνετε μαζί σας γιατί καρφώσατε όπως όπως μέσα σε σανιδένια μπατάλικα σεντούκια τα έπιπλα και το ρουχισμό και τα σκεύη σας και τίποτε θυμητικά μικροπράγματα. Και θα νομίζετε πως μια και κουβαλήσατε τα πράματα σώσατε μαζί τους τη χαρά και τους έρωτες και τις ελπίδες και τα μεθύσια. Τίποτα δε σώσατε. Μόνο άψυχα πράματα που κάποτε σταθήκαν μάρτυρες. Θα τα στήσετε κάτω από άλλον ουρανό και θα δείτε πως δε θα σας μιλούν, δε θα σας λένε αυτά που περιμένετε. Γιατί θα τα ζεσταίνουν άλλα χνώτα, άλλα βλέμματα, άλλες φωνές. Μη χάνεστε κι ακούστε που σας λέω. Μια ζωή που έζησες, την έζησες, δεν τη βρίσκεις αλλού. Γιατί την έζησες μέσα σε μυρουδιές, μέσα σε φώτα, μέσα σε ήλιους και βροχές, μέσα σ' ανθρώπους. Κι αυτά όλα θα μένουν πίσω σου και θα τ' αναζητάς. Θα τριγυρίζετε σαν άταφοι νεκροί που ζητούν ένα λάκκο να πέσουν μέσα να ξεκουραστούν. Και τα γουμάρια και το κουρμπάτσι θα βρίσκονται πίσω σας μίλια και σεις πια μήτε θα τα θυμόσαστε. Εγώ, θα λέτε, να ξεραθεί το στόμα μου αν είπα ποτέ τέτοιο λόγο. Μα τον είπατε, είναι γραμμένος στον αέρα, πάνω στους τοίχους των σπιτιών, μέσα στις φυλλάδες που βγάζατε. Και τούτοι οι άνθρωποι, όσο πονετικοί κι αν είναι, πώς θέτε να τον ξεχάσουνε; Θα τον θυμούνται και θα σας τον θυμίζουνε και σεις θα μετανοιώνετε πικρά. Γι' αυτό σας λέω μη, μη όσο είναι καιρός.
********
Εκτενέστερο απόσπασμα περιλαμβάνεται στην ύλη των Νέων Ελληνικών της Γ΄Λυκείου.
6 σχόλια:
Σπουδαίος!Τον ξαναδιάβασα από τοτε που απέκτησα επαφή με τον κόσμο της Ανατολής και ενθουσιάστηκα ακομα περισσότερο. Ακόμη η επαφή με την τριλογία του αποτελει μια ευκαιρία για τον ανίδεο νεοελληνα να μάθει την αλήθεια για το Κινημα της Μέσης Ανατολής στη διάρκεια του Β'Παγκοσμίου Πολέμου...
Καλή σου μέρα,Εύα μου...
Εύγε, Εύα, για το αφιέρωμα και τις κατατοπιστικές παραπομπές σου. Από την πλευρά μου έψαξα στο youtube, μήπως σου συμπληρώσω το υλικό, αλλά δεν υπάρχει απολύτως τίποτα! Καλές διακοπές σε όλους σας!
Συγχαρητήρια Εύα μου για την ανάρτηση σου.
Μοναδικός, πράγματι, ο Τσίρκας. Πρωτοπόρος που χάραξε νέους δρόμους στη μεταπολεμική ελληνική πεζογραφία. Συμφωνώ απόλυτα με το σχόλιο του vad για την τριλογία. Θα πρόσθετα μόνο ότι μακριά από την αχρείαστη ιδεολογική διαμάχη που προκλήθηκε στα πρώτα στάδια δημοσίευσης της τριλογίας, ο Τσίρκας ήταν ο πρώτος που εισήγαγε, στην μεταπολεμική ελληνική πεζογραφία, τον ξένο ως ισότιμη ανθρώπινη παρουσία, ως συγκεκριμένο τρόπο ζωής και σκέψης. Όχι ως θολό περίγραμμα ή ακόμα ως καρικατούρα.
Για τον Τσίρκα ο ξένος δεν ήταν μια εξωτική παρένθεση αλλά μέρος των διαμορφωμένων θεσμών, των ηθών, των προσωπικών σχέσεων και των καθημερινών εμπειριών. Προτείνοντας, ουσιαστικά τη συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμικών παραδόσεων, ο Τσίρκας, μέσα από το έργο του, κατέστησε εντελώς ανεδαφική και ανούσια την οποιαδήποτε εμμονή στην αυτάρκη εθνική και πολιτισμική μοναξιά άλλων εποχών.
Καλή συνέχεια Εύα. Kαλές διακοπές σε όλους..
VAD,
πραγματικά είναι σπουδαίος!
Η μυθιστορηματική τριλογία Ακυβέρνητες Πολιτείες θεωρείται το κορυφαίο έργο του Τσίρκα και ο συγγραφέας της ένας από τους πιο αξιόλογους εκπροσώπους της πεζογραφίας της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς.
Τα τρία μυθιστορήματα της τριλογίας (η Λέσχη, η Αριάγνη και η Νυχτερίδα) καλύπτουν την περίοδο 1942-1943 του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και την Άλλη Αντίσταση στη Μέση Ανατολή. Ο επίλογος μας μεταφέρει στην Ελλάδα μετά τον εμφύλιο. Δραματικός χώρος της μυθιστορίας είναι αντίστοιχα η Ιερουσαλήμ, το Κάιρο και η Αλεξάνδρεια.
Στην Αριάγνη καλύπτεται χρονικά το διάστημα από τον Δεκέμβριο του 1942 μέχρι τον Ιούνιο του 1943 (Ο Ρόμμελ αρχίζει να υποχωρεί μπροστά στην πίεση του Μοντγκόμερι. Τελειώνει με τη δραματική πορεία των ελληνικών δυνάμεων μέσα στην έρημο της Συρίας).
Καλημέρα,καλά να περνάς,Βασίλη μου...
Γιάννη,σ΄ευχαριστώ,
είναι πολύ λιτό το αφιέρωμα για ένα συγγραφέα σαν τον Τσίρκα.Υπάρχει,ωστόσο, μια πλούσια βιβλιογραφία για όποιον θέλει να ασχοληθεί εκτενέστερα.
Θεωρώ εξαιρετικό και το αφιέρωμα της Καθημερινής(6 Φεβρ. 2000, το οποίο επιμελήθηκε η Όλγα Σελλά.Να αναφέρω από το εν λόγω αφιέρωμα το "Ένας φελάχος τζέντλεμαν στην Αθήνα" του Μένη Κουμανταρέα.
Μπορεί κανείς να καταφύγει, επίσης,και σε άλλα αφιερ. Περιοδικών:Διαβάζω 171,Η λέξη 136,αντί 148,ο πολίτης 32,ΘΟΥΡΙΟΣ 116(και πολλά άλλα).
Στο youtube έψαξα κι εγώ...
Καλές διακοπές και σε σένα,Γιάννη!
ποραντίδα μου,
σ΄ευχαριστώ και σένα(αν και είπαμε είναι το ελάχιστο για τον Τσίρκα).
Δε σου κρύβω ότι αυτά που επισημαίνεις, είχα σκεφτεί όταν έκανα την ανάρτηση.Συμφωνώ απόλυτα.
Η Αριάγνη δίνει μαθήματα ανθρωπισμού και αποδοχής του διαφορετικού και του ξένου,σε αντίθεση με τον Διονύση(το σύζυγό της) που είναι ρατσιστής και τον οποίο βέβαια ο Τσίρκας επικρίνει.
Ο μονόλογος της Αριάγνης(απόσπασμα παραθέτω στην ανάρτηση) είναι από τα πιο συγκλονιστικά αποσπάσματα της νεοελλην. πεζογραφίας.
Και,παρεμπιπτόντως,πρόσφατη έρευνα στην Κύπρο έδειξε ότι η πλειοψηφία των μαθητών μας είναι ρατσιστές.
"Ρατσιστές και ξενοφοβικούς νέους εκπαιδεύει η πολιτεία και η κοινωνία μας, σύμφωνα με τα συμπεράσματα μίας συγκλονιστικής έρευνας που αποκαλύπτει τις στάσεις και αντιλήψεις μαθητών για τη συμβίωση γηγενών και αλλοδαπών παιδιών και διενήργησε το μη κερδοσκοπικό κέντρο έρευνας και ανάπτυξης Cardet.
Συγκεκριμένα το 75% των μαθητών ηλικίας 10-16 χρονών που συμμετείχαν στην έρευνα δηλώνουν ότι δεν θέλουν τους μετανάστες, ενώ παράλληλα παραδέχονται για πρώτη φορά ότι η συμπεριφορά τους αυτή είναι ρατσιστική".Πηγή:Εφ.Αλήθεια
Πόσο επίκαιρα ηχούν τα μηνύματα του Τσίρκα!
Καλές διακοπές και σε σένα!
(και αν θέλεις επικοινώνησε μαζί μου)
Δημοσίευση σχολίου