Με αφορμή ένα σημείωμα της Αγάθης Γεωργιάδου για τη συλλογή Προχωρημένοι χειμώνες και άλλα φθινόπωρα.

Με την ποιητική συλλογή Προχωρημένοι χειμώνες και άλλα φθινόπωρα ασχοληθήκαμε πρόσφατα,σ' αυτή την ανάρτηση.Σήμερα επανερχόμαστε και αφορμή γι' αυτό μας έδωσε ένα σημείωμα της φίλης Αγάθης Γεωργιάδου,το οποίο και δημοσιεύουμε.Την ευχαριστούμε θερμά που μας το εμπιστεύτηκε.
Η Αγάθη Γεωργιάδου κατάγεται από την Κύπρο και είναι Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Γ΄ Αθήνας. Στο προσωπικό συγγραφικό της έργο περιλαμβάνονται άρθρα και εκπαιδευτικά βιβλία στην Αρχαία,  Νεοελληνική και Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία: Λογοτεχνικές Διαδρομές-Δοκίμια στην αρχαία και σύγχρονη Λογοτεχνία (2005),  Διαβάζοντας Κική Δημουλά (2001), Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες… Σημειώσεις στο περιθώριο των ποιημάτων που διαβάζουν οι ίδιοι οι ποιητές, 3 τόμοι (2006), Η Ποιητική Περιπέτεια. Μια περιδιάβαση στη νεοελληνική ποίηση μέσα από τους κυριότερους ιστορικούς σταθμούς και τα λογοτεχνικά ρεύματα (2006) κ.ά..

Σταύρος Σταύρου
Προχωρημένοι χειμώνες και άλλα φθινόπωρα
Ακτίς, 2012

Αν και προχωρημένο καλοκαίρι, οι Προχωρημένοι χειμώνες και άλλα φθινόπωρα φέρνουν κάτι από τη δροσιά του τίτλου τους. Τα ποιήματα της συλλογής έχουν τόση απλότητα στη δομή και στο «ξετύλιγμά» τους που μπορεί να τα παρομοιάσεις με φύλλα ανάλαφρα του φθινοπώρου που τα φυσάει ο άνεμος. Κι όμως δεν είναι ποίηση «εύκολη», ελαφριά. Τη διατρέχει μια ήρεμη μελαγχολία που πηγάζει από ένα βαθύτερο υπόστρωμα, όχι μόνο από μια ήρεμη επιφάνεια αλλά από ένα ταραγμένο βάθος. Η διπλή αυτή διαδρομή δεν αντικατοπτρίζεται μόνο στους υφέρποντες στοχασμούς των ποιημάτων αλλά και στη γραφή τους, όπως μαρτυρεί και το μότο της συλλογής: «Η μεγαλύτερη φρίκη αγαπημένη, είναι να υπάρχεις ανάμεσα».

Στίχοι και στοχασμοί «υπάρχουν» ανάμεσα, συνυπάρχουν δημιουργώντας ένα ευχάριστο ξάφνιασμα στον αναγνώστη. Είναι οι στίχοι μιας δεύτερης ανάγνωσης, μιας δεύτερης σκέψης. Είναι στίχοι που ξεφυτρώνουν στο ενδιάμεσο των λέξεων και διαβάζονται παράλληλα, συνομιλούν με τους άλλους στίχους, τους απογυμνώνουν, τους ερμηνεύουν ή τους αναιρούν. Λειτουργούν δηλαδή ως ηχώ, ως δεύτερη φωνή, σαν αυτήν που δεν τολμούμε να αποκαλύψουμε αλλά την αφήνουμε να ακούγεται στο βάθος παράξενα, υπόκωφα:

Ανώνυμος

Πλησίασα στη μεγάλη χύτρα,
μοίραζαν το συσσίτιο στους απελπισμένους
«τι θέλετε;»
με ρωτάνε σ’ εκείνον τον πληθυντικό
που σ’ αφήνει μετά λειψό,
δεν είχα πιάτο 

                        …ούτε σπίτι,
ούτε σπίτι 

                ούτε καν όνειρα,
ούτε καν όνειρα,                   

                                 μες τους αιώνες…
τους είπα θέλω ένα όνομα
κι αυτό  θα ’ναι αρκετό
                                τι μένει …τίποτα.
μες τους αιώνες…

Με την πρωτότυπη αυτή σύλληψη, η ποίηση του Σταύρου μετατρέπεται σε ένα διάλογο ενώπιος ενωπίω: σαν να συνομιλεί ο ποιητής με τον εαυτό του, τονίζει λέξεις που ο άλλος του εαυτός δεν θέλει να ακούσει ή αφηρημένα επαναλαμβάνει κάτι (όπως τόσοι άνθρωποι γύρω μας άχρωμα επαναλαμβάνουν τα ίδια) ή σχολιάζει ό, τι λέγεται ή γράφεται σαν να το λέει κάποιος άλλος. Θα μπορούσαν μάλιστα να διαβαστούν σαν ένα ξεχωριστό, δεύτερο ποίημα.

Την ποίηση του Σταύρου χαρακτηρίζει μια αφοπλιστική ειλικρίνεια: μέσα από τις απλές καθημερινές λέξεις της μπορεί να ανακαλύψει ο αναγνώστης νοήματα-διαμάντια που μιλούν για τις καθημερινές αβεβαιότητες και ανασφάλειές μας, για τα χιμαιρικά μας όνειρα, για σκέψεις και έρωτες ανομολόγητους, για τις «διάφανες λύπες» μας. Ο ήχος της ποίησής του ακούγεται σαν μια μελαγχολική φωνή αηδονιού, σαν ένα παλιό καλό λυρικό τραγούδι (όπως της Πολυδούρη ή του Ουράνη) που ντύθηκε όμως κι ανανεώθηκε με μοντέρνο ένδυμα: με λέξεις και στίχους λιτούς, καβαφικούς, πεζολογικούς, οι οποίοι όμως αποτυπώνουν ένα πλούτο  συναισθημάτων: διάχυτη θλίψη από την καθημερινή τριβή με ανούσια πράγματα, μιαν ενδότερη μοναξιά –αν και ο ποιητής συνυπάρχει μέσα στο πλήθος- όνειρα ακρωτηριασμένα, σκέψεις φευγαλέες που δεν ολοκληρώνονται…

Κάθε ποίημα καταγράφει μια μικρή ιστορία κι αφήνει μελαγχολικά στην ανάγνωση μια πικρή γεύση πως ό,τι ζούμε υπάρχει ή δεν υπάρχει. Ή μπορεί απλώς να ζει στο διάμεσο ή και στο διάκενο.

Αγάθη Γεωργιάδου     

********

Συμπληρώνουμε με δύο ακόμα ποιήματα της συλλογής:

Τετράγωνο ποίημα
 
Ονειρεύομαι να γράψω κάποτε
ένα τετράγωνο ποίημα.
Δεν το θέλω στρογγυλό ή άρτιο
θέλω μόνο ένα τετράγωνο ποίημα,
με τέσσερις αιχμηρές γωνιές,
στη μια καρφωμένη η ψυχή μου
στην άλλη να κρέμεται η ζωή που ονειρεύτηκα
μια φορά …για τις αιχμές του και μόνο…
επί ποιήματος κρεμάμενος
στην τρίτη να στεγνώνουν τα όνειρά μου
κι η τέταρτη να χάσκει
γεμάτη υποσχέσεις 

για το μέλλον.
 
********


*********
…Εκείνο με τις εικόνες
 
                 …ζήσαμε δε ζήσαμε,
Η θάλασσα προσπαθεί ν’ αποκαλύψει
                           ποιος να εξηγήσει,
ένα μεγάλο μυστικό
                         ποιος να πει…
ή το λιγότερο
να συναρμολογήσει ξανά
τους παιδικούς εαυτούς μας,
αυτά που χάσαμε κάποτε για ένα παγωτό
ή ένα μεταχειρισμένο ποδήλατο,
τα φωταγωγημένα δρομάκια
όλο και πιο σκοτεινά
- ανεξήγητο βέβαια αν σκεφτείς
πως τα παιδιά πάντα χαμογελούσαν -
πράγματα εδώ κι εκεί
φλόγες να τρεμοπαίζουν σ’ ένα όνειρο,
ζήσαμε δε ζήσαμε
ποιος θ’ απαντήσει το φρικτό ερώτημα,
να εξηγήσει,
Ουρανέ,
άνοιξε πάλι το παιδικό βιβλίο με τις εικόνες
και θύμισέ μας
πώς είναι να κάνει κανείς όνειρα…
*********