in memoriam - Στην κοιλάδα του Ηλάι

Τεύκρος Παύλου
Ετών 17


Το κείμενο των συναδέλφων Παύλου Παύλου και Αντρούλας Λάρκου που ακολουθεί δημοσιεύεται σήμερα στην εφημερίδα Πολίτης.
Διαβάστε αυτό το άρθρο-καταπέλτη για όσα αφορούν την τραγική απώλεια του 17χρονου Τεύκρου στις 9 Οκτωβρίου 2009.Οι τραγικοί γονείς,δυο μήνες μετά,μιλάνε για το περήφανο πέρασμα του παιδιού τους από τη ζωή και μας υποδεικνύουν το χρέος μας.Δίνουν διευκρινίσεις,καταθέτουν τις απόψεις τους και θέτουν ερωτήματα.
Επιτακτική η ανάγκη να εγκαταλείψουμε τη λογική του προσπεράσματος.Είμαστε υπεύθυνοι για τη σιωπή, την αμηχανία, την αδυναμία να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα.

in memoriam
Στην κοιλάδα του Ηλάι
Των Παύλου Παύλου-Αντρούλας Λάρκου

Είναι ανθρώπινη και κατανοητή η αμηχανία απέναντι σε καταστάσεις όπως αυτή που ζούμε. Ακόμα και η σιωπή που μας περικυκλώνει όταν αναφέρουμε το όνομα του γιου μας, Τεύκρου, έχει την εξήγησή της. Όλοι θέλουν να "πάνε παρακάτω", θέλουν να φύγουν από τη σφαίρα του δυσάρεστου. Ο χρόνος, εξάλλου, είναι ο καλύτερος σύμμαχος των ανθρώπων. Φτάνει βέβαια να μη βρίσκονται στο κέντρο της φωτιάς, γιατί τότε ο χρόνος συστέλλεται και διαστέλλεται με εντελώς παράδοξο τρόπο. Το χάραμα της 9ης Οκτωβρίου, η ώρα που πέθανε στη σκοπιά του ΚΕΝ Λάρνακας ο 17χρονος γιος μας Τεύκρος, για όλους είναι δικαιωματικά "σχεδόν δυο μήνες μακριά". Για μας είναι σήμερα.

Αντίθετα, οι διαδικασίες και οι έρευνες για τις συνθήκες του θανάτου του Τεύκρου μας προβλέπεται να κρατήσουν μήνες ακόμα. Κατά αντιστρόφως ανάλογο τρόπο, εδώ ο χρόνος διαστέλλεται εξίσου απίστευτα. Ενόσω βέβαια η Αστυνομία διερευνά τα όσα περίεργα και παράδοξα έγιναν αμέσως πριν την ώρα του κακού, πολλοί άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να μετατρέπονται σε ανώνυμους "ντετέκτιβ", εξάγοντας πορίσματα που υπηρετούν τις δικές τους ανάγκες και τις δικές τους ανασφάλειες. Οι άνθρωποι, κατά κανόνα, φοβούνται το μη προφανές.
Αλλά οι άνθρωποι φοβούνται και το άβολο προφανές: Γι' αυτό και στο χορό των "πορισμάτων" που εξάγει σωρηδόν η κοινωνία για τη συγκεκριμένη περίπτωση, ο παράγοντας "στρατός" βρίσκεται περιέργως στο απυρόβλητο. Κανένας που έχει παιδί που είναι ή πρόκειται να πάει στο στρατό δεν αντέχει να δεχτεί πως μπορεί να ευθύνεται αυτός ο Γολιάθ. Γιατί τότε αρχίζουν οι προσωπικές ευθύνες του καθενός μας για το πού στέλνουμε τα παιδιά μας. Έτσι, εμείς καθημερινά εισπράττουμε απίστευτες εικασίες ως βεβαιότητες. Κατά έναν παράδοξο τρόπο, μάλιστα, συνοδεύονται από ένα "άκουσα ότι...". Και κατά διαβολική σύμπτωση αυτό το "άκουσα ότι..." ποτέ δεν συνοδεύεται από το όνομα του όποιου -μυστηριώδους- ομιλούντος. Όπως κάθε χορός αντικρουόμενων φαντασιώσεων, δεν έχει καμιά υπογραφή.

Η πολλή αγάπη που εισπράξαμε και εισπράττουμε από φίλους, αντισταθμίζει. Την ίδια ώρα, όμως, αισθανόμαστε έντονα πως η προστατευτική σιωπή που απλώνεται σαν μανδύας γύρω μας, δεν είναι ό,τι ακριβώς θα θέλαμε. Και δεν είναι αυτό που αξίζει στον Τεύκρο μας. Δεν του αξίζουν οι ηλίθιες εικασίες, δεν του αξίζει όμως ούτε η σιωπή. Είτε από αγάπη προς εμάς, είτε με κίνητρο τον υπαινιγμό του "δεν δικαιούστε διά να ομιλείτε". Το πέρασμά του από τη ζωή ήταν εξαιρετικά περήφανο για να πνιγεί μέσα στην απώλειά του.

Όταν ένα πανέξυπνο παιδί γεμάτο επιτυχίες, σχέδια και όνειρα μέχρι την τελευταία του στιγμή, χάνεται με ένα τέτοιο τρόπο, οι πρώτοι που οφείλουν να αισθάνονται ένοχοι είναι οι γονείς του. Που δεν κατάλαβαν, δεν είχαν δει, δεν είχαν έστω διαισθανθεί. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως όλα τα υπόλοιπα θα πρέπει να παραγραφούν. Και αν δεν είμαστε εμείς εκείνοι που θα πρέπει να τα διερευνήσουμε και να τα συζητήσουμε, πάντως σίγουρα δε θα πρέπει να παρασιωπηθούν:

1. Το γεγονός ότι αρνηθήκαμε να γίνει στρατιωτική κηδεία για τον Τεύκρο μας, και με τη στάση μας προκαλέσαμε και την απουσία του υπουργού από αυτήν, δεν ήταν αποτέλεσμα εμπάθειας. Ήταν η πεποίθησή μας πως αυτός ο παραλογισμός με το στρατό θα πρέπει τουλάχιστον να αρχίσει να συζητείται: Αν ως κοινωνία θέλουμε να καμωνόμαστε τους αγωνιστές και την ίδια στιγμή δε θέλουμε να πληρώνουμε για επαγγελματικό στρατό, τότε οφείλουμε ως ενήλικες να τον στελεχώνουμε οι ίδιοι με ουσιαστικό τρόπο, για κάποια από τα ενήλικά μας χρόνια. Μπορούμε να δανειστούμε ακόμη και πρότυπα άλλων χωρών. Δεν γίνεται μια κοινωνία ενηλίκων να κολυμπά στην ευμάρεια, και την ίδια στιγμή να στέλνει 17χρονα παιδιά για δυο χρόνια στο στρατό για να βγάλουν το φίδι από την τρύπα. Στέλνουμε ανήλικους στην κοιλάδα του Ηλάι για να αντιμετωπίσουν τον Γολιάθ που εμείς αποστρεφόμαστε. Και παραξενευόμαστε κιόλας που κάποιοι δε θέλουν να πάνε (οι... "φυγόστρατοι") ή κάποιοι άλλοι ξαστοχούν και τελικά ο Γολιάθ τούς σκοτώνει. Και με κάθε φυσικότητα, τους ζητάμε και τα ρέστα. Πρόκειται για τον πιο κυνικό εγωισμό μας, ακόμη και απέναντι στα ίδια τα παιδιά μας.

2. Παρακολουθούμε αυτόν τον καιρό τους πανηγυρικούς με την ευκαιρία των 20 χρόνων της σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού. Πρόκειται για μια κατάκτηση των σύγχρονων κοινωνιών, αναμφίβολα. Όμως, ως κυπριακή κοινωνία για άλλη μία φορά αποφεύγουμε το πιο ουσιώδες: Ναι, είναι σημαντική η καταπολέμηση της λεκτικής, ψυχολογικής και σωματικής βίας κατά των παιδιών στην οικογένεια και στο σχολείο. Δεν είναι όμως αποκορύφωμα αυτής της βίας το να αποφασίζουμε εμείς οι ενήλικες τη στράτευση ανηλίκων; Έστω και μετά από δική τους επιθυμία, το να υπογράφουμε ως πατέρες να σταθούν αντιμέτωποι με τον Γολιάθ (τον οποίο εμείς είδαμε, αυτοί αγνοούν), και να τους δίνουμε ένα ένσφαιρο όπλο να φυλάνε μια σκοπιά νυχθημερόν, δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από τον εχθρό (τον δικό μας, όχι τον δικό τους), δεν είναι παραβίαση των δικαιωμάτων τους; Η Επίτροπος για τα Δικαιώματα του Παιδιού, με τη γνωστή ευαισθησία της, ας αρχίσει να το βλέπει αυτό το ζήτημα αυτεπάγγελτα. Όχι νομικίστικα, αλλά στην ουσία του.

3. Είμαστε -ως γνωστόν- μια συντηρητική κοινωνία. Τόσο συντηρητική όμως, που αντιστρέφουμε τις ίδιες τις προσχηματικές μας αρχές και αξίες: Νομιμοποιούμε καθημερινά στη συνείδησή μας αυτόν που επιλέγει την ώρα του διλήμματος, να βλάψει τον άλλον. Και στρέφουμε την πλάτη σ' αυτόν που -σε όλη του τη ζωή, αλλά και την κρίσιμη ώρα- κάνει την υπέρτατη επιλογή να βλάψει τον εαυτό του παρά να κάνει κακό σε άλλον. Κι ας είναι ένας άρχοντας μ' αυτήν του την επιλογή. Μια στάση της κοινωνίας μας εξαιρετικά βολική: Κανένα ΜΜΕ δεν είναι υποχρεωμένο να ασχοληθεί με ένα τέτοιο θέμα αφού είναι ταμπού, και φυσικά κανένας δεν ζητά λογαριασμό από τον Γολιάθ. Ούτε καν τα περί "ανθρωπίνου λάθους", που έγιναν της μόδας τελευταία, δεν χρειάζεται να λεχθούν ως δικαιολογία. Γιατί κανένας δεν ζητά λογαριασμό.

4. Μέχρι πότε κάθε οικογένεια θα υποχρεώνεται να υφίσταται μόνη της τις μακρόσυρτες διαδικασίες που συνεπάγεται μια τέτοια τραγωδία; Το γεγονός ότι η υπόθεση της "Ήλιος" τώρα μπαίνει στην τελική (;) φάση, είναι μια ένδειξη. Την ίδια ώρα, όμως, δεν σημαίνει ότι λιγότερο πολύπλοκες υποθέσεις (με όλα τους τα παράδοξα) δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται με πιο ανθρώπινους ρυθμούς. Έχει κανείς την αίσθηση ότι το σύστημα έχει ταχθεί να κατακρεουργεί όσους είχαν την ατυχία να χάσουν ένα αγαπημένο τους πρόσωπο.

Εμείς δεν έχουμε να πούμε τίποτε άλλο. Θα παρακολουθούμε με κατανόηση γύρω μας να δοξάζεται εκείνο το παπαδιαμαντικό "εξηκολούθει". Αλλά την ίδια ώρα θα είμαστε παρόντες όσο μπορούμε και όσο αντέχουμε. Για να είμαστε βέβαιοι ότι το κάθε βήμα, την κάθε επιλογή και την κάθε σκέψη -μέχρι και την τελευταία- που έκανε το Τεύκρος μας, θα υπάρχουν δυο τουλάχιστον άνθρωποι που θα τα αγαπούν και θα είναι περήφανοι γι' αυτά. Που θα είναι περήφανοι, όπως αξίζει στον Τεύκρο τον Άρχοντα - της δικής του ζωής και της δικής μας.
Ένθετο 1
Το χάραμα της 9ης Οκτωβρίου, η ώρα που πέθανε στη σκοπιά του ΚΕΝ Λάρνακας ο 17χρονος γιος μας, Τεύκρος, για όλους είναι δικαιωματικά "σχεδόν δυο μήνες μακριά". Για μας είναι σήμερα.
Ένθετο 2
Το γεγονός ότι αρνηθήκαμε να γίνει στρατιωτική κηδεία για τον Τεύκρο μας, και με τη στάση μας προκαλέσαμε και την απουσία του υπουργού από αυτήν, δεν ήταν αποτέλεσμα εμπάθειας. Ήταν η πεποίθησή μας πως αυτός ο παραλογισμός με το στρατό θα πρέπει τουλάχιστον να αρχίσει να συζητείται.
(Πηγή:ΠΟΛΙΤΗΣ,29-11-2009)