"Ενός λεπτού σιγή" για τον Ντίνο Χριστιανόπουλο

Πηγή:In.gr

 Ένα μικρό αφιέρωμα για τον ασυμβίβαστο ποιητή που "έφυγε" στις 11 Αυγούστου 2020.
 

Ἑνὸς λεπτοῦ σιγή

Ἐσεῖς ποὺ βρήκατε τὸν ἄνθρωπά σας
κι ἔχετε ἕνα χέρι νὰ σᾶς σφίγγει τρυφερά,
ἕναν ὦμο ν᾿ ἀκουμπᾶτε τὴν πίκρα σας,
ἕνα κορμὶ νὰ ὑπερασπίζει τὴν ἔξαψή σας,

κοκκινίσατε ἄραγε γιὰ τὴν τόση εὐτυχία σας,
ἔστω καὶ μία φορά;
Εἴπατε νὰ κρατήσετε ἑνὸς λεπτοῦ σιγή
γιὰ τοὺς ἀπεγνωσμένους;

(Aπὸ τὴ Συλλογή: «Ἀνυπεράσπιστος Καημός»)

 

Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας   Τί νὰ τὰ κάνω τὰ τραγούδια σας ποτὲ δὲ λένε τὴν ἀλήθεια ὁ κόσμος ὑποφέρει καὶ πονᾷ κι ἐσεῖς τὰ ἴδια παραμύθια Τί νὰ τὰ κάνω τὰ τραγούδια σας εἶναι πολὺ ζαχαρωμένα ταιριάζουν σὲ σοκολατόπαιδα μὰ δὲ ταιριάζουνε γιὰ μένα

Ποιήματα ἔκδ. Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη, 1992

***

 

ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΩ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ

Ἐγκαταλείπω τὴν ποίηση δὲ θὰ πεῖ προδοσία,
δὲ θὰ πεῖ ἀνοίγω ἕνα παράθυρο γιὰ τὴ συναλλαγή.
Τέλειωσαν πιὰ τὰ πρελούδια, ἦρθε ἡ ὥρα τοῦ κατακλυσμοῦ.
Ὅσοι δὲν εἶναι ἀρκετὰ κολασμένοι πρέπει ἐπιτέλους νὰ σωπάσουν,
νὰ δοῦν μὲ τί καινούριους τρόπους μποροῦν νὰ ἀπαυδήσουν τὴ ζωή.
Ἐγκαταλείπω τὴν ποίηση δὲ θὰ πεῖ προδοσία.
Νὰ μὴ μὲ κατηγορήσουν γιὰ εὐκολία, πὼς δὲν ἔσκαψα βαθιά,
πὼς δὲ βύθισα τὸ μαχαίρι στὰ πιὸ γυμνά μου κόκαλα.
ὅμως εἶμαι ἄνθρωπος κι ἐγώ, ἐπιτέλους κουράστηκα, πῶς τὸ λένε,
κούραση πιὸ τρομαχτικὴ ἀπὸ τὴν ποίηση ὑπάρχει;
Ἐγκαταλείπω τὴν ποίηση δὲ θὰ πεῖ προδοσία.
Βρίσκει κανεὶς τόσους τρόπους νὰ ἐπιμεληθεῖ τὴν καταστροφή του.

(1956)

**** 

****
Ντίνος Χριστιανόπουλος

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (Θεσσαλονίκη, 20 Μαρτίου 1931 - 11 Αυγούστου 2020).  Έλληνας ποιητής, διηγηματογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής, ερευνητής, λαογράφος, εκδότης και βιβλιοκριτικός. Το πραγματικό όνομα του λογοτέχνη είναι Κωνσταντίνος Δημητριάδης. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες.

Ο Χριστιανόπουλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και ήταν γιος προσφύγων από την Ανατολική Θράκη. Φοίτησε στο τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και πήρε πτυχίο του Τομέα Κλασικών Σπουδών. Κατόπιν, εργάστηκε ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης από το 1958 ως το 1965. Έπειτα εργάστηκε ως επιμελητής εκδόσεων. Το 1958 ίδρυσε και ανέλαβε υπό τη διεύθυνσή του το περιοδικό Διαγώνιος -που κυκλοφόρησε ως το 1983 με ολιγόχρονες παύσεις- και τον εκδοτικό οίκο Εκδόσεις Διαγωνίου.Εκείνη την περίοδο αναπτύχθηκε ο λεγόμενος "κύκλος των λογοτεχνών της Διαγωνίου".
Η πρώτη ποιητική συλλογή του Εποχή των ισχνών αγελάδων (1950) διακρίνεται για το προσωπικό ύφος της και για τις δημιουργικές επιρροές από τον Καβάφη και τον Τ. Σ. Έλιοτ, ενώ στις επόμενες εμφανίσεις του εκφράζεται καθαρά το κυρίαρχο θέμα της ποίησής του, η εφήμερη ομοφυλοφιλική σχέση και το ερωτικό πάθος που οδηγεί στην ταπείνωση και στη μοναξιά. Βέβαια, ορισμένα ποιήματά του (π.χ. τα ποιήματα της σειράς Ο αλλήθωρος) έχουν και το στοιχείο μιας κοινωνικής οπτικής. Κατά καιρούς κυνηγήθηκε πολύ από το κοινωνικό κατεστημένο της εποχής, όπως, για παράδειγμα, όταν κόντεψε να συλληφθεί από τη Χούντα λόγω της άρνησής του να παραλάβει σχετικό βραβείο για ένα πεζό του έργο, τον "Χιλιαστή". Το 2011 τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του. Αρνήθηκε όμως να το παραλάβει παραπέμποντας στο κείμενό του "Εναντίον" από το 1979, όπου αναφέρει χαρακτηριστικά: «Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης, απ' όπου και αν προέρχεται. Δεν υπάρχει πιο χυδαία φιλοδοξία από το να θέλουμε να ξεχωρίζουμε. Αυτό το απαίσιο "ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων", που μας άφησαν οι αρχαίοι.». Τον Ιούνιο του 2011 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το Τμήμα Φιλολογίας. Απεβίωσε στις 11 Αυγούστου του 2020. 

Εργογραφία:

Ποίηση

• Εποχή των ισχνών αγελάδων. Θεσσαλονίκη, Κοχλίας, 1950
• Ξένα γόνατα· Ποιήματα 1950-1955. Θεσσαλονίκη, 1957
• Ανυπεράσπιστος καϋμός· Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1960
• Ποιήματα 1949-1960. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1962
• Το κορμί και το σαράκι· Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1964
• Ποιήματα 1949-1964. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1964
• Προάστια· Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1969
• Το κορμί και το μεράκι· Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1970 • Ποιήματα 1949-1970. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1974
• Μικρά ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1975
• Ιστορίες του γλυκού νερού . Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1980
• Το αιώνιο παράπονο · Ποιήματα και τραγούδια. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1981
• Νέα ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1981 (και σε δεύτερη έκδοση με τίτλο Νεκρή πιάτσα· Πεζά Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1984)
• Δώδεκα τραγούδια εικονογραφημένα με ξυλογραφίες του Νίκου Νικολαΐδη. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1984
• Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1986 (δεύτερη έκδοση 1992, τρίτη έκδοση 1998)
• Νεκρή πιάτσα· Νεώτερα ποιήματα (1990-1996). Παιανία, Μπιλιέτο, 1997
• Το κορμί και το σαράκι· Νεώτερα ποιήματα (1990-1996). Παιανία, Μπιλιέτο, 1997
• Η πιο βαθιά πληγή. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1998
• Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Ιανός, 2004
• Πεζά ποιήματα. Θεσσαλονική, Ιανός, 2004
• Μικρά ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Ιανός, 2004

• Παράξενο, πού βρίσκει το κουράγιο κι ανθίζει. Λευκωσία, Αιγαίον, 2011

·         Πεζογραφία

·         • Πίσω απ' την Αγιά Σοφιά, Θεσσαλονίκη, Ιανός, 1997

·         • Η κάτω βόλτα· Διηγήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1963 (εμπλουτισμένη έκδοση: Θεσσαλονίκη, Ιανός, 2004)

·         • Οι ρεμπέτες του ντουνιά· Μικρά πεζά. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1986 (εμπλουτισμένη έκδοση: Θεσσαλονίκη, Ιανός, 2004)

·         • Θεσσαλονίκην οὖ μ'ἐθέσπισεν (αυτοβιογραφικά κείμενα) Θεσσαλονίκη, Ιανός, 1999 (β' έκδ. 2008) 

Μελέτες - Παρουσιάσεις - Δοκίμια

• Κάρολος Τσίζεκ· Μια παρουσίαση από τον Ντίνο Χριστιανόπουλο και τον Ηλία Πετρόπουλο. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1959

• Ιστορική και αισθητική διαμόρφωση του ρεμπέτικου τραγουδιού. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1961

• Έκθεσις βιβλίων περί Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη, Έκδοση Επιτροπής Πνευματικών Εκδηλώσεων εορτασμού πεντηκοστής επετείου από της απελευθερώσεως της Θεσσαλονίκης, 1962

• Δοκίμια σειρά πρώτη. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1965

• Στρατής Δούκας· Μελέτη. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1969

• Τα γλυπτά της νεώτερης Θεσσαλονίκης (έρευνα με τη συνεργασία του Ι.Βλαχόπουλου και φωτογραφίες του Δημήτρη Τσίτου). Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1969

• Ο ζωγράφος Γιώργος Παραλής (εισαγωγή - επιλογή έργων). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1971

• Ο ζωγράφος Στέλιος Μαυρομάτης (εισαγωγή - επιλογή έργων). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1971

• Στιχάκια του στρατού (σημείωμα - ανθολόγηση). Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ, Διαγώνιος, 1973

• Τα πρώτα λογοτεχνικά περιοδικά της Θεσσαλονίκης (1921-1924). Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1975

• Ο ζωγράφος Κάρολος Τσίζεκ (εισαγωγή - ). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1976

• Ν. Μουτσόπουλος, Αναμνήσεις [Σχέδια] (πρόλογος - επιλογή). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1976

• Βασίλειος Λαούρδας, Φιλολογικά δοκίμια (εισαγωγή - επιλογή κειμένων). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1977

• Αποθήκη Α’· Βιβλιοκρισίες. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1978

• Οι μεταφράσεις του ‘Ύμνου εις την Ελευθερίαν’ του Σολωμού · Βιβλιογραφία - Πληροφορίες Σχόλια. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από τον τόμο Αφιέρωμα στον καθηγητή Λίνο Πολίτη, 1978

• Μελχιόρ Φρόμμελ· 34 σχέδια (πρόλογος - επιλογή). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1979

• Λογοτεχνικά βιβλία και περιοδικά που τυπώθηκαν στη Θεσσαλονίκη (1850-1950)· Πρώτη καταγραφή. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ.Διαγώνιος, 1980

• Ελληνικές εκδόσεις στη Θεσσαλονίκη επί Τουρκοκρατίας (1850-1912)· Πρώτη καταγραφή. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1986

• Ζωγράφοι της Διαγωνίου (εισαγωγή - επιλογή). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1983 

(Πηγή:Βικιπαίδεια) 

Έγραψε για τον Ντίνο Χριστιανόπουλο η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας,Κατερίνα Σακελλαροπούλου:

Με τον θάνατο του Ντίνου Χριστιανόπουλου, αυτής της πολυσχιδούς, ασυμβίβαστης και αντιφατικής προσωπικότητας που σφράγισε την πνευματική ζωή της Θεσσαλονίκης, σβήνει μια γενιά ποιητών που είδαν στον ποιητικό λόγο “το συγκινησιακό ισοδύναμο της σκέψης τους”, όπως έγραψε ένας κριτικός. Από τις πιο σημαντικές φωνές της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς, ο καβαφικής καταγωγής Χριστιανόπουλος υπήρξε υπόκωφα λυρικός και οδυνηρά εξομολογητικός, αξιοζήλευτα λιτός και απέριττα δραματικός, ένας ανασκαφέας του βιώματος που τόλμησε να το αποτυπώσει γυμνό κι αστόλιστο. Αγάπησε το ρεμπέτικο, το μελέτησε, το τραγούδησε με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο. Βυθίστηκε στην αρχαία και τη βυζαντινή γραμματεία. Έζησε ασκητικά με συντροφιά τις γάτες του, βλέποντάς τες σαν μια συνεχή πρόκληση σε ενδοσκόπηση.
Κι εμείς, τον διαβάσαμε γοητευμένοι από τον τρόπο με τον οποίο προσέγγιζε τον έρωτα “τη μόνη μεταλαβιά της αιωνιότητας”, όπως τον έλεγε, βασανιστικό και επικίνδυνο αλλά ταυτόχρονα μια υπέρτατη πράξη ελευθερίας. Γνωρίσαμε μέσα απ' αυτόν μια πλειάδα σπουδαίων λογοτεχνών, τον Ασλάνογλου, τον Ιωάννου, τον Τσίζεκ, τον Κόρφη, τον Καζαντζή τους οποίους στέγασε το φιλόξενο στέκι της Διαγωνίου, του θρυλικού περιοδικού που ίδρυσε και διηύθυνε για χρόνια. Είδαμε σημαντικούς ζωγράφους, από τον Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη ως τον Αλέξανδρο Ίσαρη και τον Γιώργο Λαζόγκα, στη μικρή αίθουσα του πέμπτου ορόφου της στοάς Χρυσικοπούλου, όπου λειτούργησε η Μικρή Πινακοθήκη 'Διαγώνιος'. Μας άνοιξε δρόμους, μας συγκίνησε, μας αναστάτωσε με τον σαρκασμό, την κοινωνική κριτική, την εναντίωσή του στα βραβεία και τις διακρίσεις, με αποκορύφωμα την άρνησή του να παραλάβει το 2011 το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του. Ίσως, γιατί καθώς έγραψε ο Καμύ, κάθε εκπλήρωση, έτσι όπως υποχρεώνει σε υψηλότερη εκπλήρωση, είναι δουλεία. Και ο Ντίνος Χριστιανόπουλος ήθελε να είναι ελεύθερος και υπήρξε πάντοτε έτοιμος να πληρώσει το τίμημα αυτής της ελευθερίας.