Το "εθνικόμετρο" ξανάρχεται

Το άρθρο της Χρ. Κουλούρη δημοσιεύτηκε στο protagon.gr 
http://www.protagon.gr/Default.aspx?tabid=37






Δείτε επίσης στην ίδια ιστοσελίδα  και το άρθρο "Η Θάλεια Δραγώνα και ο αρχαϊκός εθνικισμός" του Ηλία Κανέλλη.

Tο «εθνικόμετρο» ξανάρχεται

28/12/2009 

της Χριστίνας Κουλούρη
Ευτυχώς δεν έχουμε τις σκοτούρες των Γάλλων. Εδώ και μήνες διεξάγουν τον λεγόμενο «διάλογο για την εθνική ταυτότητα» και μέχρι τις 4 Φεβρουαρίου θα πρέπει να έχουν αποφασίσει τι σημαίνει να είσαι Γάλλος. Πρέπει να μιλάς τα γαλλικά χωρίς προφορά υποβαθμισμένου παρισινού προαστίου; Πρέπει να έχεις όχι μόνο γονείς αλλά και παππούδες γεννημένους στη Γαλλία, δηλαδή μέσα στο περίφημο «εξάγωνο»; Τι γίνεται με όσους κατάγονται από τις πρώην γαλλικές αποικίες, μερικοί εκ των οποίων έχουν καταλάβει και υψηλά κρατικά αξιώματα; Υπάρχει κάτι ιδιαίτερο, η «γαλλικότητα», που τη νιώθεις κι επομένως μπορείς με βεβαιότητα να πεις ότι είσαι Γάλλος; Είναι πράγματι δυνατό, μέσα από δημόσιο διάλογο, να γράψεις έναν «δεκάλογο» της εθνικής ταυτότητας, γαλλικής ή άλλης;

Στην Ελλάδα, βεβαίως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Το τι σημαίνει Έλληνας προσδιορίζεται με βάση τον «ανθέλληνα». Παλιά ιστορία. Στην Ελλάδα, υπήρχαν πάντα οι «πατριώτες», οι γνήσιοι Έλληνες, και οι «προδότες», οι ανθέλληνες. Κάτι διαφορετικό από τη διάκριση ανάμεσα σε Έλληνες και ξένους. Γιατί με βάση κλασικά κριτήρια εθνικού προσδιορισμού –γλώσσα, καταγωγή, ιστορία, κουλτούρα- δεν ήταν ορατή ούτε αυτονόητη αυτή η διάκριση ανάμεσα σε Έλληνες-Έλληνες και Έλληνες-μη Έλληνες. Κληρονομιά του Εμφυλίου, οι εθνικόφρονες μπορούσαν να εξοβελίζουν εκτός κρατικών αξιωμάτων όσους, σύμφωνα με το «εθνικόμετρο» που κρατούσαν, δεν έκριναν ως επαρκώς «Έλληνες». Ποιο ήταν το κριτήριο; Μα φυσικά, οι ιδέες, οι πολιτικές θέσεις, η κομματική ένταξη. Ήταν αριστεροί; Δεν ήταν Έλληνες! Η θέση τους ήταν στις φυλακές και τα ξερονήσια.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και σήμερα, με άλλους όρους. Εμφανίζεται κάποιος να υποστηρίζει αιτήματα των μεταναστών; Κάποιος άλλος να ψηφίζει «ναι» στο σχέδιο Ανάν; Ένας άλλος να προτείνει μια διαφορετική αντιμετώπιση των μειονοτικών ζητημάτων; Είναι ύποπτος ότι στην εξωτερική πολιτική προτείνει προσέγγιση με την Τουρκία; Έχει αμφισβητούμενες απόψεις για τον Μεγαλέξανδρο; Τότε, είναι σαφές ότι ανήκει σ’ αυτή την κατηγορία των Ελλήνων-μη Ελλήνων. Αμέσως ενεργοποιούνται τα αντανακλαστικά όσων έχουν αυτό-οριστεί θεματοφύλακες της ελληνικής εθνικής ταυτότητας, καταρτίζονται μαύρες λίστες, στοχοποιούνται και δαιμονοποιούνται πρόσωπα με δημόσια δράση. Το είδαμε να συμβαίνει πρόσφατα με την πορεία του ΛΑΟΣ εναντίον της Θάλειας Δραγώνα. Ποιο ήταν το βασικό τους σύνθημα; Το σύνθημα που περιλήφθηκε στη διακήρυξη της 3ης Σεπτεμβρίου του 1974 του ΠΑΣΟΚ, με το οποίο ο Ανδρέας Παπανδρέου διεξήγαγε τη προεκλογική του εκστρατεία λίγους μήνες αργότερα: «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες». Ιδεολογική σύγχυση των οπαδών του ΛΑΟΣ; Άγνοια της ιστορίας; Ίσως τελικά δεν θα έβλαπτε να γίνει μια δημόσια συζήτηση όχι μόνο για το ποιοι είμαστε αλλά και για το ποιος κρατά απειλητικά το «εθνικόμετρο». Ξανά.

Η Χριστίνα Κουλούρη είναι Καθηγήτρια Νεότερης Ιστορίας στο Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.